Những ngày cuối năm âm lịch, truyền thống người Việt có phong tục dọn dẹp mộ, thắp nhang và cầu nguyện cho những người đã mất. Đây không chỉ là một tập quán văn hóa mà còn là cơ hội quý báu để phát tâm từ bi, giúp đỡ người thân trong ba cõi. Theo giáo pháp Phật giáo, người sống có thể tác động tích cực đến hướng đạo của người mất thông qua đạo tâm và hành động thiện lành của mình. Bài viết này sẽ giới thiệu những việc nên làm theo chuẩn mực Phật giáo để giúp độ hiệu quả nhất cho những linh hồn thân yêu.
Phương Pháp Tác Động Từ Xa Qua Tu Tập Của Mình
Điều quan trọng nhất mà những người sống có thể làm để giúp người mất là thông qua sự tu tập và phát tâm của chính mình. Theo lời dạy của Phật, dù người mất ở bất cứ đâu, nếu chúng ta có một tâm hạnh nguyện mạnh mẽ và có công phu tu tập thường xuyên, những sóng tu tập của chúng ta sẽ tương ưng với người mất, tạo ra một sợi dây liên lạc vô hình nhưng vô cùng quý báu.
Dùng phước báu của mình để hồi hướng cho người mất là cách giúp đỡ hiệu quả nhất. Điều này có nghĩa là khi bạn tu tập cứ thành tâm, tự phát tâm từ bi, hành động đúng theo chánh pháp, rồi hồi hướng những phước đức ấy cho người thân đã khuất, họ sẽ nhận được sự tương ưng và được giúp đỡ rất lớn. Nhưng để có điều này, bạn phải có tu tập, phải có công phu tu tập thường xuyên, không thể tu tập một hôm rồi bỏ cách ngày. Đó chính là lý do tại sao người Phật tử nên duy trì niệm pháp, niệm Phật hàng ngày để có phước báu liên tục hồi hướng cho quá khứ, hiện tại và vị lai.
Các Thực Hành Chuẩn Mực Tại Nghĩa Địa Cuối Năm
Vào những ngày cuối năm âm lịch, từ mùng 20 trở đi, chúng ta bắt đầu chu kỳ dọn dẹp mộ, thắp nhang và cúng tế tại nghĩa trang. Đây là thời điểm mà không chỉ gia đình mình mà toàn bộ cộng đồng người mất xung quanh cũng rất mong chờ được nhắc nhở và được cúng tế. Những hành động này, khi thực hiện đúng theo chuẩn mực Phật giáo, sẽ mang lại hiệu quả rất lớn cho việc giúp độ những linh hồn thân yêu.
Khi đi vào nghĩa địa (nghĩa trang), nếu nơi đó có tượng Địa Tạng Vương Bồ-tát hoặc các tượng Phật, Bồ-tát khác thì trước tiên nên đến thắp nhang, niệm Phật, niệm danh hiệu Bồ-tát rồi sau đó mới đến mộ của người thân trong gia đình mình. Điều này có ý nghĩa sâu xa: khi bạn tôn kính Phật, Bồ-tát trước, những vong linh xung quanh sẽ mừng rỡ và chứng thực hành động tốt của bạn.
Tượng Địa Tạng Vương Bồ-tát tại nghĩa trang giúp độ các vong linh phiêu bạt
Các vong linh trong nghĩa địa sẽ rất hoan hỷ nếu bạn đứng trước tượng Địa Tạng Vương Bồ-tát hoặc tượng Phật A-Di-Đà mà niệm danh hiệu của Bồ-tát hoặc danh hiệu Phật, ít nhất là 108 lần. Giống như khi mình vào nhà, mình cần chào người lớn trước rồi mới thăm bạn bè, người thân của mình – đó là phép lịch sự, cũng là quy tắc tôn kính Tam Bảo.
Thực Hành Quét Dọn Mộ Và Niệm Chư Điền Thần
Quét dọn mộ kỳ là biểu hiện của sự tôn kính và chăm sóc. Tuy nhiên, quét dọn chỉ là hình thức bên ngoài; phần thiết yếu nằm ở sự hành động đúng đắn kèm theo tâm ý chân thành. Khi quét dọn mộ, bạn nên thường xuyên niệm Chú Biến Thực hoặc Tam Tự Tứ Tổng Trì Chân Ngôn vào nhang rồi thắp cúng.
Không chỉ thắp nhang cho mộ của gia đình mình, nếu thấy xung quanh có những mộ không được chăm sóc hoặc hoang tàn, bạn cũng nên thắp nhang cắm cúng cho các vong linh này. Đây là hành động từ bi, phản ánh tinh thần Phật giáo của việc độ tất cả chúng sanh, không phân biệt nhân duyên hay mối quan hệ. Khi bạn làm điều này, nhân quả sẽ tự động quay trở lại – không phải lúc này, nhưng chắc chắn sẽ có những phước báu quay lại cho bạn và gia đình trong tương lai.
Nên Giữ Tâm Thanh Tịnh Và Hướng Thiện Tại Nghĩa Địa
Vào nghĩa địa với lòng nên thanh tịnh, thường xuyên nhắc nhở mình niệm Phật, cầu mong cho ngành nhân trong gia đình được siêu thoát sớm và tùy nguyện được sinh về cõi Cực Lạc hoặc các cõi thiện lành. Đừng cầu xin họ phù hộ gì cho mình – đó là tâm lợi kỷ và không phù hợp với tinh thần Phật giáo. Thay vào đó, hãy tất cả vì sự tốt lành của họ.
Vì người thân trong gia đình khi niệm Phật, niệm một câu “Nam Mô A-Di-Đà Phật” thì được Phật tiếp dẫn và ghi nhận công đức. Chẳng hạn nếu người thân tên Nguyễn Văn A, thì bạn niệm “Nam Mô A-Di-Đà Phật, Nguyễn Văn A” – như vậy được tính là một lần tu tập, nếu có thể thì hãy niệm nhiều thật nhiều, rồi quán tưởng nếu họ còi bị rơi vào cảnh tháp thấp thì được Phật tiếp dẫn. Nếu ở cảnh giới cao thì tăng thêm phước lạc.
Đối với niệm Minh Chú cũng vậy. Chẳng hạn niệm “Om Ma Ni Bát Mê Hum, Nguyễn Văn A”, cứ như vậy mà niệm cho nhiều. Đây là pháp rất vi diệu được dạy trong Địa Tạng kinh. Ai có thực hành rồi sẽ thấy hiệu quả vô cùng.
Khi đi vòng quanh các mộ khác, cũng nên vì họ mà niệm Phật, trì chú. Đừng nhìn vào hình ảnh trên mộ của người khác và nghĩ rằng “Người này đẹp quá, người kia xấu quá, người này chết sớm quá…” Tư duy như vậy dễ bị người ta theo quấy nhiều. Lòng chỉ nên thanh tịnh, niệm Phật mà thôi. Khi lòng thanh tịnh, tâm ý của bạn sẽ không bị ảnh hưởng bởi những suy nghĩ lẩn quẩn vô ích.
Cúng Tế Với Những Thực Phẩm Thanh Tịnh Và Phù Hợp
Vật phẩm cúng tế mộ cuối năm chuẩn nhất là những vật phẩm được chọn lựa kỹ lưỡng theo tinh thần Phật giáo. Sau khi dọn dẹp mộ xong, trước khi đặt những thứ cúng, bạn nên thắp nhang để xin phép người mất, sau đó mới bắt đầu cúng tế.
Cúng những loại bánh ngoại như bánh mì, bánh bao, bắp non, các loại bánh ngọt – những loại bánh này được coi là thanh tịnh. Hạn chế cúng những đồ ăn mặn như cá, thịt. Cúng những trái cây ngọt và các loại bánh ngọt. Tuy nhiên, tránh cúng các trái cây có vị đắng, vị cay, chua và các trái có gai gốc – những loại này được coi là không phù hợp trong tu tập Phật giáo.
Một điều quan trọng: sau khi cúng xong, không nên mang những thức ăn cúng về nhà để ăn tiếp. Cúng rồi thôi, dù có tiếc cũng đừng mang về nhà. Cúng xong rồi, đợi tàn nhang (hoặc tàn nửa cây nhang – trong lúc đợi như vậy thì nên ngồi niệm Phật hoặc trì chú), xin phép người mất để lấy lại những đồ cúng.
Hành Động Từ Bi Với Các Vong Linh Phiêu Bạt
Với các bánh quý nguyệt, hãy bóp vụn ra rồi rải cho kiến xung quanh được thụ dụng. Đây là một hành động từ bi vô cùng quý báu – bạn không chỉ giúp đỡ người thân mà còn giúp các chúng sanh khác. Hãy niệm Om Ma Ni Bát Mê Hum ít nhất bảy lần rồi thối vào bánh, sau đó hãy rải cho kiến, nguyện rằng nếu kiến hay con vật nào được ăn thì sẽ gieo chủng từ tốt lành, giải thoát.
Đối với nước cúng ngoài mộ, nếu được hãy trì Biến Thủy Chân Ngôn vào đó. Cúng xong rồi thì lại niệm Om Ma Ni Bát Mê Hum thối vào, sau đó đem tưới cho các cây gần đó, như vậy sẽ giúp cho các vong linh hoặc các vị thần nước trong cây. Bất kỳ hành động nào được thực hiện với tâm từ bi đều sẽ mang lại hiệu quả sâu sắc cho cả người làm và người được giúp.
Kết Luận: Hồi Hướng Công Đức Cho Người Mất
Những ngày cuối năm, người mất rất trông mong người sống đến thăm, chăm sóc và hồi hướng công đức cho họ. Mình giúp họ tốt nhất là thông qua việc tu tập của mình. Dùng phước báu của mình để hồi hướng cho họ, thế nên bạn phải có tu tập, phải có công phu tu tập thường xuyên mới được.
Khi thực hiện những hành động trên với tâm chân thành, đạo tâm kiên cố và hiểu rõ ý nghĩa Phật giáo, bạn không chỉ giúp đỡ người thân mà còn tích lũy công đức cho chính mình. Phật pháp dạy rằng, hành động vì người khác, vì sự giải thoát của chúng sanh là hành động có ý nghĩa nhân quả sâu sắc nhất. Hãy duy trì niệm pháp thường xuyên, hành động theo chánh pháp, và hồi hướng tất cả công đức ấy cho người thân, cho tất cả chúng sanh – đó là cách giúp đỡ hiệu quả và bền vững nhất theo giáo lý Phật giáo.
Tham Khảo Kinh Điển
- Địa Tạng Kinh (Kshitigarbha Sutra): Nêu rõ vai trò của Địa Tạng Vương Bồ-tát trong việc giúp độ các vong linh và cách hồi hướng công đức cho người mất.
- Vô Lượng Thọ Kinh (Infinite Life Sutra): Giáo lý về niệm Phật A-Di-Đà và sự tiếp dẫn của Phật.
- Quán Vô Lượng Thọ Phật Kinh (Meditation Sutra): Chi tiết về lợi ích của niệm Phật trong việc độ người mất.
Cùng Nhau Xiển Dương Đạo Phật
Theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568 – Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + Tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
