Trí tuệ Phật quả thực vô cùng vô đại, không có ngắn mễ, không có hạn lượng, thấu suốt các pháp của thế gian và cả xuất thế gian. Không chân lý nào mà Phật không biết rõ, không con đường nào là Phật không thông tạo. Để hiểu rõ hơn về sự vô lượng của trí tuệ Phật, chúng ta cùng tìm hiểu qua một câu chuyện Phật dạy đầy ý nghĩa về nhân quả và tâm linh.
Xưa kia, một thời Phật ngự ở Tịnh Xá Kỷ Viên, Phật cùng tôn giả Xá Lợi Phật tán bộ bên ngoài tinh xá. Bỗng trên trời xuất hiện một con chim ưng đói Ăn, đang đuổi bắt một con chim bồ câu. Chim bồ câu bị rượt đuổi thì hoảng hốt chạy trốn với nhanh nhạy bay đến núp cánh Phật, bồ câu nhỏ khôn ngoan biết chọn đầu núp dưới bóng của Phật nên con chim ưng chẳng dám tới làm hại.
Sự Hiện Thực Của Nhân Quả Vô Tận
Nhờ vậy, nó được yên lành, vào hoàng sợ ban này cũng tan biến. Khi đó, đức Phật tiếp tục bước tới, thân Ngài di động tiến lên, vô tình bóng của Phật rời khỏi con bồ câu, và bóng Ngài Xá Lợi Phật phủ lên nó, nó liền lo lắng về hoàng sợ hãi hung. Ngài Xá Lợi Phật thấy vậy, liền thưa với Phật:
— Bách Thế Tôn! Vì sao con chim bồ câu núp bên Phật nó chẳng hoàng sợ, còn con vừa tới gần nó, nó lại run rẩy như vậy?
Đức Phật đáp:
— Nay Xá Lợi Phật, ông tuy tam độc đã trừ, nhưng tập khí còn chưa hết, vì vậy khi ở gần con chim, nó vẫn hoàng sợ. Rồi Phật báo Ngài Xá Lợi Phật:
— Ông hãy quán sát nhân duyên kiếp trước của con chim này xem, từ khi nó đánh mất thân người bị đọa làm chim đã bao nhiêu lâu rồi?
Ngài Xá Lợi Phật liền nhập định, một lúc sau Ngài nhập định, thưa với Phật:
— Con chim bồ câu này bị đọa làm chim đến nay đã được tám vạn kiếp, kiếp nào cũng làm thân bồ câu, nhưng vì sao nó phải đọa làm thân chim thì con không rõ.
Đức Phật nói:
— Ông đã không rõ đời quá khổ của con chim, vậy thì hãy quán sát đời vị lai nó xem bao giờ nó mới thoát khỏi kiếp chim, được làm người trở lại?
Ngài Xá Lợi Phật nhập định một lúc rồi thưa:
— Bách Thế Tôn! Để từ chỉ quán sát được tám vạn kiếp nữa nó vẫn là thân chim, còn bao giờ nó được làm người thì để từ chẳng biết rõ.
Con chim bồ câu núp dưới bóng của Phật để tránh sự rượt đuổi của chim ưng
Đức Phật dạy:
— Con Bồ câu này đời quá khổ đã phạm các tội: sát, đạo, dâm, vọng… Đời đến khi nó trải qua số kiếp làm thân chim nhiều như số cát trong sông Hằng rồi, thì nó mới được làm người. Ở trong nhân đạo làm người trải qua 500 đời, lúc ấy có Phật xuất thế, nó sẽ xuất gia làm tỳ kheo, tu theo pháp Phật. Trải qua ba A tăng-kỳ kiếp, siêng tu sâu Ba-la-mật (là pháp môn của Bồ Tát, gồm Bộ Thí Ba-la-mật, Trì giới Ba-la-mật, Nhân nhục Ba-la-mật, Tinh tấn Ba-la-mật, Thiền định Ba-la-mật, Bát Nhã Ba-la-mật), chứng qua các bậc Bồ Tát Thập Địa, cuối cùng sẽ thành Phật.
Ngài Xá Lợi Phật nghe xong liền tán thán:
— Để từ trí tuệ kém cỏi, ngay một con chim bồ câu cũng chẳng rành về quá khổ, về vị lai của nó… Trí tuệ của Phật thật uyên thâm, vô cùng vô tận, không gì so sánh được. Để từ nguyện dốc lòng tu tập để đạt được Phật tuệ sáng suốt cao thâm, có thể rộng độ và giúp ích cho chúng sinh.
Vô Lượng Trí Tuệ Của Đức Phật
Trí tuệ Phật quả thực vô cùng vô đại, khiến ngay những vị Thánh nhân cũng chỉ có thể nhìn thấy một phần nhỏ bé. Khi Ngài Xá Lợi Phật — vị đại đệ tử từng được Đức Phật khen ngợi là bậc trí tuệ đệ nhất trong hàng A La Hán, muốn biết tiền kiếp hay vị lai của con chim bồ câu, ngài phải nhập định. Còn Đức Phật thì tuệ giác luôn sáng tỏ, Phật không cần nhập định vẫn thấy biết rõ ràng tất cả vô lượng kiếp của con chim.
Khi nhập định quán sát, thì vị trí tuệ nhất trong hàng A La Hán cũng chỉ thấy được 8 vạn kiếp quá khổ và vị lai của con chim, muốn biết thêm cũng không được. Còn Đức Phật, Ngài vừa nhìn đã biết suốt từ vô lượng kiếp xưa, khi còn là người, con chim này đã tạo những tội gì. Phật lại thấy luôn vô lượng kiếp sau của con chim, từ số kiếp làm thân chim (bằng số cát trong sông Hằng), đến số kiếp làm thân người (500 kiếp), và Phật biết luôn chủ chim bồ câu này sau sẽ xuất gia, từ đó tu theo lục độ Ba la mật trải 3 A tăng kỳ kiếp, qua các tầng bậc Bồ Tát, sau cùng thành Phật.
Thế nhưng như thế chưa thể hiện toàn bộ trí tuệ Phật. Trí tuệ Phật quả thực vô cùng vô đại, không có ngắn mễ, không có hạn lượng, thấu suốt các pháp của thế gian và cả xuất thế gian. Không chân lý nào mà Phật không biết rõ, không con đường nào là Phật không thông tạo. Uy đức của Phật chói sáng vời vợi, đến mức ngay cái bóng của Phật cũng có thể phá tan sợ hãi cho chúng sinh.
Trí Tuệ Phật Vượt Xa Sự Hiểu Biết Con Người
Nếu ta có đem mặt trời để ví von, ca tụng Phật thì chỉ là vì chẳng biết lấy gì hay hơn để ví mà thôi, còn thực ra một mặt trời chỉ đến trăm tỉ, ngàn tỉ mặt trời cũng chẳng thể đem so với trí tuệ của Phật được. Thế nên, ta cũng thấm thía rằng, thật điểm phúc thay, thật may mắn thay, thật tự hào thay khi ta được làm đệ tử của Đức Phật.
Hiện nay, rất nhiều người ảo tưởng rằng khi khoa học phát triển, thì những vấn đề tâm linh mà đạo Phật nói như quỷ thần, luân hồi, nhân quả v.v… sẽ bị xóa sổ trước lăng kính của khoa học. Họ tưởng rằng sớm thôi, nhân loại sẽ chẳng còn ai tin vào những điều đó. Nhưng thực tế lại đi ngược lại với những điều họ ảo tưởng.
Đức Phật thấy rõ ràng vô lượng kiếp quá khổ của con chim bồ câu
Khoa học cũng phát triển, thì họ lại cũng tìm ra được nhiều bằng chứng hợp, xác thực lại những điều Đức Phật nói là sự thật. Ví dụ như vào thập niên 1670, Antonie van Leeuwenhoek, nhà khoa học và thương nhân người Hà Lan, đã cải tiến kính hiển vi và phát hiện ra vi khuẩn. Đến khi đó, khoa học mới biết đến những sinh vật nhỏ bé vô cùng mắt thường không nhìn thấy, và coi đây là một khám phá vô đại của loài người.
Tuy nhiên họ không biết rằng, Đức Phật đã miêu tả về những sinh vật nhỏ bé ấy trước họ hàng ngàn năm. Thế thời, khi Đức Phật trông thấy các đệ tử dùng gạo mục nước sạch trong chum để uống, Phật dạy: “Các ông phải niệm chú trước khi uống nước ấy, vì trong nước đó có nhiều sinh vật rất nhỏ bé”.
Thời đó chưa có kính hiển vi, người ta chỉ có thể tin Phật mà làm theo chứ không thể nhìn thấy vi khuẩn. Nhưng với công nghệ hiện nay thì nhân loại đã nhìn thấy được, và điều Phật nói đã được công nghệ khoa học chứng thực. Những điều như thế đã khiến Albert Einstein, nhà khoa học lỗi lạc nhất thế kỷ XX, tò mò và bộ công nhiên cứu về giáo lý đạo Phật.
Công nhiên cứu thì Ông lại cũng thấy bất ngờ vì những điều Đức Phật dạy, không những chính xác, mà còn bộ xa hiểu biết hạn chế của khoa học. Và Ông – đại diện không thể uy tín hơn cho giới khoa học, phải thừa nhận rằng:
“Nếu có một tôn giáo nào đáp ứng được các nhu cầu của khoa học hiện đại thì đó là Phật giáo. Phật giáo không cần xét lại quan điểm của mình để cập nhật với những khám phá mới của khoa học. Phật giáo không cần phải từ bỏ quan điểm của mình để theo xu hướng của khoa học, vì Phật giáo bao hàm cả khoa học cũng như vượt qua khoa học.”
Tu Tập Phát Triển Trí Tuệ Phật
Vậy nên những người đã quy y làm đệ tử Phật, thay vì chỉ biết cầu xin khấn vái, đi hết chùa này đến chùa khác chỉ để tham quan du lịch, cần thường xuyên bộ thời gian mà nghiên cứu học hỏi trong kinh điển Đức Phật để lại, đồng thời bộ công sức mà tư duy, phân tích, so sánh với cuộc sống thực tế… để có thể hiểu được những tinh hoa, tuyệt diệu của trí tuệ Phật ẩn chứa trong bao nhiêu kinh điển, mà ứng dụng trong cuộc sống, không uổng một kiếp người được làm đệ tử Phật – Đấng Thiên Nhân Sư thầy cả của khắp trời người.
Con đường tu tập theo giáo pháp Phật là con đường giải thoát khổ đau, là con đường dẫn tới giác ngộ. Khi tu tập một cách chân thành, chúng ta từng bước phát triển trí tuệ của mình, học hỏi từ những bài học vô giá mà Phật để lại. Phật pháp không phải là tôn giáo mù quáng, mà là học thuyết yêu cầu sự tư duy, hiểu biết sâu sắc và ứng dụng thực tế trong cuộc sống hằng ngày.
Những ai quy y Phật cần phải hiểu rằng, tu tập Phật pháp là một quá trình dài, đòi hỏi sự kiên trì và quyết tâm. Không phải chỉ đến chùa chiều lễ, cầu phúc lộc, mà còn phải thấm thía những giáo huấn của Phật, áp dụng vào cuộc sống để sáng suốt tâm thức, giải thoát khổ đau, hướng tới những gì cao thượng, đích thực.
Kết Luận
Trí tuệ Phật quả thực là vô cùng vô tận, không có ranh giới, không có hạn lượng. Nó thấu suốt tất cả hiện tượng của vũ trụ, từ những vi khuẩn nhỏ bé đến những hành tinh lớn, từ quá khứ vô lượng kiếp đến vị lai vô cùng. Đây chính là điều khác biệt Phật với tất cả các loài sinh vật khác trong vũ trụ.
Tôi nguyện rằng, những người quy y tu tập Phật pháp hãy cố gắng phát triển trí tuệ của mình, học hỏi từ những bài học vô giá mà Phật để lại. Qua đó, chúng ta không chỉ tu tập để cầu phúc riêng mình, mà còn để có thể giúp ích cho chúng sinh, phát triển chánh pháp, lan tỏa giáo lý Phật đến toàn xã hội, góp phần tạo dựng một thế giới tốt đẹp hơn, nơi mà tất cả chúng sinh đều được yên bình, hạnh phúc, và giải thoát khổ đau.
