Hòa Thượng Thích Thiên Hoa đã từng ghi lại một câu dạy mầu nhiệm từ Đức Phật: “Này! Các ngươi phải tự mình thắp được lửa lên mà đi! Các ngươi hãy lấy Pháp của ta làm đuốc! Hãy theo Pháp của ta mà tự giải thoát! Đừng tìm sự giải thoát ở một kẻ nào khác, đừng tìm sự giải thoát ở một nơi nào khác, ngoài các ngươi!”. Đây là một lời Phật dạy đơn giản nhưng chứa đầy sâu sắc, có khả năng giúp nhiều người gỡ bỏ những gánh nặng và lo âu trong lòng.
Những Ngày Tháng Cuối Cùng Trước Khi Đức Phật Nhập Niết Bàn
Khi giác hành đã viên mãn, Đức Phật đã bước vào tuổi tám mươi. Đến thời điểm này, sắc thân tứ đại của Ngài cũng tuân theo luật vô thường mà biến đổi, yếu giá. Năm đó, Ngài vào hạ ở rừng Sa La trong xã Câu Ly, cách thành Ba La Nại chừng một trăm hai mươi dặm. Một hôm, Ngài gọi Ông A Nan, người đệ tử luôn luôn ở bên cạnh Ngài đến và phán báo một cách solemn.
Đức Phật nói: “A Nan! Đạo ta nay đã viên mãn. Như lời nguyện xưa, nay ta đã có đủ bốn hạng đệ tử: Tỳ kheo, Tỳ kheo Ni, Ưu Bà Tắc, Ưu Bà Di. Nhiều đệ tử có thể thay ta chuyển xe pháp, và đạo ta cũng đã truyền bá khắp nơi. Bây giờ ta có thể rời các ngươi mà ra đi. Thân hình ta, theo luật vô thường, bây giờ như một cái xe đã mòn rã. Ta đã mượn nó để chỉ pháp, nay xe đã vừa mòn mà pháp cũng đã lan khắp nơi, vậy ta còn mặn tiếc làm gì cái thân tạm thời này nữa? A Nan! Trong ba tháng nữa ta sẽ nhập Niết Bàn.”
Đức Phật ngồi định tĩnh giữa rừng cây Ta-la vào đêm cuối cùng trước khi nhập Niết Bàn
Tin Đức Phật sắp nhập Niết Bàn lan ra như một tiếng sét. Các đệ tử của Ngài đi truyền giáo ở các nơi xa, lực tức trở về để cùng đón GiácNgộ chia ly lần cuối. Nghe tin Ngài sắp nhập Niết Bàn, dân chúng quanh vùng đến kính viếng rất đông, trong số ấy có một ông giá ngoài tám mươi tuổi, tên Tu Bạc Địa La đến xin xuất gia thọ giới Sa di với Ngài. Ngài hoan hỷ nhận lời. Đó là người đệ tử chót trong đời Ngài.
Trong thời gian ba tháng cuối cùng của Ngài, Đức Phật vẫn không nghỉ ngơi, mà vẫn tiếp tục đi truyền đạo. Một hôm Ngài đi thuyết pháp ngang qua một khu rừng, gặp một người làm nghề đốt than, ông Thuần Địa, thỉnh Ngài về nhà để thỉnh trai. Ngài im lặng nhận lời cùng các đệ tử theo ông về. Đến nhà ông Thuần Địa, dân dụng ra cúng dường Ngài một bát cháo năm Chiến Đặn, thường gọi là năm heo rừng, vì giống năm này rất được giống heo rừng ưa thích.
Thỉnh trai xong, Phật cùng các đệ tử từ giả ông Thuần Địa ra đi. Được một quãng đường, Ngài giao bình bát cho ông A Nan và truyền treo võng lên, trong rừng cây Ta La, để Ngài nằm. Ngài nằm xuống võng đầu trở về hướng Bắc, mình nghiêng về phía tay phải, mặt xây về hướng mặt trời lặn, hai chân treo vào nhau.
Những Lời Cuối Cùng Của Đức Phật Truyền Cảm Hứng Cho Hàng Triệu Người
Lúc bấy giờ các đệ tử của Ngài đều có mặt đón đủ, chỉ trừ ông Ca Diếp vì đi thuyết pháp xa, chưa về kịp. Ngài hỏi tất cả đệ tử và tín đồ đến quanh Ngài và dặn dò một lần cuối. Ngài phú chúc như sau: Thứ nhất, bát của Ngài sẽ truyền cho ông Ma Ha Ca Diếp; Các đệ tử phải lấy Giới luật làm Thầy; Ở đầu các Kinh phải nên nêu bốn chữ “Như thị ngã văn”; Xá lợi của Ngài sẽ chia làm ba phần: Một phần cho Thiên cung; Một phần cho Long cung; Một phần chia cho tám vị Quốc Vương ở Ấn Độ.
Các đệ tử theo dõi Đức Phật nhập định cuối cùng dưới cây Ta-la
Trước khi nhắm mắt xuôi tay, Đức Phật đã để lại những lời vàng ngọc mà Ngài đã để lại trong giây phút cuối cùng. Những lời cuối cùng này là kết tinh của Phật pháp, được Đức Phật tóm gọn trong vài câu đầy ý nghĩa. Ngài phó chúc: “Này! Các ngươi đừng vì dục vọng mà quên lời ta dặn. Mỗi vật ở đời không có gì quý giá. Chỉ có chân lý của đạo ta là bất di, bất dịch. Hãy tinh tiến lên để giải thoát, hỏi các ngươi rất thân yêu của ta!”.
Sau khi đã dặn dò căn kỳ xong, Ngài nhập định rồi vào Niết Bàn. Lúc bấy giờ nhắm ngày Rằm tháng Hai Âm lịch (theo giáo sư Trung Hoa). Rừng cây Ta-la tuôn hoa xuống phủ lên thân Ngài, trời đất u ám, cây cỏ héo úa, chim chóc im bặt tiếng hót. Vạn vật như chìm lắng trong giây phút nặng nề của sự chia ly.
Ý Nghĩa Của Những Lời Răn Dạy Cuối Cùng
Những lời cuối cùng của Đức Phật là những lời răn dạy được Ngài tóm gọn lại sau những năm tháng lang thang khắp nơi, chứng kiến biết bao nhiêu hệ nệ ái ở trên đời, thấu hiểu biết bao nỗi đau, sự mất mát, được lắng nghe biết bao câu chuyện đời, chuyện người. Đó không phải những lời cao siêu khó hiểu, mà là những lời mầu nhiệm đơn giản, sâu sắc, có khả năng giải tỏa nỗi lo âu sâu kín trong tâm hồn mỗi con người.
Biết được vạn sự trên đời rồi cũng sẽ biến đổi, nên nếu chẳng may bạn mất hết những cái đã có, hãy coi nó là chuyện đương nhiên, đừng vì quá nuối tiếc mà hao tổn tâm lực, trí lực, thể lực. Biết được rằng chẳng có gì là vĩnh viễn, nếu người mà bạn yêu thương chọn không yêu thương bạn nữa, hãy mỉm cười mà cho rằng đó là quy luật muôn đời và bước tiếp, đừng tự dằn vặt bản thân, hay cố chấp mà nói áp hay làm khó nhau.
Hình ảnh hoa tơ trắng rơi lên thân Đức Phật trong giây phút nhập Niết Bàn thiêng liêng
Biết được chẳng có gì là mãi mãi, nếu người thân yêu của bạn có đi về cõi vĩnh hằng, xin đừng quá đau khổ, bởi đó là vòng quay của tạo hóa, con người sinh ra không ai thoát được quy luật sinh-lão-bệnh-tử, hãy sống tốt để người ra đi được yên nghỉ. Những lời vàng ngọc này của Đức Phật vẫn còn vang vọng đến với hàng triệu con người qua các thế kỷ, giúp họ sáng suốt hơn trên con đường tìm kiếm giải thoát.
Bài Học Từ Lời Dạy Cuối Cùng Của Đức Phật
Lời dạy cuối cùng của Đức Phật chứa đựng tất cả những bài học mà Ngài muốn gửi gắm cho thế hệ con em sau. Ngài không nói những lời có tính thuyết giáo, mà thay vào đó là những lời sâu sắc, giản dị nhưng ẩn chứa toàn bộ giác ngộ của một vị Phật. Sự khác biệt giữa các bậc tiền nhân và đức Phật Thích Ca chính là ở chỗ này – Ngài không để lại di sản vật chất, mà để lại di sản tinh thần.
Lời dạy “Các ngươi phải tự mình thắp được lửa lên” nhắc nhở rằng không có ai có thể giải thoát cho mình ngoài chính mình. Mỗi con người có khả năng tu tập, có khả năng đạt được giác ngộ nếu họ sẵn sàng nỗ lực. Pháp Phật không phải là một tôn giáo để thần thánh hóa Phật hoặc các thần linh, mà là một con đường tu tập thực tế mà bất cứ ai cũng có thể đi theo.
Kết Luận
Những lời cuối cùng của Đức Phật trước khi nhập Niết Bàn là một kho tàng kiến thức vô giá, chứa đựng những bài học về đạo đức, nhân sinh, và giải thoát. Những lời này không chỉ dành cho những người đã tu tập lâu năm, mà còn có ý nghĩa sâu sắc đối với tất cả những ai đang tìm kiếm ý nghĩa của cuộc sống.
Khi tiếp cận những lời dạy này, chúng ta nên tỉnh thức, sâu sắc, và sẵn sàng để áp dụng vào cuộc sống hàng ngày. Hãy nhớ rằng Pháp Phật là một con đường thực hành, không phải lý thuyết. Qua những lời dạy cuối cùng, Đức Phật muốn nhắc nhở chúng ta rằng tự do, giác ngộ, và giải thoát đều nằm trong tay mỗi cá nhân. Hãy tinh tiến trên con đường tu tập, hãy sống có chánh niệm, và hãy luôn nhớ tới những lời vàng ngọc mà Đức Phật đã gửi gắm cho chúng ta.
