Cái chết là một sự thật bất khả tránh của cuộc sống, nhưng Phật giáo không xem nó là kết thúc mà là một chuyển tiếp của tâm thức. Theo lời Phật dạy, những ai có nền tảng tu tập vững chắc sẽ có khả năng hướng dẫn tâm thức của mình vào một cảnh giới tốt hơn. Câu chuyện của Tim Sullivan, một bệnh nhân Aids đã qua đời tại Chicago vào tháng 6 năm 1994, minh họa cho sức mạnh của Phật pháp khi đối mặt với kiếp nạn lớn nhất của nhân sinh. Anh ta đã cho chúng ta thấy rằng, dù trong tình cảnh bi đát nhất, một người tu học Phật vẫn có thể giữ được cái tâm bình thản và áp dụng giáo lý vào thực tế cuộc sống.
Nhận Thức Về Cuộc Sống Và Cái Chết Trong Phật Giáo
Theo quan điểm của Phật giáo, cuộc sống của mỗi chúng sinh không chỉ bị ràng buộc bởi sinh, lão, bệnh, tử mà còn bị đẩy lùi bởi sự vô thường và khổ đau. Tuy nhiên, điều kỳ diệu là tâm thức của chúng ta không chết cùng với cơ thể. Tâm thức sẽ tiếp tục du hành từ một kiếp sống sang kiếp khác, từ một cảnh giới sang cảnh giới khác. Đây là lý thuyết luân hồi mà Phật giáo xem như sự thật tâm linh được xác nhận qua công phu tu tập.
Tim Sullivan đã hiểu được sâu sắc quan điểm này. Khi bệnh tình thêm nặng, anh ta không chìm đắm trong tuyệt vọng mà thay vào đó, anh đã dành mọi thời gian còn lại để đọc các kinh điển Phật giáo. Các tác phẩm về Phật tính, tái sinh, nhân quả, và nghiệp báo đã mở rộng tầm nhìn của Tim về cuộc sống vượt ra ngoài cơn đau đớn hiện tại. Những kiến thức này không chỉ làm dịu đi nỗi lo sợ của anh mà còn tạo ra một cảm giác yên bình mà anh chưa bao giờ trải nghiệm trước đó.
Tim Sullivan tập thiền và niệm danh hiệu Đức Phật Dược Sư hàng ngày trong thời gian bệnh
Vai Trò Của Pháp Môn Niệm Phật Trong Việc Chuẩn Bị Cho Cái Chết
Một trong những Pháp môn quý báu mà Tim áp dụng là niệm danh hiệu Đức Phật Dược Sư. Mỗi ngày, dù thân thể đã suy yếu, anh vẫn kiên trì tập thiền và niệm danh hiệu này. Niệm Phật không phải là một hành động cơ khí hay vô ý thức, mà là một sự tập trung toàn bộ tâm niệm vào những tính chất cao cả của Phật. Khi tâm được lắng định vào tiếng niệm Phật, tâm thức sẽ dần dần thanh tịnh và an lạc.
Đức Phật Dược Sư, còn gọi là Bhaisajyaguru, được coi là vị Phật chuyên trị bệnh tật và thống khổ. Niệm Phật này đặc biệt thích hợp cho những ai đang chịu khổ về bệnh tật. Lợi ích của pháp môn này không chỉ nằm ở việc giảm bớt nỗi đau về thể chất mà còn giúp luyện tâm, tạo ra một trạng thái tâm thức trong sáng và vắng lặng. Khi tâm thức được luyện tập kiên trì bằng cách này, lúc cái chết đến, tâm sẽ có khả năng tự hướng mình vào một cảnh giới tốt hơn.
Ứng Dụng Của Lý Thuyết Nhân Quả Và Tha Thiện Trong Bệnh Tật
Khi Tim nhận được tin phải qua đạo hóa trị liệu hóa chất và tóc rụng hết, ban đầu anh cảm thấy bồn chồn vì sợ dư luận. Tuy nhiên, khi được hướng dẫn rằng việc cạo tóc đi là một cách để thả bỏ sự gắn bó với hình hài thân thể, anh đã vượt qua nỗi sợ đó. Anh cạo hết tóc và mặc áo thun màu vàng cam, trông giống như một tu sĩ. Hành động này chứa đựng một ý nghĩa sâu sắc: việc từ bỏ những thứ mà ta gắn bó giúp tâm thức giải thoát khỏi sự ràng buộc.
Điều đáng chú ý là Tim đã sử dụng bệnh tật của mình như một bậc thang tu học. Thay vì than phiền hoặc tự hủy hoại, anh đã chuyển hóa nỗi đau thành một nguồn lực tu tập. Phật giáo dạy rằng nghiệp quả không phải là một sự trừng phạt độc lập, mà là kết quả tự nhiên của những hành động quá khứ. Bệnh tật có thể được xem như một cơ hội để xoá tan những nghiệp tối trong quá khứ và luyện tâm. Với tâm niệm này, Tim đã biến thành khổ thành công đức.
Hộ Niệm Của Người Thân: Chìa Khóa Giúp Tâm Thức Hướng Thiện
Khi tình trạng của Tim ngày càng tệ hơn, vai trò của người thân trở nên vô cùng quan trọng. Theo giáo lý Phật giáo, hộ niệm của người thân có thể giúp tâm thức của người sắp chết nâng cao được trạng thái tâm niệm. Người thân có thể cầu nguyện, phóng sinh, bố thí, cúng dường, và hồi hướng công đức cho người đó để giúp tâm thức họ hướng vào cảnh giới an lạc.
Khi Tim gần như không thể nói chuyện được nữa, Ni cô Wongmo đã đến nhà anh. Tại đó, cô bắt đầu trì tụng hộ niệm và nhắc nhở Tim nên tập trung niệm lên giờ phút căng thẳng đó. Đây là một hình thức “dẫn đường” của người thân đối với tâm thức sắp chuyển sanh. Sự hiện diện của một vị tu sĩ có định lực mạnh, cộng với lời hộ niệm trang nghiêm, có thể tạo ra một trường năng lượng thanh tịnh, giúp tâm sắp ra đi có thể dễ dàng hướng thiện.
Những người thân và tu sĩ hộ niệm cho người sắp chết là hành động từ bi của Phật giáo
Những Lời Cuối Cùng Chứa Đựng Minh Triết Phật Pháp
Khi Ni cô Wongmo hỏi Tim có cần gì nữa không, anh tháo mặt nạ oxy ra và nói: “Không cần gì cả, cảm ơn cô đã lo cho con”. Đây là những lời cuối cùng của Tim. Lời nói này chứa đựng một sự thanh tịnh tâm độc đáo. Anh không còn lo lắng về bản thân, không còn sợ hãi cái chết, mà chỉ còn biết ơn người khác. Tâm thức anh đã vươn lên trên những lo lắng cá nhân và bước vào trạng thái vị tha.
Lúc này, Ni cô Wongmo nói với Tim: “Mọi thứ đều ổn cả, con có thể ra đi được rồi, đừng quấn luyến vã sợ hãi, thôi con có thể ra đi”. Tim đáp lại bằng cách gật đầu xuống và ngừng thở trong yên bình. Hành động này cho thấy một tâm thức đã sẵn sàng từ bỏ cơ thể, không còn chút gì gắn bó hoặc chối từ. Đây chính là thái độ tâm của một tu sĩ thực sự đối mặt với cái chết.
Sự Chuyển Hóa Của Tâm Thức Sau Cái Chết
Theo giáo lý Phật giáo, vào giây phút con đường cuộc sống sắp kết thúc, trạng thái tâm thức của người chết sẽ quyết định hướng của tâm thức sau khi rời khỏi cơ thể. Nếu tâm thức bị chi phối bởi si, tham, sân, tâm sẽ hướng xuống các cảnh giới thấp hơn. Ngược lại, nếu tâm được luyện tập với niệm Phật, từ bi, và tuệ giác, tâm sẽ có khả năng hướng vào các cảnh giới cao cả.
Trong trường hợp của Tim, việc kiên trì tu tập, sự hỗ trợ của người thân, và trạng thái tâm thanh tịnh ở giây phút chuyển sanh đã tạo những điều kiện thuận lợi cho tâm thức của anh. Sau khi Tim ra đi, Đại Đức Jangchup đã tiếp tục niệm Phật cho anh. Thậm chí, bằng tro của Tim, họ đã tạo ra một pho tượng Chuẩn Đề ngay sau lễ hỏa tạng, để Tim có dịp tạo công đức.
Bài Học Thực Tiễn Cho Người Tu Phật Hôm Nay
Câu chuyện của Tim Sullivan không chỉ là một minh họa đẹp đẽ về Phật pháp mà còn là một bài học thực tiễn cho những Phật tử Việt Nam ngày nay. Trong thời đại hiện tại, khi cuộc sống ngày càng bận rộn và phức tạp, việc chuẩn bị cho cái chết có vẻ như một chủ đề quá xa xôi. Tuy nhiên, chính vì sự không chắc chắn của cuộc sống, từ khi còn khoẻ mạnh, chúng ta nên xây dựng nền tảng tu tập vững chắc.
Điều này có thể bắt đầu từ những bước nhỏ như: hàng ngày dành thời gian để niệm Phật hoặc thiền định, học tập những kinh điển Phật giáo để hiểu sâu hơn về giáo lý, luyện tâm từ bi và thương xót tất cả chúng sinh, và sống theo những giới luật cơ bản để tạo lập những nghiệp tốt. Những hành động này sẽ tích tụ thành một sức mạnh tâm thức, giúp chúng ta bình tĩnh khi đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống, và đặc biệt là khi cái chết đến gõ cửa.
Tu tập Phật pháp hàng ngày là cách chuẩn bị tốt nhất cho cái chết
Kết Luận: Cái Chết Không Phải Kết Thúc Mà Là Khởi Đầu
Thông qua câu chuyện của Tim Sullivan, chúng ta học được rằng cái chết, theo Phật pháp, không phải là sự kết thúc tuyệt đối của sự tồn tại. Mà đó là sự chuyển tiếp của tâm thức từ một trạng thái này sang trạng thái khác. Người tu Phật có thể biến câu chuyện kết thúc của mình thành một bước ngoặt hướng đến giải thoát hoặc sanh về những cảnh giới thiện hơn.
Bên cạnh đó, câu chuyện này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của cộng đồng Phật tử, vai trò của những vị thầy tư chỉ có định lực mạnh, và sự hỗ trợ của những người thân yêu. Trong Phật giáo, chúng ta không đơn độc khi đối mặt với cái chết, vì có rất nhiều lực lượng từ bi sẽ đến hỗ trợ.
Hãy coi Tim Sullivan như một gương mẫu để chúng ta thực tập hôm nay. Kiên trì niệm Phật, sống có đạo đức, nuôi dưỡng tâm từ bi, và chuẩn bị cho bước chuyển sanh cuối cùng. Khi làm như vậy, dù cái chết đến bất kỳ lúc nào, chúng ta cũng sẽ có cái tâm thanh tịnh để bước vào cảnh giới mới với tin tưởng và yên bình.
Tham Khảo:
- Mandala Journal, tháng 10/1994: Bản ghi chép về câu chuyện của Tim Sullivan
- Kinh Dược Sư (Bhaisajyaguru Sutra): Giáo lý về Phật Dược Sư và lợi ích của niệm Phật
- Kinh Bát Đại Nhân Viên (Bodhisattva’s Eightfold Path): Về đạo đức trong tu tập Phật giáo
- Lời dạy của Đấng Tu Sĩ Cao Tăng về hộ niệm lúc lâm终 (sắp chết) trong truyền thống Phật giáo
