Lòng từ bi không phải là cảm xúc tạm thời hay sự phiền muộn bề mặt trước những khổ đau của người khác. Đó là một trạng thái tâm linh sâu sắc, phát sinh tự nhiên từ sự hiểu rõ về bản chất của sự tồn tại và mối liên hệ vô tận giữa mọi chúng sinh. Trong Phật giáo, từ bi đích thực là thành quả của tu tập, là biểu hiện của trí tuệ vũ trụ khi chúng ta giải thoát khỏi những ảo tưởng tự tạo ra.
Nhiều người trong quá trình tu học thường gặp phải những khúc mắc. Họ cố gắng hiểu từ khía cạnh tri thức, cố gắng nắm bắt Phật pháp thông qua suy tư và phân vân. Những chất vấn như: Tại sao vậy? Cái gì là đúng? Cách nào mới chính xác? lần lượt bao vây tâm thức. Chính những ảo tưởng do chính mình tạo ra đã làm chúng ta trôi lạc trong mê mờ, không thể chạm tới bến bờ của sáng suốt.
Sống Theo Duyên Thuần Pháp
Đạo Phật dạy rằng tất cả hiện tượng đều tuân theo duyên nghi. Khi còn trong giai đoạn hưu sức (thời kỳ cần phải tu tập qua hành động), chúng ta phải sống tùy thuận theo pháp tắc thế gian. Nếu duyên may mắn có gia đình, chúng ta thành lập gia đình và chăm sóc những trách nhiệm ấy. Nếu duyên không có, chúng ta tu tập trong chiều sâu.
Điều quan trọng là phải làm những việc mà chúng ta biết là lợi ích cho mình và người khác, nhưng không cần phải cắn răn hay hoang tưởng. Khi làm việc trong chánh niệm, tự nhiên những định kiến sai lầm trong tâ kiến sẽ hiện lên. Khi tâm thấy ra tội ở đâu, những ảo tưởng tự biến mất đến đó.
Giai Đoạn Vô Sức và Lòng Từ Bi
Khi bước vào giai đoạn vô sức (không còn cần phải gắng sức nữa), chúng ta trả thân và tâm lại cho nó được thư thái, nghỉ ngơi. Lúc này, dù đi hay đứng, ngồi hay nằm, tất cả đều được tự nhiên. Không cần phải dùng công cụ giằng định tâm hay chế ngự tâm gì cả, cứ để nó tự nhiên như nó là.
Tâm khi lang thang sẽ thấy ra tâm lang thang ở đó. Tâm khi trú tại một điểm sẽ thấy ra tâm trú ở đó. Tâm khi không lang thang, không trú tại sẽ thấy ra tâm không lang thang, không trú tại. Tất cả những điều này sẽ tự làm cho tâm sáng suốt mà không cần ý thức can thiệp vào. Giống như nước để trên bàn, sau một lúc nó sẽ tự khinh định yên tĩnh.
Sự tu tập trong chánh niệm giúp tâm trở nên sáng suốt như nước yên tĩnh
Khám Phá Bản Chất Của Lòng Từ Bi
Giờ đây, khi chúng ta đã thực sự trải nghiệm, chúng ta hiểu rõ rằng lòng từ bi đích thực chính là sự nhìn thấu suốt các mê mờ của chúng sinh. Các bậc giác ngộ thấy rõ những dây buộc kỳ quái của sự vô minh. Các Ngài thấy rõ chế độ và quy luật sinh tồn của chúng sinh, những hành động tự tạo ra của chúng ta.
Các bậc giác ngộ với lòng từ bi vô lượng khai thị Phật pháp, nhưng các chúng sinh còn mê mờ không thấy, nên thường nghi ngờ, thậm chí còn chống đối. Tuy nhiên, các Ngài vẫn âm thầm thể khó, các Ngài vẫn nhận nại chỗ để tạo duyên khai thị cho những chúng sinh vô minh giống như chúng ta.
Lòng từ bi của các Phật, Bodhisattva không phải là yêu thương cá nhân hay thương xót tạm thời. Nó là một dòng chảy liên tục, không bao giờ gián đoạn, không bao giờ lệch lạc, vì nó phát sinh từ sự hiểu rõ hoàn toàn về các nguyên nhân và điều kiện dẫn đến khổ đau.
Quá Trình Tu Tập và Sáng Suốt
Trước đây, chúng ta học tập theo lý thuyết kiến thức và kinh nghiệm cá nhân. Chúng ta bị vướng kẹt trong rất nhiều tà kiến do chính những ảo tưởng tự tạo ra. Chính vì vậy, chúng ta cứ mãi lo tìm kiếm trong mê mờ—nghi ngờ, do dự, tính toán, phân vân, lượng lước, cầu toàn, rồi lo lắng, sợ hãi…
May mắn là chúng ta đã nhiều lần gặp được bậc thiện trí giác ngộ khai thị, nhưng do nghi ngờ nên chúng ta cứ mãi tìm cầu theo ý mình, cứ mãi mê mờ trong những ảo tưởng do chính mình tự vẽ ra. Chúng ta cứ mãi loay hoay chống Phật pháp, cứ mãi lo rèn luyện để trở thành người chính mình muốn, trong khi chúng ta cũng đã được nếm mùi khôn khéo.
Trong những lúc khôn khéo, may mắn lại đến với chúng ta là được gặp bậc thiện trí giác ngộ dẫn lối, trong đó có cơ hội được nghe pháp thoại của những Thầy tỳ kheo bác học. Đến hôm nay, chúng ta đã trải nghiệm và thấy ra được lời Thầy dạy hoàn toàn chân thật, không hề dối gạt.
Sự Thấu Suốt Của Các Bậc Giác Ngộ
Chúng ta chợt hiểu ra rằng bậc giác ngộ từ bi vô lượng, các Ngài thấu rõ chế độ vướng kẹt của chúng sinh. Vì chúng sinh còn mê mờ không thấy, nên thường nghi ngờ, thậm chí còn chống đối Phật pháp. Nhưng các Ngài vẫn bình tĩnh thể khó, các Ngài nhận nại chỗ để đợi, để tạo duyên khai thị cho những chúng sinh vô minh, giống như những người mù lòa chúng ta.
Khi hiểu ra điều này, tâm chúng ta như chết lặng. Chua xót khôn cùng, không cảm được dòng nước mắt đang cuồn cuộn tuôn trào. Đó là nước mắt của sự hối hận, cảm ơn, và khát vọng tìm về con đường chánh pháp.
Chúng tôi xin thành tâm sám hối pháp, sám hối Thầy, sám hối những bậc giác ngộ đã chỉ bảo chúng tôi. Chúng tôi xin cầu chúc Thầy sức khỏe, cầu chúc mọi người sớm thấy ra được Đạo sống tùy duyên thuần pháp.
