Một câu hỏi mà nhiều phật tử Việt Nam đặt ra khi bắt đầu con đường tu học: “Cung dưỡng ai là hành động có giá trị tâm linh và phước báu nhất?” Đây không phải là câu hỏi đơn giản về kinh tế hay tài chính, mà thực chất nó liên quan trực tiếp đến sự hiểu biết về Tư thứ – một khái niệm sâu sắc trong Phật pháp. Kính ngưỡng người xứng đáng được cung dưỡng và biết cách cung dưỡng họ chính là một trong những hành động thiêng liêng nhất trong tu tập Phật giáo. Khi chúng ta hiểu rõ nguyên tắc này, chúng ta không chỉ tích lũy phước báu mà còn tu dưỡng tâm từ bi, tôn trọng Tam Bảo, và phát triển tuệ trí theo lời dạy của đức Phật.
Khái Niệm Về Người Xứng Đáng Được Cung Dưỡng
Theo Phật giáo, người xứng đáng được cung dưỡng (Pali: Ariya-puggala) không phải chỉ là những người thực hành tôn giáo bất kỳ, mà là những vị cụ thể có công đức và trí tuệ vượt trội. Trong kinh Phật, đặc biệt là các kinh về Tư thứ, các vị Phật tử được công nhận rõ ràng. Phật dạy rằng cung dưỡng những người này mang lại phước báu vô lượng, vì hành động cung dưỡng được nhân lên bằng phước đức của người được cung dưỡng. Nói cách khác, khi bạn cung dưỡng một vị tu sĩ sâu tu hoặc một vị Arhat (bậc thánh), phước báu mà bạn nhận được sẽ rất lớn, vì nó gắn liền với trí tuệ và đạo hành của người nhận cung dưỡng.
Đây là một nguyên tắc cơ bản trong Phật pháp: phước báu không chỉ từ hành động mà còn từ đối tượng của hành động đó. Một hành động cung dưỡng thiêng liêng hoàn toàn khác nhau tùy thuộc vào việc người nhận là ai – có thực hành tu tập, có nhân cách cao đẹp hay không.
Những Ai Xứng Đáng Được Cung Dưỡng?
Theo giáo lý Phật giáo, người xứng đáng được cung dưỡng gồm:
1. Cha mẹ (Ân nhân thứ nhất)
Trong Kinh Phúc Điền Kinh, đức Phật dạy rằng cha mẹ là người xứng đáng được cung dưỡng hàng đầu. Cha mẹ sinh ra chúng ta, nuôi dưỡng chúng ta, chịu khổ vì chúng ta. Phước báu từ việc cung dưỡng cha mẹ, đặc biệt là khi họ già yếu, là vô cùng to lớn. Kinh điển dạy rằng “một ngàn năm cung dưỡng chư Phật còn không bằng một phút kính cung dưỡng cha mẹ già yếu”. Đây là lời nhắc nhở mạnh mẽ về tình cảm filial piety (lòng hiếu thảo) trong Phật giáo.
2. Thầy tỏ (Thầy dạy giáo pháp)
Người thầy giáo về Phật pháp cũng xứng đáng được cung dưỡng vì họ truyền dạy giáo lý để chúng ta thoát khỏi vòng luân hồi. Thầy tỏ giúp chúng ta hiểu rõ bản chất của khổ đau, con đường tu tập, và cách đạt tới giải thoát. Kinh Phật dạy rằng cung dưỡng thầy giáo là một hình thức tôn trọng người truyền tải chánh pháp.
3. Những người có trí tuệ và đạo đức cao (Bậc thánh)
Các vị tu sĩ tu tập nghiêm chỉnh, các vị Arhat (bậc thánh nhân) hoặc Bồ Tát đều xứng đáng được cung dưỡng. Những người này đã hoặc đang tiến hành con đường tu tập Phật giáo một cách sâu sắc, và phước báu từ việc cung dưỡng họ rất to lớn vì nó gắn liền với sự thanh tịnh của tâm và hành động của họ.
4. Những người thực hành Năm giới
Những người thực hành Năm giới (Pañcasīla) một cách nghiêm chỉnh, dù chưa đạt tới bậc thánh, cũng xứng đáng được cung dưỡng vì họ đang tu tập theo đúng đường lối Phật pháp. Họ giữ giới hạnh không giết, không trộm, không dâm dục, không nói dối, không sử dụng rượu chất kích thích.
5. Những người tích cực học Phật (Cư sĩ tu học)
Các cư sĩ Phật tử, những người bị mắc kẹt trong cuộc sống thế gian nhưng vẫn nỗ lực tu học, tìm tòi hiểu biết Phật pháp để cải thiện bản thân và xã hội cũng xứng đáng được cung dưỡng. Họ đang trên con đường tu tập trong hoàn cảnh khó khăn, vì vậy việc hỗ trợ họ có giá trị tu tập lớn.
Chư tôn giá tu sĩ đang thực hành thiền định, tượng trưng cho sự thanh tịnh và tâm tu của những người xứng đáng cung dưỡng
Tại Sao Một Số Thánh Nhân Không Nước Tiếp Giao Tiếp Với Người Khác?
Câu hỏi thứ hai trong bài viết gốc đặt ra: “Tại sao có những vị Chư thiên từ thời Đức Phật tại thế, họ được học Phật pháp trực tiếp từ Phật và Tăng đoàn, nhưng sau này họ lại không giao tiếp với loài người để truyền lại giáo pháp nguyên bản?”
Đây là một câu hỏi sâu sắc về bản chất của tu tập và vô thường. Theo Phật pháp, các vị này – dù đã nghe Phật pháp trực tiếp – vẫn có thể có những yếu tố Tham, Sân, Si cản trở họ thực hành truyền pháp. Họ có thể bị lôi cuốn bởi những khoái lạc của cõi Chư thiên, hoặc tâm của họ chưa đủ thanh tịnh để trở thành những pháp sư giáo hóa người khác. Kinh Phật dạy rằng chỉ những người có tuệ trí sáng suốt, tâm vô tư và có nguyện lực mạnh mẽ mới có thể trở thành những người truyền pháp hiệu quả.
Hơn nữa, Phật pháp dạy rằng không phải tất cả mọi người, kể cả những Chư thiên, đều có căn cơ, định mệnh hay nguyện lực để truyền pháp cho loài người. Mỗi chúng sanh, dù bao giờ đã nghe Phật pháp, vẫn phải tuân theo nhân quả của tâm và hành động riêng của họ. Một số có thể chọn lấy an lạc của cõi Chư thiên hơn là lo tưởng đến việc giáo hóa loài người. Đây chính là biểu hiện của vô thường và vô ngã – những người được học Phật pháp cũng vẫn có thể rơi vào vòng luân hồi nếu không thực hành đúng cách.
Áp Dụng Vào Đời Sống Tu Tập
Hiểu rõ khái niệm “người xứng đáng được cung dưỡng” giúp chúng ta:
-
Đối với cha mẹ: Cung dưỡng cha mẹ bằng tình yêu, lòng hiếu thảo, và chăm sóc khi họ già yếu. Đây là tu tập Phật giáo trong gia đình.
-
Đối với Tăng tộc: Tôn trọng và cung dưỡng những vị tu sĩ thực hành nghiêm chỉnh. Tham dự các khóa tu, cung dưỡng chùa, là cách tích lũy phước báu.
-
Đối với bản thân: Nỗ lực tu tập để trở thành người xứng đáng nhận cung dưỡng, để kiếp sau hoặc trong cuộc sống hiện tại, chúng ta có thể tiếp tục trên con đường giải thoát.
-
Đối với cộng đồng: Hỗ trợ những người tu học, những người hành đạo, là cách chúng ta cùng nhau xây dựng cộng đồng Phật giáo mạnh mẽ hơn.
Lời Kết
“Người xứng đáng được cung dưỡng” không phải là khái niệm trừu tượng, mà là một hướng dẫn thực tế giúp chúng ta biết cách sử dụng tài sản và năng lượng của mình một cách có ý nghĩa nhất. Từ việc hiếu thảo với cha mẹ, tôn trọng thầy tỏ, cho đến hỗ trợ những người tu tập – tất cả đều là cách chúng ta phát triển từ bi, trí tuệ và tích lũy phước báu trên con đường tu học Phật pháp.
Khi chúng ta cung dưỡng những người này với tâm chân thành, không kỳ vọng, chúng ta không chỉ giúp họ tiếp tục con đường hành đạo, mà chúng ta cũng tự rèn luyện tâm mình trở nên quý phái, từ ái và trí tuệ hơn. Đây chính là tinh thần của Phật giáo – một con đường giải thoát chung cho tất cả chúng sinh.
Tài Liệu Tham Khảo
- Kinh Phúc Điền (Puññābhisanda Sutta) – Kinh Trung Bộ
- Tăng Nhất Bộ Kinh – những bài dạy về Tư thứ và cung dưỡng
- Kinh Phúc Điền Khoảnh Khắc – về những trường hợp xứng đáng được cung dưỡng
