Nhiều người đặt câu hỏi về ý nghĩa thực sự của việc quy y Tam Bảo và thế trì năm giới. Những bạn trẻ xa chùa, hiếm có cơ hội được tiếp cận kinh sách, thỉnh thoảng ghé thăm tự viện để tìm kiếm con đường tâm linh. Họ thắc mắc: nếu quy y và thế trì năm giới thì sẽ được lợi ích gì? Có khó khăn nào khi thế trì năm giới không? Bài viết này sẽ giải đáp những câu hỏi phổ biến từ những ai bắt đầu bước chân vào con đường Phật giáo.
Lạy Tam Bảo trong không gian chùa chiền tôn kính và yên bình
Ý Nghĩa Và Tầm Quan Trọng Của Quy Y Tam Bảo
Quy y Tam Bảo có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với người con Phật. Nếu chưa quy y, dù hiểu biết giáo lý và mến mộ Phật pháp cao độ vẫn chưa phải là người Phật tử theo đúng nghĩa. Do đó, muốn trở thành người đệ tử Phật đúng đắn, nhất định phải quy y. Quy y Tam Bảo là nấc thang đầu tiên, là khởi điểm của lộ trình hướng đến giải thoát. Chính việc quy y Tam Bảo là biểu hiện quan trọng và cơ bản nhất của sự Giác ngộ trong tự thân mỗi cá nhân.
Quy là trở về, y có nghĩa nương tựa. Quy y Tam Bảo là trở về nương tựa ba ngôi quý báu Phật, Pháp và Tăng. Phật là Bậc Giác ngộ hoàn toàn về ba phương diện: Tự giác, Giác tha và Giác hành viên mãn. Pháp là những phương pháp tu hành do chính Đức Phật thân chứng và giảng dạy để diệt trừ si ám, đoạn tận mọi khổ đau. Tăng là đoàn thể đệ tử xuất gia, giữ gìn giới luật, sống chung hòa hợp, tu tập theo Chính pháp.
Sở dĩ Phật, Pháp và Tăng được tôn xưng là ba ngôi quý báu vì trên đời này hiếm có và khó gặp. Chỉ có Tam Bảo mới có đủ năng lực dẫn dắt chúng sinh ra khỏi biển khổ; và chỉ có Tam Bảo mới phát huy công tác nêng lực trí tuệ của chúng sinh để xóa tan vô minh, thành tựu giải thoát.
Tại Sao Quy Y Tam Bảo Là Khởi Điểm Tu Tập
Nếu không gieo trồng thiện căn, không hội đủ duyên lành thì khó được phúc duyên nương tựa. Dù Tam Bảo vẫn thường trú ở thế gian, nhưng tìm được cơ hội tiếp cận Phật pháp, được quy y và tu tập đã là một duyên lành rất lớn trong đời. Tam Bảo là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho người Phật tử.
Thực tế, con người do vô minh nên bị dục vọng sai khiến, trôi buộc. Chúng sanh vì nhiều tham muốn nên chịu nhiều khổ luân. Như người đi biển, cộng uống nước biển cộng bị cơn khát hành hạ, dẫy vô. Suốt một đời đuổi theo ảo ảnh hạ ảnh phúc, tìm cầu sự thoả mãn của lòng tham vô đây, rốt cuộc con người chỉ để lại một gia sản duy nhất là ác nghiệp do mình tạo ra.
Văn chất, tài sản là phù du, tất cả sẽ ra đi chỉ có nghiệp thì ở lại. Do ác nghiệp đã tạo, nên chúng sanh phải chìm sâu trong khổ đau, luân hồi sinh tử. Trong cơn trường mộng của những cuộc rượt đuổi dục vọng ly kỳ, con người chợt giật mình thức tỉnh. Họ cay đắng nhận ra trò chơi đuổi bắt của cuộc đời, thấy rằng phần người ngắn ngủi, thân người mong manh, gia sản thì tạm bợ, chết còn chết mất như sương khói.
Nhận thức sâu sắc về sự vô thường, giả hợp của thân mạng và thế giới, tâm mộng quay đầu, con người tìm về những chân giá trị của cuộc đời; thực hành đạo đức, sống hỷ xả, vô ngã và vị tha, nương vào ánh sáng soi đường của Tam Bảo tìm về Chân – Thiện – Mỹ. Đó là nguyên nhân, mục đích cao cả của việc quy y.
Sự tu tập theo giáo lý Phật giáo mang lại hạnh phúc và an lạc thực sự
Đạo Phật là đạo Giác ngộ nên không bao giờ ép buộc, áp đặt hoặc dụ dỗ người khác quy y, chỉ khuyến khích và động viên là tạng thưởng duyên lành có sẵn của đương sự.
Do đó, quy y Tam Bảo phải được xuất phát từ ý thức tự giác, tự nguyện và không hề có bất cứ một khó khăn hay điều kiện gì từ phía “nhà chùa”. Nếu có chăng chỉ là một chút lăn nghi, hương hoa tùy hỷ, biểu lộ lòng thành, chủ yếu để làm cho buổi lễ thêm phần trang trọng mà thôi.
Những Lợi Ích Thiết Thực Khi Quy Y Tam Bảo
Khi quy y, tức đối trước Tam Bảo, có sự chứng minh của Chư Tăng, phát nguyện trở về nương tựa Phật, Pháp và Tăng là làm một đệ tử Phật hay còn gọi là Phật tử. Trở thành Phật tử, cơ nhiên sẽ được Tam Bảo soi sáng, che chỗ và hộ trì.
Từ đây, mỗi suy nghĩ, nói năng hay hành động sẽ nương theo chính niệm mà trở nên trong sáng. Chính nhờ việc tu tập chuyển hóa Tam nghiệp mà cuộc sống được thăng hoa. Cũng chính nhờ việc chuyển ác nghiệp thành thiện nghiệp nên người đã quy y chắc chắn không bị đưa lạc vào Tam Đồ, ác đạo.
Tuy nhiên, quy y chỉ mới là nấc thang đầu tiên, người con Phật phải phát nguyện tu tập, thế trì năm giới để hoàn thiện nhân cách của người Phật tử. Năm giới cấm hay năm nhân cách của người Phật tử là: Không giết hại, Không trộm cướp, Không tà dâm, Không nói dối và Không say nghiến.
Thế trì năm giới là những hành động thiện lành hằng ngày của người Phật tử
Người Phật tử khi đã quy y thường phát nguyện thế trì năm giới nhưng không nhất thiết người nào cũng phải thế trì hết năm giới. Tuỳ theo khả năng và hoàn cảnh cá nhân, tự lượng sức mình để phát nguyện thế trì. Sau một thời gian, nhận thấy lợi ích thiết thực của việc giữ gìn giới luật, nhân cách ngày càng hoàn thiện nhờ trì giới, lúc đó mới phát nguyện thế trì hết năm giới.
Giới Thứ Nhất: Không Giết Hại
Đối với giới thứ nhất Không giết hại, do ý thức được những khổ đau do sự giết hại gây ra, con xin học theo hành Đại bi để bảo vệ sự sống của mỗi người và mỗi loài. Con nguyện không giết hại sinh mạng, không tán thành sự giết chóc và không để kẻ khác giết hại, dù là trong tâm tưởng hay trong cách sống hàng ngày của con.
Phát nguyện giữ giới Không giết hại vì tôn trọng sự sống, vì ý thức được khổ đau do giết hại gây ra. Do vậy, người giữ giới này hiện tại luôn sống trong an tâm, không sợ thù oán, thân thể khỏe mạnh, không bị quả báo lột da, xẻ thịt ở đời sau. Nhờ không giết hại, mỗi sinh được giữ gìn, xã hội an ninh, thế giới hòa bình và an lạc.
Giới Thứ Hai: Không Trộm Cướp
Do ý thức được những khổ đau do lương gạt, trộm cướp gây ra, con xin học theo hành Đại từ để đem niêm vui sống và an lạc cho mỗi người và mỗi loài. Con nguyện không lấy làm của riêng bất cứ một tài vật nào của bất cứ ai. Con nguyện tôn trọng quyền sở hữu của kẻ khác và cũng nguyện ngăn ngừa không cho họ tích trữ và làm giàu một cách bất lương trên sự đau khổ của con người và của muôn loài.
Đó là nội dung của sự phát nguyện giới thứ hai Không trộm cướp. Vì tôn trọng tài sản và ý thức sự khổ đau do bị trộm cướp gây ra nên người Phật tử không trộm cướp. Người giữ gìn giới này hiện tại luôn sống trong thanh thoát, không sợ tự tội, được người khác tin cậy, giao phó nhiều trường trách, hưởng phúc giàu sang; và vì không gian tham nên không bị tứng thiếu, mất mặt và không bị “mang lòng đời sống” để trả nợ ở kiếp sau.
Giới Thứ Ba: Không Tà Dâm
Vì ý thức được hạnh phúc gia đình dựa trên nền tảng thụy chung, hòa thuận. Con nguyện giữ mình thật tinh khiết, tự bảo vệ nếp sống tiết hạnh và hết lòng bảo vệ tiết hạnh của kẻ khác. Con biết hành động ngoài tình sẽ làm tan vỡ hạnh phúc gia đình con và hại đến hạnh phúc của người khác…” Đây là nội dung của giới thứ ba Không tà dâm.
Người Phật tử ý thức được sự tai hại của việc tà tình nên phát nguyện gìn giữ. Lợi ích của sự tu tập Không tà dâm là thân thể khỏe mạnh, gia đình ấm áp hạnh phúc, được mỗi người tôn trọng, không có tình thù.
Giới Thứ Tư: Không Nói Dối
Phát nguyện giữ gìn giới thứ tư Không nói dối vì: “Ý thức được những khổ đau do lời nói thiếu chân niệm gây ra, con xin nguyện nói lời chân ngữ và học hành lăng nghe để đắng niệm vui cho người và giúp người buột khổ. Con nguyện chỉ nói những lời có thể gây thêm niêm tin, an vui và hy vọng, những lời chân thật có giá trị xây dựng hiểu biết và hòa giải.
Con nguyện không nói những lời sai với sự thật, những lời gây chia rẽ và cảm thù. Con nguyện không loan truyền những tin mà con không biết chắc là có thật, không phê bình và lên án những điều mà con không biết rõ. Con nguyện lăng nghe với tâm từ bi, để có thể hiểu được những khổ đau và khó khăn của kẻ khác và để làm vơi đi những khổ đau của họ…”
Người giữ giới Không nói dối luôn được mỗi người tôn trọng, tin tưởng, yêu thương. Không nhất nhân không nói dối, người tu tập giới này còn góp ý, động viên, xây dựng và hòa giải với mỗi người xung quanh làm cho gia đình và xã hội ngày càng thêm tốt đẹp.
Giới Thứ Năm: Không Say Nghiến
Giới thứ năm Không say nghiến, nói một cách đầy đủ là không sử dụng rượu, ma tuỷ, các chất kích thích và gây nghiện, các thực phẩm có độc tố và văn hóa phẩm đồi trụy. Vì “ý thức được những khổ đau do sử dụng rượu và ma tuý gây ra, con nguyện chỉ tiêu thụ những thực phẩm không chứa độc tố, không có tác dụng gây nên sự say sưa, nghiến ngập làm thân tâm mất tự chủ.
Con nguyện không uống rượu, không sử dụng ma tuý, không tiêu thụ những thực phẩm có độc tố kể cả văn hóa phẩm có nội dung bạo động, sợ hãi, thèm khát và hận thù…” Tu tập trọn vẹn giới thứ năm thì thân thể khỏe mạnh, hạn chế được bệnh tật, trí tuệ sáng suốt, tuổi thọ tăng trưởng đồng thời tránh được tai nạn, lỗi lầm đáng tiếc do sự mất tự chủ gây ra.
Giới luật Phật giáo giúp tu sĩ và Phật tử sống thiền định và tỉnh thức
Giữ Giới Không Phải Là Ràng Buộc
Giữ giới không có nghĩa bị trói buộc, bị tước mất quyền tự do phóng tác cá nhân. Chính việc tuân thủ giới luật mà nhân cách cá nhân được hoàn thiện đồng thời giúp cho tự thân và tha nhân được an tâm, hạnh phúc và xa lìa mọi khổ đau. Hành trì năm giới xuất phát từ ý thức tôn trọng và giữ gìn hạnh phúc của chính mình, mỗi người và mỗi loài.
Trong một xã hội bao gồm hàng triệu cá nhân, nếu mỗi người đều tự giữ mình trong những nguyên tắc đạo đức thì xã hội sẽ trở nên thanh thoát và điều hòa. Khi mỗi người tôn trọng sự sống của nhau, không trộm cướp, không tà dâm, nói lời chân thật và không say nghiến thì gia đình sẽ ấm áp, cộng đồng sẽ hòa thuận.
Quy Y Và Tu Tập: Hành Trình Không Bao Giờ Kết Thúc
Trên đây là tất cả lợi ích thiết thực của việc quy y và thế trì năm giới của người Phật tử. Chỉ có quay về nương tựa Tam Bảo và tu sửa nhân cách bằng sự thế trì năm giới mới đem lại hạnh phúc, an vui cho cá nhân, gia đình và xã hội. Đó cũng là lý do mà “nhà chùa” thường khuyến khích và tự chủ cho tín đồ quy y Tam Bảo.
Hành trình tu tập trên con đường Phật giáo bắt đầu từ một quyết tâm quy y chân thành. Mỗi buổi sáng khi thức dậy, mỗi lần suy ngẫm về lời dạy của Phật, mỗi hành động giữ gìn giới luật đều là một bước tiến nhỏ nhưng có ý nghĩa to lớn. Nhân cách của chúng ta được rèn luyện, tâm linh được nâng cao, và niệm lực được tích tụ dần dần để hướng tới giải thoát.
Phật giáo không bao giờ ép buộc hay áp đặt, mà luôn tôn trọng tự do lựa chọn của mỗi người. Những bạn chưa quy y nhưng đang tìm tòi con đường tâm linh, hãy bình tĩnh suy nghĩ, tham khảo các kinh điển, trò chuyện với những người tu tập có kinh nghiệm. Khi nào thực sự hiểu rõ và sẵn lòng từ tâm sâu, quay về Tam Bảo sẽ mang lại ý nghĩa sâu sắc. Đó mới là quy y chân chính, là khởi điểm của con đường Phật giáo đầy tính thiêng liêng và hy vọng.
Nếu bạn tìm thấy bài viết này hữu ích, xin hãy chia sẻ đến những người thân yêu đang tìm kiếm con đường Phật pháp. Cùng nhau nương tựa Tam Bảo để bước trên lộ trình tu tập vị tha, thành tựu giác ngộ và giải thoát.
