Nhiều gia đình Việt Nam khi chuẩn bị những việc quan trọng như cưới hỏi, ma chay, xây nhà hay khai trương cơ sở kinh doanh thường lựa chọn một ngày “tốt” để tiến hành. Phong tục này đã trở thành một nét đặc trưng văn hóa sâu sắc, khó có thể bỏ qua trong một sáng một chiều. Nhiều người tin rằng nếu không xem ngày giờ tốt, họ sẽ gặp nhiều điều xui xẻo và bất may. Tuy nhiên, từ góc độ Phật giáo, liệu niềm tin này có hoàn toàn đúng? Hay có một yếu tố sâu sắc hơn chi phối hạnh phúc của chúng ta?
Rốt Cuộc, Yếu Tố Nào Thực Sự Quyết Định May Mắn?
Khi xem xét các cặp vợ chồng, chúng ta thấy một bức tranh đa dạng: có cặp cưới vào ngày “tốt” mà vẫn gặp bất hạnh, ly dị hay mắc bệnh tật; còn có cặp cưới vào ngày “xấu” nhưng lại sống hạnh phúc bền vững. Tương tự, có người ma chay theo đúng ngày lễ mà cuộc đời vẫn gặp nhiều khó khăn; hay người khai trương cơ sở vào ngày “đắc lợi” nhưng kinh doanh vẫn thất bại. Điều này gợi mở cho chúng ta một câu hỏi: cái gì thực sự đứng sau những may mắn hay không may mắn trong cuộc sống?
Phật giáo cổ xưa đã đưa ra câu trả lời rõ ràng: đó chính là nhân quả sống – hay còn gọi là pháp tắc nhân quả từ những kiếp sống trước đó. Nhân quả không phải là sự trừng phạt hay thưởng phát của một vị thần nào, mà là quy luật tự nhiên của vũ trụ: hành động tốt mang lại kết quả tốt, hành động xấu mang lại kết quả xấu. Luật này áp dụng công bằng cho tất cả mọi người, không có ngoại lệ.
Nếu một người suốt nhiều kiếp đều sống bằng tâm từ bi, luôn giúp đỡ người khác, giữ gìn giới hạnh, thực hành tu tập theo Pháp Phật, thì tâm hành động của họ tạo ra “hành trang” tích cực cho kiếp sống hiện tại. Những người như thế, dù làm gì – xây nhà, cưới hỏi hay ma chay – dường như luôn gặp được may mắn, thuận lợi và an bình. Ngược lại, những người sống bằng tham, sân, si, luôn hung dữ, ác khẩu, lợi kỷ và hắp hối, dù có coi kỹ ngày giờ mấy cũng không thể biến xấu thành tốt.
Ngày Giờ Tốt: Phong Tục Hay Pháp Đế?
Lễ cưới hỏi truyền thống được chuẩn bị kỹ lưỡng với lựa chọn ngày tháng phù hợp
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là việc xem ngày giờ tốt hoàn toàn vô nghĩa. Trong truyền thống Phật giáo Việt Nam, việc chọn ngày lễ cũng được xem trọng, nhưng từ một góc độ khác. Theo giáo lý, những ngày trai, tám, mười bốn, mười lăm (hay mồng một, mười lăm) là những ngày mà nhiều người thường Ăn chay, tu tập, có tâm hướng về Phật pháp. Những ngày này tạo ra một “trường năng lượng tâm linh” đặc biệt do sự quy tụ của ý nghĩ tốt lành từ hàng triệu người.
Nếu gia đình quý vị chọn ma chay vào những ngày này, bạn không chỉ tôn trọng truyền thống, mà còn hòa nhập với “dòng chảy tâm linh” lành mạnh của cộng đồng Phật tử. Điều này tạo ra một môi trường tinh thần tốt lành cho lễ thức, giúp tâm hành động của mọi người trong gia đình được “khuếch đại” và hướng về sự tốt lành. Tuy nhiên, cái gì thực sự quyết định kết quả, vẫn là tâm ý và hành động của mỗi cá nhân trong gia đình.
Sự Khác Biệt Giữa Tin Tưởng và Hiểu Biết Pháp Lý
Trong quyển kinh Kinh Bốc Mở hay các tài liệu Phật giáo khác, Đức Phật không bao giờ kêu gọi người học tuân theo các nghi lễ một cách mù quáng. Thay vào đó, Ngài dạy chúng ta phải “tự mình xác chứng”, tức là tự mình quan sát và thấu hiểu chân lý. Việc xem ngày giờ tốt có thể được xem như một cách để tạo sự yên tâm cho gia đình – và sự yên tâm này cũng là một dạng “tinh thần tốt lành” giúp hành động được hoàn thiện hơn.
Tuy nhiên, nếu chúng ta chỉ dựa vào xem ngày mà không chăm sóc tâm hành, thì đó là một sai lầm. Quý vị có thể cưới vào ngày “đắc lợi” nhất, nhưng nếu cả hai vợ chồng sống bằng gian dối, lợi kỷ, thì hôn nhân vẫn đầy rẫy xung đột. Quý vị có thể ma chay vào ngày mồng một âm lịch, nhưng nếu tâm ý không được thanh tịnh, chỉ lo sợ rằng “nếu không ma chay sẽ xui xẻo”, thì việc ma chay đó không mang lại lợi ích thiệt sự.
Con Đường Tu Hành Thực Sự: Từ Ngoài Vào Trong
Phật giáo không phủ nhận giá trị của các nghi lễ, nhưng lại nhấn mạnh rằng nghi lễ chỉ là “hình thức” – cái vỏ ngoài. Cái chất lượng thực sự nằm ở tâm ý và hành động đứng sau những nghi lễ đó. Đức Phật dạy: “Ý là tiền đoàn của tất cả pháp” – tức là ý niệm là nguồn gốc của tất cả sự việc.
Nếu bạn là một người tu hành thiệt tâm, khi làm bất cứ việc gì – cưới, ma chay hay khai trương – bạn nên:
-
Suy tư về ý niệm: Tại sao bạn làm việc này? Mục đích là gì? Có phải vì yêu thương, từ bi, hay vì sợ hãi, gian dối?
-
Chọn ngày với tâm thanh tịnh: Nếu chọn ngày, hãy chọn với tâm muốn sống hòa hợp với cộng đồng, hòa hợp với tự nhiên, chứ không phải vì sợ “nếu không chọn đúng ngày sẽ xui xẻo”.
-
Tu tâm trước, tu hành sau: Trước khi lo lắng về ngày giờ, hãy lo lắng về hành động của mình. Bạn có sống với tâm hiếu thảo với cha mẹ? Bạn có kiếm sống chân chính, không gian dối? Bạn có thương yêu vợ chồng, con em một cách chân thành? Đây mới là cái sở dĩ của hạnh phúc.
Áp Dụng Phật Pháp Vào Cuộc Sống Hàng Ngày
Quý vị không cần phải chọn giữa “xem ngày” và “tu tâm”. Thực ra, bạn có thể làm cả hai, miễn là hiểu được bản chất của mỗi thứ:
-
Xem ngày giờ tốt: Điều này có thể giúp gia đình yên tâm, tạo ra một không khí tích cực. Đây là một cách tôn trọng truyền thống và cộng đồng.
-
Tu tâm và hành động tốt lành: Đây mới là cái thực sự chi phối vận mệnh của bạn. Sống hiếu thảo, từ bi, chân thật – những điều này tạo ra nhân tốt cho kiếp sống hiện tại và các kiếp tương lai.
Nếu bạn là người sống tích cực, luôn giúp đỡ người khác, tu tập theo Pháp Phật, luôn sống bằng tâm lành, tâm từ bi, thì dù chọn ngày nào cũng sẽ gặp được may mắn. Ngược lại, nếu bạn sống bằng tham, sân, si, dù xem ngày kỹ lưỡng mấy cũng khó có thể thay đổi kết cục.
Kết Luận: Nhân Quả là Luật Vàng
Tóm lại, câu trả lời cho câu hỏi “Có nên xem ngày giờ tốt để cưới hỏi, ma chay hay khai trương không?” là: Hãy xem, nhưng đừng dừng lại ở đó. Xem ngày là một phần của truyền thống văn hóa, có tác dụng giúp gia đình yên tâm và tạo ra một không khí tích cực. Tuy nhiên, điều thực sự chi phối hạnh phúc, may mắn và thành công của bạn là nhân quả sống – là tất cả những điều tốt lành hoặc xấu xa mà bạn đã tích lũy qua nhiều kiếp sống.
Vì vậy, thay vì chỉ lo lắng về ngày tháng, hãy lo lắng về tâm ý và hành động của mình. Sống hiếu thảo với cha mẹ, yêu thương gia đình, giúp đỡ những người khó khăn, giữ gìn giới hạnh và thực hành tu tập theo Pháp Phật. Khi bạn sống như thế, cuộc đời sẽ luôn gặp được may mắn, thuận lợi và hạnh phúc bền vững – chứ không cần phải sợ xui xẻo hay phụ thuộc vào lịch.
Đó chính là bài học vô giá mà Đức Phật muốn dạy cho chúng ta về pháp tắc nhân quả – luật vàng chi phối vũ trụ này.
