Trong cuộc sống hiện đại, chúng ta thường bị cám dỗ bởi những ham muốn vô tận – ham của cải, ham danh vọng, ham các khoái lạc. Những cô gái này từng bước chi phối tâm trí, khiến chúng ta mất đi sự bình yên và lý trí. Phật giáo gọi đây là “tam độc” – ba loại độc lực tàn phá con người từ bên trong. Đối diện với tam độc này là “tam ác” – ba loại tội lỗi bộc lộ ra qua hành động thân, khẩu, ý. Để đạt được cuộc sống an lành, chúng ta cần hiểu rõ bản chất của hai khái niệm này và cách tiêu diệt chúng.
Sao gọi là ngoài tam ác? Đó chính là sát, trộm, dâm. Khi xã hội bị ràng buộc bởi những tội lỗi này, an ninh và trật tự hoàn toàn bị xáo trộn. Hàng ngày, các bản tin đều kể về những vụ giết người, trộm cắp, sách nhiễu, tất cả đều liên quan đến tam ác. Tuy nhiên, những tội lỗi này không phát sinh từ ngoài trời rơi xuống. Chúng đều bắt nguồn từ bên trong tâm của con người, từ ba loại độc lực gọi là nội tam độc: tham, sân, si.
Nôi Tam Độc: Nguồn Gốc của Mọi Tội Lỗi
Tham là mong muốn không bao giờ được thỏa mãn, vô vàn và vô tận. Người bị tham lợi chi phối sẽ không bao giờ cảm thấy đủ, dù có được bao nhiêu cũng vẫn cảu thêm. Sân là lòng giận dữ, phẫn nộ dâng trào. Khi sân hiện lên, tâm trí bị xáo động, lý trí mất hẳn, chúng ta chỉ biết làm hại và gây tổn thương. Si là sự mê muội, ngu xuẩn, không nhận thức rõ ràng bản chất sự vật. Lòng si khiến ta hành động bất lý, làm những việc có hại cho bản thân và người khác mà không hề hay biết.
Ba độc tố này ẩn sâu trong tâm tính, khiến cho tâm trí không được thanh sạch. Tâm bị che khuất không thể nhìn thấu, được vô minh chi phối sẽ hành động một cách điên đảo. Không có lúc nào chúng ta thực sự rõ ràng với chính bản thân mình. Giống như những người lái tàu trong sương mù dày đặc, chẳng biết phía trước là gì, vô tình lái thẳng vào vực thẳm.
Khi nội tam độc hoạt động, chúng sẽ tự nhiên thúc đẩy chúng ta phạm tội thể xác, khẩu và tâm ý. Người bị tham chi phối sẽ phạm tội trộm cắp. Người bị sân thống trị sẽ phạm tội sát hại. Người bị si bao phủ sẽ phạm tội dâm ô và lừa đảo. Như vậy, để tiêu diệt ngoại tam ác, chúng ta phải tiêu diệt nội tam độc trước.
Tâm thanh sạch là nền tảng của cuộc sống an lành theo giáo pháp Phật
Giới, Định, Huệ: Ba Bước Rửa Sạch Tâm Tính
Đức Phật đã chỉ dạy cho chúng ta một phương pháp rất hiệu quả để tiêu diệt nội tam độc, đó chính là tu tập theo ba bậc tu học: giới, định, huệ. Người tu đạo lần đầu tiên phải giữ giới. Từ giới mà phát sinh định lực, từ định lực mới sinh ra huệ lực. Ba yếu tố này liên kết chặt chẽ với nhau, tạo nên con đường tu học hoàn chỉnh.
Giữ giới có nghĩa là không phạm vào tham dục, không để tâm lý sân hận nổi lên, không làm những việc ngu si. Khi giữ giới nghiêm chỉnh, tâm trí không bị tham, sân, si chi phối, do đó có thể phát triển sức định. Định lực giúp chúng ta tập trung ý niệm, không bị phân tâm, không bị các cảm xúc bấn loạn cuốn đi. Từ nền tảng định lực vững chắc, tuệ trí mới sinh ra. Tuệ trí là khả năng thấu suốt bản chất sự vật, hiểu rõ nguyên nhân và hậu quả, phân biệt đúng sai, thiện ác.
Khi chúng ta tu tập theo ba bậc này, tâm tính dần dần được rửa sạch. Tham sẽ được chuyển hóa thành lòng bình đẳng, sân sẽ được chuyển hóa thành lòng từ bi, si sẽ được chuyển hóa thành tuệ trí sáng suốt.
Rửa Sạch Tâm Tính Qua Sáu Nội Dung Cơ Bản
Để rửa sạch tâm tính, chúng ta cần phát triển sáu đặc tính cao quý: không tranh, không tham, không kiêu, không tự tư, không tự lợi, không vọng ngữ. Đây chính là lục đại tông chỉ trong giáo pháp Phật.
Không tranh nghĩa là không cạnh tranh, không ganh đua. Thế giới sẽ tự động trở nên hòa thuận khi mỗi người từ bỏ tâm lý cạnh tranh vô tận. Không tham danh, không tham lợi – người tu không còn bị kéo kẻo bởi danh vọng và lợi lộc. Khi tâm không còn tham muốn, tự nhiên mọi người xung quanh sẽ sẵn sàng hợp tác và hỗ trợ, vì họ cảm nhận được sự thành thực từ bên trong.
Không kiêu tức là hạ thấp bản ngã, tôn trọng mọi người. Nhân cách tự nhiên nâng cao, ở đâu mọi người cũng cung kính. Không tự tư là quên đi bản thân, nghĩ cho người khác trước. Khi chúng ta tâm niệm người khác, không có ý niệm tính toán hay phân biệt, người xung quanh sẽ cảm nhận được sự chân thành này.
Không tự lợi có nghĩa là khi được lợi ích, chúng ta không có tâm niệm chiếm hữu riêng cho mình. Thậm chí, chúng ta sẵn sàng từ bỏ lợi lộc để người khác được sung sướng. Không vọng ngữ – nói lời thành thực, không nói dối. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, chúng ta cũng nói sự thật, khiến cho mối quan hệ giữa người với người trở nên trong sáng, không tạo ra những hiểu lầm hay tranh chấp phiền phức.
Áp Dụng Lục Đại Tông Chỉ Vào Thực Tiễn
Khi tu tập lục đại tông chỉ này, trước tiên chúng ta phải nắm vững nó, ghi nhớ nó trong tâm thức. Từ đó, chúng ta vừa giúp đỡ người khác vượt qua những khổ não, vừa giúp chính bản thân mình tiến bộ. Nhận thức rõ ràng trách nhiệm của bản thân là vô cùng quan trọng. Chúng ta cần làm tốt phần việc của chính mình, không gây rắc rối cho xã hội, không làm hỏng công việc của người khác.
Để trở thành một thành viên có ý thức của cộng đồng Phật giáo, chúng ta cần phát huy lục đại tông chỉ này. Nếu chỉ muốn tìm kiếm những điều diệu kỳ, những pháp môn kỳ lạ từ xa xôi thì chúng ta chỉ là lãng quên cái gốc để tìm kiếm cái ngọn, và sẽ vô tận không tìm được chân pháp.
Những kiến thức sâu sắc nhất, những phương pháp tu tập hiệu quả nhất chính là những điều cơ bản mà Phật tử cần thực hành hàng ngày. Chúng không ở nơi xa xôi, không cần phải đi tu ở những ngôi chùa ngoài đảo, không cần phải tìm kiếm những vị thầy bí ẩn. Chân pháp nằm ngay trong từng bước đi, từng lời nói, từng ý nghĩ của chúng ta mỗi ngày.
Sáu nội dung cơ bản giúp rửa sạch tâm tính và phát triển đức tính
Tiêu Diệt Tam Ác Bằng Cách Loại Trừ Tam Độc
Cuối cùng, chúng tôi mong rằng bạn sẽ đem nội tam độc và ngoại tam ác “đẩy ra ngoài chín tầng mây”, loại bỏ chúng khỏi tâm và hành động của mình vĩnh viễn, không bao giờ tiếp tục giao thiệp với chúng. Những người có lòng sân cao độ sẽ rất vui mừng khi chúng ta từ bỏ sân hận, không còn bị kích động bởi những cảm xúc của họ.
Hãy luôn cảnh giác, nâng cao nhận thức. Không để bản thân rơi vào bẫy của tam độc. Quay lưng lại với trần lục – những chuỗi tục lụy của thế gian – và hợp tác với trí tuệ. Nếu chúng ta không thể thực hiện điều này một cách minh bạch, sẵn sàng quay lưng với bộ giác của những thế lực xấu và hợp tác với bùn lầy, chúng ta sẽ rơi vào cạm bẫy, tạo thành một liên minh có tổ chức cùng những thế lực bóng tối.
Hãy nhớ kỹ: chúng ta phải lựa chọn phía bên nào. Nếu chúng ta quay lưng lại với những bộ giác tối tăm, hợp tác với sáng suốt, chúng ta sẽ dần dần giải phóng chính bản thân mình. Con đường tu học Phật giáo chính là con đường giải phóng này – từ bản thân phải bắt đầu, từ tâm tính phải rửa sạch, từ tam độc phải xóa bỏ, từ tam ác phải loại trừ.
Khi chúng ta đã tiêu diệt được nôi tam độc, ngoài tam ác tự động sẽ biến mất. Đó chính là con đường tu học bền vững, là nền tảng vững chắc để xây dựng một con người toàn diện, một xã hội hòa thuận, một thế giới đầy lòng từ bi và tuệ trí.
