Sau ba tháng an cư mùa mưa, vào tháng cuối cùng (từ 16 tháng 9 âm lịch đến 15 tháng 10 âm lịch), mùa lễ hội dâng y Kathina bắt đầu tại các quốc gia theo truyền thống Phật giáo Nam truyền (Theravāda). Đây không chỉ là một nghi lễ tôn giáo thông thường, mà còn là biểu hiện của tấm lòng từ bi và sự tôn kính đối với Tam Bảo, tạo nên niềm vui và phước đức lớn cho cả Tăng đoàn lẫn Phật tử tại gia.
Lễ hội dâng y Kathina mang một ý nghĩa hết sức to lớn trong truyền thống Phật giáo Nam truyền. Nó vừa thể hiện thiện tâm của Phật tử trong việc hộ trì Tăng đoàn, vừa tạo nên niềm vui và phước đức lớn cho Phật tử tại gia. Qua việc cùng nhau dâng y, mỗi thành viên của cộng đồng Phật giáo đều có cơ hội tu tập lòng từ bi, sự hoan hỷ và công đức chia xẻ – những pháp môn tu tập quan trọng trên con đường giải thoát khỏi vòng luân hồi.
Nguồn Gốc Và Lịch Sử Của Lễ Dâng Y Kathina
Viện dâng y Kathina do Đức Phật ban hành được ghi lại trong Luật tạng – bộ kinh điển quy định các nghi lễ của Tăng đoàn. Một thuở nào đó, Đức Thế Tôn đang ngụ tại Jetavana của ông Anāthapiṇḍika gần kinh thành Sāvatthi. Khi ấy, nhóm ba mươi vị Tỳ-khưu xu Pāvā đều thọ hành đầu – đã có ý định đi đến đảnh lễ Đức Thế Tôn.
Trên đường đi, mỗi khi đến xứ Sāketa, thì nhóm vào ngày 16 tháng 6 (âm lịch) là ngày chư Tỳ-khưu phải an cư ba tháng mùa mưa tại trú xứ cố định. Vì thế, các vị đã phải an cư ba tháng mùa mưa tại xứ Sāketa. Khi qua ba tháng mùa mưa, vào ngày 15 tháng 9, sau khi làm cuộc hành lễ Pavāraṇā xong, sáng ngày hôm sau (16), các vị tiếp tục lên đường hướng về kinh thành Sāvatthi.
Lễ hội dâng y Kathina tại chùa, biểu tượng của lòng từ bi và sự kính trọng trong Phật giáo
Trời vẫn còn mưa nháy, trên đường có những vùng nước đầy, đường sáy lầy lội, các vị mặc y bị ướt đẫm và dính đầy sỏi lầy, thân phải chịu vất vả, đi đến Jetavana và đảnh lễ Đức Thế Tôn. Đức Thế Tôn hỏi chư Tỳ-khưu rằng: “Này các Tỳ-khưu, sức khỏe có khá không? Mỗi việc có được tốt đẹp không?…” Khi ấy, Đức Thế Tôn thuyết pháp tế độ nhóm ba mươi vị Tỳ-khưu xu Pāvā.
Sau khi lắng nghe Thế Tôn thuyết pháp, các vị đều chứng đắc Thánh A-la-hán. Sau đó, Đức Phật dạy rằng: “Này chư Tỳ-khưu, Như Lai cho phép chư Tỳ-khưu đã an cư suốt ba tháng mùa mưa xong, được thử y Kathina.” Những lời Đức Phật nói ra chính là nguồn gốc thiêng liêng của lễ hội này, là truyền thống được gìn giữ liên tục từ thời kỳ Đức Phật cho đến ngày nay.
Ý Nghĩa Kathina – Khái Niệm Và Tầm Quan Trọng
Nhiều người nghĩ rằng Kathina chỉ là tên gọi chung cho y Kathina được dâng trong dịp sau khi chư Tăng mãn mùa an cư. Phụ chú giải tạng Luật định nghĩa về Kathina như sau: Kathina có nghĩa là vững chắc, bền chặt, bởi vì có khả năng làm cho năm quả báu được duy trì trong suốt khoảng thời gian năm tháng.
Ngoài ra, Kathina còn có nghĩa thực tế là khung gỗ để căng vải may y, được Đức Phật cho phép chư Tỳ-khưu sử dụng. Từ này đã trở thành danh xưng chung cho toàn bộ buổi lễ dâng y nhân dịp này. Y Kathina đặc biệt hơn các y khác vì nó được Đức Phật đặc cách cho phép, có những điều kiện và quy định riêng biệt trong Luật.
Trong một năm có mười hai tháng, thí chủ có thể dâng y thường dùng vào bất cứ lúc nào, không hạn định, không bắt buộc, hoàn toàn tùy ý của thí chủ. Chư Tỳ-khưu có thể thụ nhận y mà thí chủ đem đến làm lễ dâng y thường dùng bất cứ thời gian nào, cũng không hạn định. Nhưng đối với việc dâng y Kathina, chư Tỳ-khưu được phép thử y Kathina bắt đầu từ ngày 16 tháng 9 cho đến ngày 15 tháng 10.
Những Điều Kiện Thành Tựu Y Kathina
Y Kathina phải thành tựu được nhiều điều kiện thì chư Tỳ-khưu mới hưởng được năm quả báu đó. Nếu có thí chủ cùng dâng y đã may sẵn như ngày nay thì quá thuận tiện cho chư Tăng, nhưng ngày xưa đâu có được vậy, thí chủ chỉ dâng tấm vải chưa may thành y, và vị Tỳ-khưu được chỉ định thụ y sẽ phải tự tay cùng với sự giúp đỡ của chư Tăng để may lấy một trong ba y, đặc biệt y nào được xem là cấp thiết nhất lúc đó.
Chư Tỳ-khưu chuẩn bị vải may y Kathina, thể hiện sự cẩn trọng trong mỗi khâu thực hiện nghi lễ
Ba y hoặc vải may y được dâng cho Tăng sư Kathina có thể là của cơ sở hoặc một cá nhân Tăng Ni nào đó cùng dâng, đôi lúc đó chỉ là một miếng vải lượm từ chỗ bất tịnh và được giặt sạch, nhưng quan trọng là tấm vải đó thuộc 17 trường hợp sau thì mới thành tựu. Những điều kiện này được gọi là “thành tựu y Kathina” và bao gồm những yêu cầu về chất lượng, thời gian, người thực hiện, vị trí và phương pháp tu hành.
Tấm vải may y cần phải được may xong trong ngày hôm đó, để làm lễ thụ y Kathina trước lúc rạng đông. Nếu tấm y may chưa xong, trở sang ngày hôm sau, thì không thể làm lễ thụ y Kathina với tấm y đó được. Vì vậy, tất cả chư Tỳ-khưu trong ngôi chùa, bất luận là vị Tỳ-khưu nào đều phải tập hợp chung, lo may cho xong một tấm y, để kịp làm lễ thụ y Kathina hợp pháp của chư Tăng.
Cho nên, mỗi vị Tỳ-khưu mỗi việc, trước tiên, vạch đường ngang đường dọc, cắt tấm vải thành tấm y hai lớp, hoặc y vai trái, hoặc y nội, tất cả chư Tỳ-khưu, mỗi vị lo may mỗi phần, ráp vào thành tấm y rồi nhuộm cho đúng màu mà Đức Phật đã chỉ định.
Quy Trình Thực Hiện Lễ Dâng Y Kathina
Sau khi đã xong phần y, chư Tỳ-khưu Tăng đã an cư ba tháng mùa mưa họp lại để chứng minh cho vị Tỳ-khưu đã được tuyển chọn là làm lễ thụ y Kathina. Tiếp theo vị ấy thẻ thành người tất cả chư Tỳ-khưu cùng nói lên lời hoan hỷ với lễ thụ y Kathina hợp pháp của chư Tăng. Sau khi làm lễ thụ y Kathina của chư Tăng xong, các vị Tỳ-khưu hưởng được đặc ân năm quả báu như trên đã đề cập.
Không phải kết thúc mùa an cư, nhận y cũng đương của Phật tử rồi là có được năm quả báu như trên, phát sinh liền mà phải qua nhiều giai đoạn để thành tựu y Kathina. Sau khi đã làm lễ thụ y Kathina của chư Tăng xong, Tỳ-khưu nào đã nói lên lời hoan hỷ lễ thụ y Kathina của chư Tăng, vị ấy không thay đổi chỗ ở, cho dù đi nơi nào khác, tâm vẫn lưu luyến, rằng buộc với trú xứ đã an cư ba tháng mùa mưa, vị Tỳ-khưu ấy được hưởng đặc ân năm quả báu ấy suốt năm tháng, kể từ ngày 16 tháng 9 cho đến ngày 15 tháng 2 năm sau.
Nếu chư Tỳ-khưu không làm lễ thụ y Kathina, cũng không làm lễ hoan hỷ y Kathina của chư Tăng, thì chư Tỳ-khưu ấy chỉ được hưởng đặc ân năm quả báu trong một tháng, kể từ ngày 16 tháng 9 cho đến 15 tháng 10. Sự khác biệt này cho thấy tầm quan trọng của việc tham gia tích cực vào nghi lễ và tâm thái của mỗi cá nhân Tỳ-khưu trong Tăng đoàn.
Như vậy, lễ dâng y Kathina trở thành truyền thống của Phật giáo từ thời kỳ Đức Phật cho đến ngày nay. Mỗi năm, dịp này được tôn vinh và duy trì, không chỉ để ghi nhận công lao của chư Tăng, mà còn để khơi dậy tâm thương xót và tinh thần cộng đồng trong cộng đồng Phật giáo.
Năm Quả Báu Của Việc Dâng Y Kathina
Quả báu của việc dâng y Kathina đặc biệt hơn tất cả mỗi quả báu của phước thiện bỏ thí khác, vì lễ dâng y Kathina được phát sinh một cách hoàn toàn trong sạch. Hơn thế nữa, cùng dâng y Kathina là cùng dâng đến Tăng chư không phải cá nhân nên quả báu thù thắng hơn bỏ thí khác.
Sau khi Tỳ-khưu đã thụ y Kathina xong rồi, sẽ được hưởng đặc ân năm quả báu là:
-
Khi được thẻ thành một vị Tỳ-khưu – vị Tỳ-khưu ấy có thể ra khỏi chùa, mà không báo vị Tỳ-khưu khác biệt, tức là không cần thông báo cho các vị khác hay xin phép từ trụ trì.
-
Không giữ gìn đủ tam y – vị Tỳ-khưu ấy không giữ gìn đủ ba cái y theo quy định thông thường, nghĩa là được phép giữ thêm vải ngoài ba y thông thường.
-
Được dùng vật thực cùng nhóm – vị Tỳ-khưu ấy được dùng vật thực cùng nhóm (bốn vị Tỳ-khưu trở lên), dù thí chủ gọi tên vật thực ấy hoặc không.
-
Được thụ nhận y dự ngoài tam y – vị Tỳ-khưu thụ nhận y dự ngoài tam y và cắt giữ quá mười đêm, tức là được phép giữ thêm một chiếc y ngoài ba y bình thường, và có thể cắt giữ nó quá mười đêm mà không phải nhuộm theo quy định.
-
Y phát sinh nơi nào được thụ nơi ấy – Y phát sinh nơi nào, Tỳ-khưu được phép thụ nhận nơi đó, không cần có sự chứng thực của Tăng đoàn.
Những quả báu này không phải đến một cách bất ngờ mà phát sinh từ sự tôn kính và sự chân thành trong tâm của người dâng cũng như tâm thức của người thụ. Phước báu mà mỗi Phật tử hưởng dù có lạc ở cõi người, cõi trời đến bao lâu đi nữa thì cũng sẽ đến lúc hết phước cũng phải tiếp tục lăn trôi trong dòng sanh tử.
Ý Nghĩa Đạo Đức Và Tu Tập Trong Lễ Dâng Y Kathina
Không có trường hợp cụ thể nào Đức Phật đề cập đến quả báu dâng y Kathina dành cho thí chủ cùng dâng y Kathina, nhưng chúng ta có thể chắc chắn rằng quả báu sẽ thù thắng hơn nhiều. Người cùng dâng y Kathina là người cùng dâng theo cách thức của bậc chân nhân nên việc cùng dâng như thế được phước báu rất to lớn.
Bậc chân nhân bỏ thí theo năm cách như sau:
-
Bỏ thí với đức tin – Tin trong sạch nơi Tam bảo, tin nghiệp và quả của nghiệp.
-
Bỏ thí với sự cung kính – Kính trọng Tam bảo và những người thụ thí.
-
Bỏ thí đúng thời, đúng lúc – Không buộc ép người khác, chọn thời điểm thích hợp.
-
Bỏ thí với tâm không gượng ép – Tâm thành từ tự nguyện, không bị ép buộc.
-
Bỏ thí không làm khó mình, không làm khó người – Không khổ sở vì bỏ thí, không khổ sở cho người nhận.
Như vậy, từ việc cùng dâng thù thắng, chúng ta sẽ nhận được quả báu thù thắng tương ứng với việc thiện mà mình đã làm. Tuy nhiên, phước báu mà mình hưởng dù có lạc ở cõi người, cõi trời đến bao lâu đi nữa thì cũng sẽ đến lúc hết phước cũng phải tiếp tục lăn trôi trong dòng sanh tử. Chỉ khi nào thoát khỏi phiền não thì mới đạt được sự an lạc cao quý nhất, đó chính là Niết-bàn. Niết-bàn lạc tối thường.
Ý Nghĩa Của Lễ Dâng Y Kathina Với Cộng Đồng Phật Giáo Đương Đại
Truyền thống dâng y Kathina trở thành một nét đẹp trong văn hóa của Phật giáo Nam truyền, đây là dịp để tôn vinh những giá trị truyền thống Phật giáo có từ thời Đức Phật và được gìn giữ, bảo tồn cho đến ngày nay. Dù mỗi quốc gia đều có văn hóa riêng, phong tục riêng nhưng cái chung của tất cả các xứ theo Phật giáo Nam truyền vẫn là dựa trên tinh thần giới luật và thực hành tu tập.
Người nhận và người cho, cả hai phương diện đều được sự lợi ích vững chắc như ý nghĩa thật sự của Kathina. Hy vọng với những chia sẻ như món quà pháp dành cho tất cả nhân mùa lễ hội dâng y Kathina để gìn giữ truyền thống Luật tạng chư không phải để tôn cái “lễ hội” lên cao quá sẽ mất đi ý nghĩa. Qua lễ hội này, mỗi Phật tử có dịp tu tập lòng từ bi, sự hoan hỷ và công đức chia xẻ – những pháp môn tu tập thiết thực trên con đường tiến tới Niết-bàn.
