Nhiều Phật tử Việt Nam hàng năm tham dự lễ kỷ niệm vía Phật A Di Đà vào ngày 17 tháng 11 âm lịch. Ngày này được xem là dịp trang trọng để Phật tử cúng dường, niệm Phật và cầu vãng sinh cõi Tây Phương Tịnh Độ. Tuy nhiên, ít người biết rằng lý do thực sự đằng sau ngày vía này có một câu chuyện Phật giáo sâu sắc và đầy ý nghĩa tâm linh, liên quan đến sự hiện thân diệu kỳ của Đức Phật A Di Đà tại Trung Hoa trong thời kỳ Tống.
Theo các kinh điển Phật giáo, Phật A Di Đà là vị Phật vô lượng quang minh, vô lượng thọ mạng, sáng lập cõi Tây Phương Tịnh Độ để tiếp dẫn chúng sanh. Tuy nhiên, trong các bộ kinh cổ đi sâu về lịch sử của Ngài, chúng ta không tìm thấy bất kỳ ghi chép chính xác nào về ngày đản sanh cụ thể của Phật A Di Đà trong lịch sử nhân gian. Điều này là do Phật A Di Đà là vị Phật vượt siêu thời gian, tồn tại trong cảnh giới linh thiêng vĩnh hằng.
Bởi vậy, ngày 17 tháng 11 âm lịch mà chúng ta kỷ niệm ngày nay thực sự là để tưởng nhớ đến một vị cao tăng đặc biệt – Đại sư Vĩnh Minh – Diên Thư (904-975), người được truyền thống Phật giáo Trung Hoa xác nhận là hóa thân của Phật A Di Đà xuất hiện ở thế gian để độ hóa chúng sanh.
Những Thông Tin Sơ Lược Về Đại Sư Vĩnh Minh – Diên Thư
Đại sư Vĩnh Minh – Diên Thư, tự Xung Huyền, họ Vương, là một trong những vị cao tăng nổi bật nhất của tông Tịnh Độ Phật giáo Trung Hoa thời kỳ nhà Tống. Ngài sinh năm 904 và thị tịch năm 975, sống thọ 72 tuổi. Trong suốt cuộc đời tu hành của mình, Ngài để lại những dấu ấn sâu sắc trong lịch sử Phật giáo Trung Hoa, đặc biệt là trong việc phát triển tông Tịnh Độ.
Thời thơ ấu, Xung Huyền rất yêu thích tụng kinh Pháp Hoa, sách vở Phật giáo là niềm vui lớn nhất của Ngài. Lớn lên, nhờ tài năng xuất chúng, Ngài được Văn Mục Vương tuyển dụng làm quan trọng nom vá thuế. Công việc này cho phép Ngài tiếp cận tài chính quốc gia, và Ngài lợi dụng cơ hội này làm những việc từ thiện cao thượng. Ngài thường xuyên sử dụng tiền công của mình để mua các loài chim, cá từ những người thợ săn, rồi phóng chúng trở về thiên nhiên – tập tính tích đức từ bi mà Ngài duy trì suốt đời.
Bước Ngoặt Quyết Định Trong Tu Hành
Tuy nhiên, công việc thế tục này không phải là đúng đắn theo quan điểm Phật giáo. Nhiều lần, các quan chức nhà nước sử dụng tiền tính sai để tư nhân hưởng lợi, và Xung Huyền đã bị pháp ty xử tội vào tù. Lúc sắp bị dẫn đi chìm xuống nước (một hình phạt lâu đời), những người chứng kiến ngạc nhiên thấy Ngài tỏ ra hoàn toàn an nhiên, không sợ hãi hay bi quan.
Văn Mục Vương, nghe được chuyện này, rất cảm động. Ông hỏi Xung Huyền về bí mật của sự bình tĩnh này. Xung Huyền trả lời: “Tôi tự dụng công của công, đương tội chết. Nhưng toàn bộ số tiền đó, tôi dùng cứu được muôn ước sanh mạng, thì dù thân này có chết, cũng được vãng sanh về cõi Lạc bang, vì thế tôi không có gì phải lo sợ.”
Câu nói này đã làm cho Văn Mục Vương được cảm động sâu sắc. Ông ra lệnh tha bổng cho Xung Huyền. Nhân cơ hội này, Xung Huyền xin rời bỏ công vụ để xuất gia theo học Phật giáo. Vương hoàng đồng ý.
Đại sư Vĩnh Minh – Diên Thư là vị cao tăng tu tập Tịnh độ tông tiêu biểu thời Tống
Hành Trình Tu Hành Và Chứng Quả Của Ngài
Sau khi xuất gia, Xung Huyền tìm đến vị thiền sư Thuỷ Nham tại Tự Minh tham học Phật pháp. Sau đó, Ngài lại tham học thêm với thiểu quốc sư ở Thiên Tái. Với tâm yếu kiên định và sự nỗ lực không ngừng, Ngài nhanh chóng được quốc sư công nhận, trao truyền pháp.
Ngài thường xuyên tụng Pháp Hoa Tam, thực hành Sám Hối Phật pháp tại các chùa chiền. Đặc biệt, trong lúc thiền quán, Ngài chứng kiến Bồ tát Quán Thế Âm rửa nước cam lộ vào miệng mình, từ đó Ngài được mở mắt về pháp tính, nhất tâm chuyên tu Tịnh nghiệp – con đường trực tiếp vãng sinh sang Tây Phương Tịnh Độ.
Năm Kiến Long thứ hai, thời đại Tống, Trung Ương Vương thỉnh Ngài trụ trì chùa Vĩnh Minh, tôn hiệu là Trí Giác thiền sư. Ngài trú ở đây khoảng 15 năm, và dạy dỗ được gần 1.700 vị Tăng. Mỗi ngày chiều, Ngài tụng một bộ kinh Pháp Hoa, niệm 10.000 câu Phật hiệu.
Đại sư thường truyền giới cho Bồ tát, mua chim cá phóng sanh, thí thực cho quý thần, tất cả công đức đều hướng về Tịnh Độ. Ngài soạn tác nhiều công trình Phật học như Tông Các Kinh Lục, Văn Thiền Đường Quy Tập và đặc biệt là bộ Tự Liễu Giản – một tác phẩm hướng dẫn tu tập Tịnh Độ rất nổi tiếng, trong đó ghi lại những bài kệ về pháp môn Tịnh Độ:
Có Thiền không Tịnh Độ,
Mười người, chín lạc lộ,
Âm cảnh khi hiện ra,
Chớp mắt đi theo nó.
Không Thiền có Tịnh Độ,
Muốn tu muốn thoát khổ,
Vãng sanh thấy Di Đà,
Lo gì chẳng khai ngộ?
Những bài kệ này không chỉ phản ánh triết lý tu tập của Ngài, mà còn là lời chỉ dạy quý báu giúp các Phật tử Việt Nam hiểu rõ hơn về con đường tu hành Tịnh Độ.
Sự Viên Tịch Trang Nghiêm Và Những Hiện Tượng Kỳ Diệu
Niên hiệu Khai Bảo thứ tám, vào buổi sáng sớm ngày 26 tháng 2 âm lịch, Đại sư Vĩnh Minh lên đến chính điện chùa, đốt hương lễ Phật. Sau đó, Ngài triệu tập đại chúng lại, dặn dò khuyên bảo những điều về tu tập, rồi ngồi kiết già trên pháp tòa, mắt vãng sanh thị tịch – tức là mắt nhìn về hướng Tây Phương Tịnh Độ, trọn vẹn nhập vào tịnh độ.
Tại thời điểm Ngài vãng sanh, toàn bộ chùa chiều Vĩnh Minh tỏa ra ánh sáng kỳ diệu, hương thơm lạ lùng lan toả khắp nơi. Những vị Tăng chứng kiến đều cảm thấy một cảnh tượng trang nghiêm không thể tả được. Ngài sống 72 năm và tu hành được 50 năm ở chùa Vĩnh Minh.
Truyền Thuyết Về Sự Hiện Thân Của Phật A Di Đà
Liên quan đến vấn đề thị tịch vãng sanh của Đại sư Vĩnh Minh – Diên Thư, có một giai thoại thiền lâm thật thú vị, mà theo đó, người đời truyền tụng đó là một trong những hóa thân của Đức Phật A Di Đà tại Trung Hoa.
Theo Tiểu Sử 13 Vị Tổ Tịnh Độ tông của HT. Thích Thiên Tâm, ghi chép: “Theo truyền kỳ, vào thời Ngô Việt Vương, tại Hàng Châu có Hòa thương Hình Tu, trụ trì chùa Pháp Tường. Ngài vốn con nhà họ Trần ở Tuyên Nam. Sanh ra có tướng lạ, hai tai dài chạm tới vai, đến bảy tuổi vẫn không nói được. Một hôm có người đặt câu hỏi khó, ngài vội vàng trả lời bằng tiếng Phạn:
‘Nếu không gặp bậc tác gia, nói cho lắm chỉ xơ phá lâu khói mà thôi!’
Sau ngài Hình Tu xuất gia ở chùa Ngựa Quan tại Kim Lăng, tham phỏng với Tuyết Phong thiền sư. Ngài nhanh chóng ngộ được tâm ấn. Từ đó mọi người gặp ngài đều tư tế vâng phục, tưởng ngoài tiếng lạ là Ông Tăng có nhiều sự phi thường, linh dị.”
Ngô Việt Vương khi đến chùa lễ Phật, hỏi Đại sư Vĩnh Minh: “Bách Tôn Đức! Thời nay có bậc chân tăng nào khác không?”
Đại sư Vĩnh Minh đáp: “Có Hòa thương Hình Tu, đôi tai dài, chính là Phật Định Quang ứng thân đây!”
Vương theo lời tìm đến ngài Hình Tu ở chùa Pháp Tường, cung kính đảnh lễ. Từ đó, ngài được tôn xưng là Định Quang Như Lai xuất hiện tại nhân gian.
Hòa thương Hình Tu sau đó bảo: “Đại sư Vĩnh Minh thật khoá lắm. Ông ta cũng chính là Phật A Di Đà ứng thân đó!”
Nói xong, Hòa thương Hình Tu ngồi yên mà hóa hiện, quay trở về cõi linh thiêng.
Ngô Việt Vương với vương tộc trở về chùa Vĩnh Minh để định gặp lại nhưng Đại sư Vĩnh Minh – Diên Thư cũng vừa thị tịch.
Ý Nghĩa Sâu Sắc Của Ngày Vía Phật A Di Đà
Thì ra, Phật và Bồ tát thường xuyên thị hiện để chuyên mê khai ngộ cho chúng sanh. Hình trạng của các vị ấy vốn thong dong tự tại, không thể nghĩ bàn. Đại sư Vĩnh Minh – Diên Thư được người đời truyền tụng là hóa thân của Phật A Di Đà, nhưng trong 72 năm thị hiện như một Tăng ở Ta bà, không ai biết được.
Chỉ đến những giờ phút sau cùng, lúc thị hiện nhập Niết-bàn, mới phương tiện cho hàng Tăng kể tục biết ngài là Phật A Di Đà hóa thân để tăng trưởng tín tâm, phát tâm niệm Phật, cầu vãng sinh Tây Phương Tịnh Độ. Từ đây, ngày sanh của hóa thân Phật A Di Đà (Đại sư Vĩnh Minh – Diên Thư) được chọn làm ngày vía Khánh Đản Phật A Di Đà.
Ngày 17 tháng 11 âm lịch mỗi năm là dịp để Phật tử Việt Nam tưởng nhớ đến một hóa thân đặc biệt này. Qua câu chuyện về Đại sư Vĩnh Minh – Diên Thư, chúng ta có thêm bằng chứng sâu sắc về lời Phật dạy về cân cơ căn tính của chúng sanh. Mỗi Phật tử khi cúng dường, niệm Phật và sám hối vào ngày này không chỉ là tỏ lòng kính trọng đối với một vị cao tăng, mà còn là tấn phục những phương tiện diệu kỳ của Phật A Di Đà – vị Phật vô lượng quang minh, vô lượng thọ mạng, luôn hướng tâm từ bi đến tất cả chúng sanh.
Thực Hành Tịnh Độ Pháp Môn Để Ghi Nhớ Giáo Lý Cao Thượng
Để thực sự ghi nhớ và tưởng nhớ ngày vía Phật A Di Đà, Phật tử không nên chỉ dừng lại ở những nghi lễ hình thức mà cần phải thực hành thực tế. Theo lời dạy của Đại sư Vĩnh Minh – Diên Thư, pháp môn Tịnh Độ là con đường trực tiếp, hiệu quả nhất để chúng sanh thoát khổ sanh tử.
Những bài kệ của Ngài chỉ dạy rằng, dù có thiền định thâm sâu mà không tu tập Tịnh Độ, chín mười sẽ lạc lối trong ba cõi. Ngược lại, nếu tu tập Tịnh Độ với tâm chân thực, thì mặc dù không có thiền định, Phật tử cũng sẽ được Phật A Di Đà tiếp dẫn, vãng sinh về cõi Tây Phương Tịnh Độ và không còn phải trở lại luân hồi sanh tử.
Vì vậy, mỗi người Phật tử trong ngày 17 tháng 11 âm lịch, ngoài việc cúng dường, kỷ niệm, nên dành thời gian để tụng kinh, niệm Phật, sám hối, phát tâm cầu vãng sinh. Đây mới thực sự là cách tưởng nhớ xứng đáng tới Phật A Di Đà và những hóa thân của Ngài như Đại sư Vĩnh Minh – Diên Thư.
Hành động tu tập thực tế còn có ý nghĩa hơn bất kỳ lời nói lịch sự nào. Nó là lời chứng thực của tâm trong ánh sáng Phật pháp, là việc nhân chứng lấy lời Phật dạy, là con đường dẫn tới giải thoát mà chính Phật A Di Đà đã khuyến khích chúng sanh nên đi.
Tham khảo kinh điển: Kinh A Di Đà, Kinh Vô Lượng Thọ, Tiểu Sử 13 Vị Tổ Tịnh Độ Tông, Tự Liễu Giản của Đại sư Vĩnh Minh – Diên Thư
