Người học Phật cần biết rằng chính kiến là thấy rõ được chân lý, như sự thật về Bốn Diệu Đế, Nhân Quả, Duyên Khởi, v.v. Ngược lại gọi là tà kiến. Đức Phật đã nêu rõ hơn những khía cạnh của chính kiến, đặc biệt là “có cha, có mẹ” – một chân lý cơ bản mà ai cũng phải tỉnh thức để tu tập toàn diện.
Kinh Trung A-hàm ghi lại một bài pháp thoại quan trọng của Đức Phật tại nước Câu-lâu-sâu. Đức Thế Tôn dạy các Tỳ kheo rằng: “Có một con đường khiến chúng sanh được thanh tịnh, xả bỏ ưu sầu, than khóc, dứt hết buồn khổ ảo nảo, chứng đắc nhân như pháp. Đó là Thánh Chính Đạo Định, có tập, có trợ và cũng có cực, bao gồm bảy chi.”
Trong các chi ấy, chính kiến đứng ngay hàng đầu. Nếu thấy rõ tà kiến là tà kiến thì đó gọi là chính kiến. Nếu thấy rõ chính kiến là chính kiến thì đó cũng gọi là chính kiến. Hai tiêu chí này tuy đối lập nhưng giúp ta hiểu rõ đâu là chân lý, đâu là sai lầm.
Tà Kiến Là Quan Niệm Sai Lạc
Tà kiến trong pháp thoại này có nội hàm vô cùng rộng lớn. Đó là quan niệm cho rằng: không có bố thí, không có trai tử (cũng dương), không có chủ thuyết (tế lễ), không có thiện ác nghiệp, không có quả báo của thiện ác nghiệp, không có đời này đời sau, không có cha mẹ, không có bậc Chân Nhân ở trên đời đi đến thiện xứ, khéo ra khỏi cõi này, khéo hướng đến cõi kia, tự tri tự giác, trong đời này hay đời sau tự tác chứng, thành tựu an trụ.
Nhìn sơ qua, điều kinh ngạc là tà kiến “không có cha, không có mẹ” lại được Đức Phật liệt vào danh sách những quan niệm sai lầm cơ bản nhất. Đây là bởi vì tà kiến này không chỉ phủ nhận một sự thật sinh học đơn giản. Nó là từ chối công nhân của cha mẹ, từ chối trách nhiệm đạo đức với gia đình, và sâu xa hơn, nó phá vỡ nền tảng nhân quả mà Phật pháp dạy.
Cha Mẹ Sinh Ra Ta: Sự Thật Chắc Chắn
Bất cứ ai cũng biết rằng mình có cha mẹ. Đó là sự kiện không thể chối cãi. Cha mẹ đã đem lại cho chúng ta tính mạng, nuôi dưỡng, hướng dẫn bước đầu tiên trong cuộc sống. Tuy nhiên, điều đáng lo lắng là nhiều người dù biết rõ “có cha, có mẹ” nhưng vẫn tà huyễn tin rằng con người do thần thánh tạo ra hoặc do vũ trụ tình cờ sinh ra, hoàn toàn độc lập với cha mẹ.
Khi có quan niệm sai lạc như vậy, người ta coi sự hiện hữu của mình chỉ là hậu quả đam mê dục lạc của cha mẹ. Không có gì thiêng liêng ở đây và cũng chẳng cần phải thực hành bốn phần hay trách nhiệm gì với họ. Bây giờ cha mẹ có cũng như không, chủ hiệu trở nên thừa thải. Mỗi tội lỗi bất hiếu, xúc phạm mẹ cha đều bắt nguồn từ cái thấy sai lạc, tà kiến “không có cha, không có mẹ” ấy.
Hiếu thảo con em là tấm gương sáng của đạo đức gia đình theo Phật pháp
Chính Kiến “Có Cha, Có Mẹ” – Nền Tảng Đạo Đức
Chính kiến được Đức Phật trình bày ngược lại: thấy rõ rằng có bố thí, có trai tử, có chủ thuyết, có thiện ác nghiệp, có quả báo của thiện ác nghiệp, có đời này đời sau, có cha mẹ, có bậc Chân Nhân ở trên đời đi đến thiện xứ, khéo ra khỏi cõi này, khéo hướng đến cõi kia. Người có chính kiến tự tri tự giác, tự tác chứng, thành tựu an trụ trong đời này hay đời sau.
Chính kiến “có cha, có mẹ” không chỉ là sự công nhân rằng cha mẹ sinh ra ta. Nó bao hàm lòng biết ơn sâu sắc, lòng hiểu rõ rằng cha mẹ là người đã trao cho chúng ta cơ hội có thân thể để tu tập, để thực hiện bốn điều lớn. Cha mẹ là thầy dạy lần đầu về tình yêu, sự chăm sóc, sự hy sinh mà không kỳ vọng đáp lại.
Khi một người có chính kiến này, họ sẽ nhận ra rằng việc tôn trọng, phụng dưỡng cha mẹ là một trong những nhu cầu tâm linh cơ bản nhất. Hiếu thảo không phải là một pháp lệ bề ngoài mà là sự tự nhiên tuôn ra từ lòng biết ơn, từ sự hiểu rõ nhân quả. Người con hiếu thảo luôn soi sáng con đường cho cha mẹ trong hiện tại và hạnh phúc sau này.
Từ Tà Kiến Đến Nhận Thức Sáng Suốt
Thực tế hiện nay, rất nhiều người trẻ tuổi, dù biết lý thuyết về cha mẹ, lại hành động như người có tà kiến. Họ bỏ bê cha mẹ trong cuộc sống, coi trọng tiền bạc, địa vị hơn là tình yêu thương gia đình. Họ lý giải rằng “cha mẹ đã đỡ đầu, không cần phải báo đáp” hoặc “cuộc sống của tôi không liên quan đến họ”. Đó chính là tà kiến “không có cha, không có mẹ” biểu hiện dưới hình thức hiện đại.
Lòng hiếu thảo là cơ sở để xây dựng gia đình hạnh phúc
Để nhận thức rõ ràng hơn, ta cần tỉnh thức và quán chiếu kỹ lưỡng. Cha mẹ không chỉ sinh ra chúng ta về thể xác mà còn là những người đầu tiên để chúng ta học hỏi tình thương, sự tự vì người khác. Khi ta có chính kiến “có cha, có mẹ”, ta sẽ nhận ra rằng việc phụng dưỡng và tôn trọng họ là bước đầu trên con đường tu tập. Đó là cách để chúng ta hiểu về nhân quả, hiểu về tình yêu vô điều kiện, hiểu về ý nghĩa thật sự của sự tồn tại.
Ứng Dụng Chính Kiến Vào Cuộc Sống
Để sống với chính kiến “có cha, có mẹ”, chúng ta cần thực hành một số điều cơ bản. Thứ nhất, hãy mở lòng biết ơn, luôn nhớ đến những tế nhạt mà cha mẹ dành cho chúng ta từ khi còn bé. Thứ hai, dành thời gian chăm sóc, lắng nghe và tôn trọng cha mẹ trong tuổi già của họ. Thứ ba, rèn luyện tâm từ, sự kiên nhẫn và lòng vị tha thông qua việc hành động hiếu thảo hàng ngày.
Người con hiếu thảo không những mang lại an lạc cho cha mẹ mà còn tạo nên hệ quả tốt đẹp cho chính mình. Theo luật nhân quả, hành động hiếu thảo sẽ mang lại phúc báo không chỉ trong đời này mà còn trong những cuộc sống tiếp theo. Đó là bản chất sâu xa của chính kiến.
Tỉnh Thức Để Trở Thành Con Hiếu Thảo
Tóm lại, chính kiến “có cha, có mẹ” không đơn thuần là sự công nhân sự thật mà là nền tảng đạo đức, là cơ sở để chúng ta phát triển tâm từ, tâm từ bi, và cuối cùng là tu tập pháp. Hiếu thảo là một trong những nhân cách đạo đức cơ bản của con người. Ai cũng có lòng hiếu thảo, nhưng do tà kiến ngăn che, hiểu biết sai lạc mới thành ra vô ơn, bất hiếu.
Để cho hoa hiếu hạ ứng tỏa ngát yêu thương, chúng ta cần thêm ánh sáng trí tuệ, phá bỏ tà kiến si mê, nhất là cái thấy sai lầm “không có cha mẹ”. Hãy tỉnh thức hôm nay, sớm nhận ra rằng chính kiến này sẽ dẫn dắt chúng ta đến một cuộc sống tròn đầy ý nghĩa, vừa mang lại phúc lạc cho gia đình, vừa tạo nền tảng vững chắc cho con đường tu tập theo Phật pháp. Đó là cách để chúng ta không chỉ là con hiếu thảo mà còn là Phật tử thực thụ, sống với trí tuệ và lòng từ bi.
