Phước đức là nền tảng của mọi thành tựu trong cuộc sống. Sức khỏe, tài sản, trí tuệ, danh tiếng, sắc đẹp cùng bình an và vui vẻ mà chúng ta có được đều nhờ vào phước đức. Tuy nhiên, ít người nhận thức rằng phước đức không phải là thứ vĩnh viễn. Nó có thể giảm sút dần đi nếu chúng ta không biết cách bảo tồn. Lời Phật dạy qua hình ảnh chiếc chảy gỗ mòn dần theo thời gian giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quy luật này.
Phước Đức Là Thành Quả Của Nghiệp Lành
Phước đức không phải được ai trao tặng hay sự ngẫu nhiên mang lại. Nó là thành quả của những hành động, lời nói và suy nghĩ lành thiện mà mỗi người tạo ra trong cuộc đời. Theo giáo lý Phật giáo, mọi hành vi đều có hậu quả – đây là quy luật nhân-quả vốn tự nhiên và không thể thay đổi. Khi chúng ta tích lũy những nghiệp lành qua việc làm phước, giữ giới luật và tu tập thiền định, phước đức sẽ dần tích tụ và mang lại những lợi ích vô cùng quý giá.
Ngược lại, khi chúng ta không tích cực làm điều tốt đẹp mà còn phạm vào những điều xấu ác, phước đức sẽ giảm sút. Những hành vi vi phạm giới luật, làm tổn hại đến người khác, hoặc sống thiếu chánh niệm sẽ làm tiêu hao phước đức của chúng ta. Khi phước đức suy giảm đến cùng kiệt thì mọi thứ sẽ sụp đổ. Nặng thì mất thân mạng, vừa thì thân bại danh liệt, nhẹ thì trắng tay không có gì.
Kinh Phật giảng dạy về phước đức thông qua ẩn dụ chiếc chảy gỗ mòn
Hình Ảnh Chiếc Chảy Gỗ Mòn Trong Kinh Điển
Trong Kinh Tạp A-hàm, Phật đã dùng hình ảnh chiếc chảy gỗ thường dùng khôngthôi để minh họa tình trạng phước đức bị hao mòn. Khi chảy gỗ được sử dụng liên tục mà không được bảo dưỡng, vật liệu sẽ dần dần mòn nhoà cho đến khi không thể sử dụng được nữa. Người dùng chảy lúc ấy phải ngồi dậy, không còn công dụng gì. Cũng như vậy, phước đức suy giảm chính là do những hành vi không thức tỉnh và không thích ứng với chánh pháp.
Phật nói: “Thí như chiếc chảy gỗ thường dùng không thôi, lâu ngày mòn dần. Cũng vậy, Tỳ khưu! Nếu Sa-môn, Bà-la-môn từ trước đến nay không đúng chặt các căn, ăn uống không biết chừng mực, đầu đêm cuối đêm không tinh cần tỉnh giác tu tập thiền pháp; nên biết hạng người này trọn ngày bị tổn giảm, thiền pháp không tăng, như chiếc chảy gỗ kia.” Lời Phật dạy này không chỉ nói về những tu sĩ mà còn áp dụng cho tất cả mọi người.
Phước Đức Suy Giảm Vì Thiếu Chánh Niệm
Với người tu (Sa-môn, Bà-la-môn), phước đức suy giảm vì “không đúng chặt các căn, ăn uống không biết chừng mực, đầu đêm cuối đêm không tinh cần tỉnh giác tu tập thiền pháp”. Điều này có nghĩa là khi chúng ta không kiểm soát các giác quan, không chừng mực trong ăn uống, và thiếu chánh niệm, phiền não sẽ sinh khởi, phước đức sẽ tiêu hao.
Không chỉ là việc không tu giới, có chánh niệm khi các căn tiếp xúc với trần đề là cách tốt nhất để trừ phiền. Thành ra, chính niệm tỉnh giác khi căn tiếp xúc với tối đối tượng là cách bảo tồn phước đức. Khi chúng ta biết được bản chất vô thường, khổ và vô ngã của các hiện tượng, ta sẽ giảm bớt những phản ứng vô thức như tham, sân, si – những thứ tiêu hao phước đức nhanh chóng.
Chánh niệm là chìa khóa bảo vệ phước đức trong cuộc sống hàng ngày
Ăn Uống Có Chừng Mực Là Bảo Tàng Phước Đức
Ăn uống có chừng mực là một khía cạnh quan trọng trong việc bảo tồn phước đức. Ăn uống là điều tất yếu để duy trì sự sống, nhưng cách ăn uống của chúng ta có ảnh hưởng lớn đến phước đức. Phước đức sẽ tổn giảm khi quá đam mê ăn uống, ưa thích sự cầu kỳ và trải nghiệm các hình thái âm thực mới lạ vì mất thời gian và công sức, thậm chí phát sinh bệnh tật do ăn uống thiếu chừng mực.
Ngược lại, người nào giản dơn và tùy thuận trong ăn uống sẽ thanh thản, kiếm phước hơn. Tâm của việc ăn uống là có sức khỏe. Người tu sĩ ăn uống một cách giản dơn, không quá chê kỳ, sẽ có tâm trí thanh tịnh để tập trung vào tu tập. Việc “biết chừng mực” trong ăn uống có nghĩa là ăn đủ để sống khỏe, không quá nhiều để gây nặng nề cho thân thể, cũng không quá ít để làm suy yếu. Đó là sự cân bằng giữa chăm sóc thân thể và tiết kiệm năng lượng tinh thần.
Tinh Cần Tỉnh Giác Là Chìa Khóa Tăng Trưởng Phước Đức
Tinh cần tỉnh giác là cơn gió làm cháy ngọn lửa của đạo pháp. Đây không phải chỉ là siêng năng trong tu tập mà còn là sự rõ ràng, hay biết về thân tâm trong hiện tại. Tỉnh giác là trạng thái rõ biết về thân tâm trong hiện tại. Nắng lực rõ biết giúp chúng ta nhận chân được thiện ác để điều chỉnh, chuyển hóa kịp thời. Tất cả pháp lý có được đều nhờ vào khả năng tỉnh thức. Do vậy, để nuôi lớn thiện căn công đức, mỗi người con Phật cần chú ý phòng hộ các căn, tiết độ trong ăn uống và chính niệm tỉnh giác.
Kinh Phật nói rằng nếu một người tu sĩ biết đúng chặt các căn, ăn uống biết chừng mực, đầu đêm cuối đêm tinh cần tỉnh giác, công đức thiền pháp sẽ ngày đêm tăng trưởng. Họ giống như những cây ưu-bát-la, bát-đằm-ma, cầu-mâu-đầu, phâm-đã-lợi mọc trong nước, lớn lên trong nước, theo nước tăng trưởng. Cũng vậy, khi chúng ta tinh cần tỉnh giác, phước đức sẽ như những cây cối bên bờ sông – ngày một tốt lớn hơn.
Cây xanh mọc bên nước biểu t征thiện căn phát triển nhờ tinh cần tỉnh giác
Áp Dụng Giáo Lý Vào Cuộc Sống Thường Ngày
Lời dạy của Phật về phước đức hao mòn không chỉ dành cho những người xuất gia. Nó có ý nghĩa sâu sắc cho tất cả mọi người đang sinh sống trong thế gian. Chúng ta cần nhận thức rằng phước đức là một nguồn tài nguyên có thể cạn kiệt. Mỗi hành động xấu ác, mỗi lời nói vô tâm, mỗi suy nghĩ si mê đều là những nhát dao chém vào phước đức của chúng ta.
Để bảo tồn và tăng trưởng phước đức trong cuộc sống, chúng ta cần:
Thứ nhất, kiểm soát các căn giác quan. Đừng để mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý luôn chạy theo các đối tượng cảm nhận mà không có sự kiểm soát. Khi gặp những lý do tham lam hay sân hận, hãy biết dừng lại và suy tư lại.
Thứ hai, tiết độ trong ăn uống và các nhu cầu vật chất. Không cần quá phóng túng hay quá tự hành xác. Hãy tìm điểm cân bằng phù hợp với cuộc sống của bạn.
Thứ ba, rèn luyện chánh niệm tỉnh giác. Mỗi ngày hãy dành thời gian để thiền định, suy tư về hành vi của mình, hay đơn giản là chú ý vào những gì bạn đang làm. Khi chánh niệm rõ ràng, chúng ta sẽ tự động tránh những hành động có hại.
Kết Luận: Bảo Tàng Phước Đức Từ Hôm Nay
Phước đức không phải là một thứ may mắn hoặc ân sủi từ trời rơi xuống. Nó là kết quả của những suy nghĩ, lời nói và hành động lành thiện của chúng ta. Tương tự như chiếc chảy gỗ trong kinh điển, phước đức có thể mòn mỏi nếu chúng ta không biết cách chăm sóc nó. Nhưng ngược lại, nếu chúng ta kiên trì tu tập, giữ giới luật, tiết độ trong ăn uống và luôn duy trì chánh niệm tỉnh giác, phước đức sẽ ngày một tăng trưởng như những cây xanh mọc bên sông.
Hãy bắt đầu từ hôm nay – từng bước nhỏ trong việc bảo tồn phước đức của bạn. Đó là cách để cuộc sống trở nên bình an, sung túc và đầy ý nghĩa. Khi phước đức tăng trưởng, mọi điều tốt lành sẽ tự nhiên đến. Vì vậy, hãy nhớ rằng: tu tập để bảo tồn phước đức chính là tu tập để yêu thương bản thân và mọi người xung quanh.
