Tùy theo căn cơ, hoàn cảnh và nhân duyên, mỗi người con Phật tự chọn cho mình một pháp môn tu tập thích hợp. Trong vô lượng pháp môn mà Thế Tôn đã tuyên thuyết, dù phong phú và đa dạng nhưng tất cả đều có một mục tiêu chung duy nhất: dẫn tín đồ tới giải thoát và an lạc. Tuy nhiên, trong lịch sử Phật giáo, những xung đột về quan điểm tu tập giữa các tông phái vẫn xuất hiện, và đó chính là điều mà lời dạy của Thế Tôn cảnh báo chúng ta cần tránh.
Kinh Đại Tạng Kinh Việt Nam ghi lại một đoạn lời dạy quan trọng thông qua bậc Tôn giả Mahā Cunda. Đoạn kinh này không chỉ là lịch sử mà còn là bài học sống động cho chúng ta hôm nay về cách đối xử với những pháp môn tu tập khác nhau trong Phật giáo.
Những Xung Đột Về Pháp Môn Tu Tập
Theo kinh điển, vào một thời kỳ nào đó, các vị Tỷ kheo chuyên tâm về Pháp không ưa thích những vị tu Thiền, họ dặc biệt chỉ trích Thiền pháp bằng những câu hỏi mang tính chất phản đối: “Những người này tu Thiền cái gì? Thiền có lợi ích gì? Thiền như thế nào?” Sự phê phán này không mang lại sự hài lòng cho cả hai bên, cũng không dẫn tới sự hòa hợp và chia sẻ trong cộng đồng tu sĩ.
Ngược lại, những vị Tỷ kheo tu Thiền cũng phê phán những người chuyên tâm về Pháp lý luận. Họ nói rằng: “Những người này chuyên tâm về cái gì? Pháp có lợi ích gì? Chuyên tâm về Pháp như thế nào?” Sự phê phán tương hỗ này không mang lại bất kỳ lợi ích nào cho cộng đồng tu sĩ hay cho thế gian nhân dân.
Các vị tỷ kheo tu tập trong chùa chiều khi ánh nắng vàng rơi qua các cây cổ thụ
Lý Do Các Pháp Môn Khác Nhau Đều Dẫn Tới Giải Thoát
Trong vô lượng pháp môn tu mà Thế Tôn đã tuyên thuyết, tuy phong phú và đa dạng nhưng chúng đều có một điểm chung quan trọng: tất cả đều nhằm dẫn tín đồ tới an lạc và giải thoát. Phương tiện thì tuỳ theo căn cơ có vô vàn sai biệt, nhưng mục tiêu cuối cùng là Niết bàn – chỉ có một, duy nhất.
Dù tu Thiền hay chuyên tâm về Pháp, Tu Tông hay Giáo Tông, tất cả đều là những phương tiện khác nhau, và mỗi phương tiện đều có một đặc trưng riêng phù hợp với những người có căn cơ khác nhau. Bởi vì tất cả các pháp môn tu đều lưu xuất từ tuệ giác của Thế Tôn, chúng ta có thể chắc chắn rằng mỗi pháp môn sẽ dẫn hình giả tới giải thoát Niết bàn. Giống như những con suối từ nhiều hướng khác nhau, dù chảy qua những địa hình khác nhau, nhưng tất cả đều chảy xuôi về biển.
Quan Điểm Đúng Đắn Về Các Pháp Môn Khác
Tùy theo căn cơ, hoàn cảnh và nhân duyên, mỗi người con Phật tự chọn cho mình một pháp môn tu tập thích hợp. Tuy các pháp môn phương tiện có tốc độ tu tập nhanh chậm, khó dễ khác nhau, nhưng pháp môn nào cũng thù thắng, đều dẫn tới giải thoát và an lạc. Do đó, người tu ngoài việc nắm vững pháp môn của mình, cần tìm hiểu để biết thêm về các pháp môn khác nhằm tránh duyên hay ít ra cũng tránh được việc chỉ trích, phê phán đồng đạo.
Những pháp lủi có nhân duyên với những pháp môn tu tập khác nhau cũng cần được tôn trọng. Vì vậy, không thể quy kết, tự cho rằng pháp môn của mình là tối thắng. Sự tối thắng, theo quan điểm của Thế Tôn, chính là sự thực hành trung thành theo pháp môn mà mình đã chọn. Ngày nay, thắng hoặc vận còn những sự “xung đột” về quan điểm tu tập giữa các tông phái (có thể vô tình hay có ý nhằm xiển dương tông phái của mình) là điều không nên có.
Những người tu hành ngồi thiền trên nền tảng trong không gian yên tĩnh với ánh sáng chiều
Lời Cảnh Báo Từ Kinh Điển Về Tính Không Lợi Ích Của Phê Phán
Như lời Tôn giả Mahā Cunda đã học được từ Thế Tôn: “Hành động như vậy không dẫn tới hạnh phúc, an lạc cho nhiều người; không dẫn tới lợi ích, an lạc cho chúng Thiên và loài người.” Đây là lời cảnh báo trực tiếp từ Thế Tôn về hậu quả tiêu cực của việc phê phán, chỉ trích những pháp môn khác.
Khi các vị Tỷ kheo không hoan hỷ với nhau vì những khác biệt trong phương pháp tu tập, khi sự đan xen giữa tự cao tự đại và chủ kiến làm cho cộng đồng bất hòa, điều này không phù hợp với tinh thần của Phật pháp. Phật pháp hướng tới sự hòa hợp, thông hiểu, và cùng nhau tiến bộ trên con đường giải thoát.
Hướng Đi Đúng Đắn Cho Người Tu Hôm Nay
Trong bối cảnh Phật giáo hiện đại, khi có nhiều tông phái, nhiều phương pháp tu tập khác nhau, người tu cần phát triển một tâm thái chín chắn và tôn trọng. Thay vì chỉ trích hay phê phán những pháp môn khác, chúng ta nên:
Thứ nhất, nắm vững và thực hành tốt pháp môn mình đã chọn. Sự chuyên cần, kiên định trong tu tập của chính mình là cách tốt nhất để thể hiện lòng tin vào pháp môn ấy. Sự chín chắn và hiệu quả của tu hành cá nhân sẽ nói lên điều nhiều hơn bất kỳ lời nói hay tranh luận nào.
Thứ hai, mở rộng tầm nhìn để tôn trọng những pháp môn khác. Hiểu rằng mỗi pháp môn đều có giá trị riêng, phù hợp với những căn cơ khác nhau của người tu. Thay vì xem đó là sự cạnh tranh, hãy xem đó là những con đường khác nhau dẫn tới cùng một đích đến.
Thứ ba, tạo dựng sự hòa hợp trong cộng đồng tu sĩ và tín đồ. Khi các tông phái cùng nhau hiểu thấu, tôn trọng và hỗ trợ lẫn nhau, điều này sẽ tạo nên một nền Phật giáo mạnh mẽ, có khả năng phục vụ xã hội và loài người tốt hơn.
Hai vị tỷ kheo ngồi cạnh nhau trong tư thế thiền định với sự yên tĩnh và thanh tịnh
Kết Luận: Thực Hành Và Tôn Trọng
Lời dạy của Thế Tôn qua bậc Tôn giả Mahā Cunda là một bài học bất hủ cho mỗi người tu tập Phật pháp. Không phải vì pháp môn khác mà ta chỉ trích, phê phán, mà hãy tập trung vào việc thực hành tốt pháp môn của mình và tôn trọng những con đường tu tập của người khác.
Sự thậm thúng, sự chuyên tâm trong tu tập cá nhân, kết hợp với sự tôn trọng và thông hiểu đối với các tông phái khác, sẽ tạo nên một Phật giáo hòa hợp, mạnh mẽ và phát triển. Đó mới là tinh thần thật của Phật pháp – một pháp hướng tới hạnh phúc chung, lợi ích chung cho tất cả mọi người.
Tài Liệu Tham Khảo
- Đại Tạng Kinh Việt Nam, Tập III, Phẩm Dhamika, Phần Mahā Cunda, VNCPHVN ấn hành, 1996, tr.124.
