Trong Phật giáo, có bao nhiêu cách để thức tỉnh tâm linh của một người? Có lẽ câu trả lời nằm ở những việc nhỏ nhất, những bước đi đầu tiên trên đường tu học. Một truyện cổ trong kinh điển Phật giáo kể về một người cha tìm cách dẫn dắt con trai của mình vào cánh cửa của Pháp môn, bằng một phương tiện hết sức khéo léo—không phải ép buộc, mà bằng sự khích lệ và tín tưởng rằng Phật pháp sẽ tự khai sáng tâm hồn con trẻ.
Truyện Phật giáo: Cho tiền đi nghe pháp
Hành Trình Khơi Mở Tâm Linh Của Một Vị Cha Từ Bi
Ông trưởng giả Cấp Cô Độc là một vị chủ hộ gia đình, sở hữu tài sản lớn và có rất nhiều người con. Tuy nhiên, ông có một người con trai đã lớn khôn, nhưng vẫn mê đắm những việc ăn chơi, đánh bạc, hoàn toàn không biết gì về Phật pháp. Thấy con trai sa sút như vậy, ông Cấp Cô Độc không nản lòng mà suy nghĩ cách nào để cứu vãn tâm hồn con mình.
Với tâm từ bi của một vị cha, ông Cấp Cô Độc quyết định sử dụng một phương tiện thích ứng để dẫn con trai vào cánh cửa của Phật pháp. Thay vì trách mắng hay ép buộc con trai nghe pháp, ông lại đề xuất một cách hết sức thông minh: nếu con trai đi nghe Phật pháp, ông sẽ cho tiền thưởng. Những lúc ban đầu, con trai của ông chỉ thích tiền thưởng chứ không hứng thú với giáo lý. Tuy nhiên, ông không vì thế mà bỏ cuộc, mà liên tục khích lệ con trai bằng những phần thưởng hấp dẫn hơn, cùng lòng hy vọng rằng Phật pháp sẽ dần khai sáng được tâm hồn con mình.
Từng Bước Thiêu Thân Trên Đường Tu Học
Một hôm, ông trưởng giả Cấp Cô Độc kêu con trai nói rằng: “Hôm nay cha bận công việc, con đi nghe pháp thế cha, cha sẽ cho con 100 ngàn đồng.” Cậu con trai không thực sự muốn nghe pháp, nhưng vì muốn có 100 ngàn đồng nên chỉ chịu đi. Khi đến chùa Phật, lắng nghe pháp xong, cậu tìm một chỗ ngồi vắng để đánh một giấc ngủ. Chiều về, cậu lĩnh 100 ngàn đồng và vui vẻ trở về nhà.
Tuần lần sau, ông trưởng giả Cấp Cô Độc lại nói: “Hôm nay cha cũng bận. Con đi nghe pháp thế cha. Lần này con cố nhớ một bài kệ về nội dung pháp mà mình nghe rồi nói lại với cha. Cha sẽ cho con 200 ngàn đồng.” Lần này, vì muốn lĩnh 200 ngàn đồng nên cậu có gắng nghe và ghi nhớ được một bài kệ Phật dạy:
Các hình vô thường,
Là pháp sanh diệt,
Sanh diệt hết rồi,
Tích diệt là vui.
Cậu về nhà nói lại bài kệ này với cha và lĩnh tiền thưởng. Tuy tâm động cơ của cậu bắt đầu từ sự khích lệ vật chất, nhưng những câu pháp mà cậu nghe được đã bắt đầu thấm vào tâm thức. Bài kệ này nói về bản chất vô thường của tất cả hiện tượng, rằng sanh diệt là quy luật tự nhiên, và khi vượt thoát khỏi vòng luân hồi sanh diệt, người tu sẽ đạt được vui thực sự, vui không còn bị lay chuyển bởi các biến cải.
Sự Giác Ngộ Kỳ Diệu Qua Lời Phật Dạy
Tuần lần thứ ba, ông trưởng giả Cấp Cô Độc lại kêu cậu con trai nói: “Hôm nay cha cũng bận việc. Con đi nghe pháp thế cha. Nhưng lần này con cố gắng nghe trọn vẹn bài pháp về nội dung và nói lại với cha, cha sẽ cho con 300 ngàn đồng.”
Lần này cậu con trai muốn được 300 ngàn đồng nên cố gắng nghe trọn vẹn bài pháp. Nhưng cũng chính nhờ vào sự chuyên chú đó mà cậu nghe vào tâm, và càng nghe càng thích thú với những lời dạy. Một điều kỳ diệu đã xảy ra—dần dần, lớp duyên cỏ che phủ tâm hồn cậu bắt đầu bay tơi, và cậu bắt đầu cảm nhận được vẻ đẹp thầm kín của Phật pháp. Nhận ra giá trị thực sự của những lời Phật dạy, cậu không còn cần sự khích lệ vật chất nữa. Khi về nhà, cậu không lĩnh tiền mà cảm ơn cha đã dẫn dắt cậu vào đạo. Cậu nói với cha rằng cậu đã giác ngộ, đã thấy được những sự thật sâu sắc về Phật pháp.
Ngay từ hôm tiếp theo, ông Cấp Cô Độc thấy con trai mình muốn xuất gia tu học Phật pháp. Cậu xin phép cha được phép đi rước Phật vào cung cúng dưỡng và hậu Phật. Hôm sau, ông Cấp Cô Độc đứng hậu sau Phật, thấy con trai mình có vẻ cung kính và trang nghiêm chưa từng thấy. Chính Đức Phật cũng biết được tâm ý của cậu, liền kêu ông Cấp Cô Độc nói rằng: “Con trai ông đã là đệ tử thuần thành của ta.”
Ông Cấp Cô Độc nghe lời Phật, hoan hỷ và vui mừng vô cùng, không ngờ rằng con trai của mình lại chuyển hóa được mau như vậy—từ một thanh niên chỉ biết ăn chơi, đánh bạc trở thành một vị tu sĩ tâm chuyên cần, thực sự nương tựa vào Tam Bảo.
Ý Nghĩa Sâu Sắc Của Phương Tiện Khéo Léo
Truyện kể trên cho chúng ta thấy một bài học quý báu về cách thức Phật giáo đưa con người tiến gần tới Pháp môn. Không phải lúc nào ta cũng có thể buộc những người khác phải tin vào Phật pháp. Đôi khi, phương tiện thích ứng—việc sử dụng những điều mà người khác quan tâm để dẫn họ tới những giáo lý sâu sắc—lại là con đường hiệu quả nhất.
Ông Cấp Cô Độc đã hiểu được điều này. Ông không trách cơm chưa nuôi, chưa dạy con trai, mà thay vào đó, ông dùng tâm từ bi của một vị cha để tìm cách gần gũi con trai. Ông biết rằng con trai của mình chưa sẵn sàng cho Phật pháp, nhưng ông tin rằng nếu có thể dẫn con trai bước vào cánh cửa tu học, thì Phật pháp sẽ tự khai sáng tâm hồn con mình. Và quả thật, ngay từ những câu kệ đơn giản về vô thường, tâm của con trai ông đã bắt đầu rung chuyển.
Đây cũng là bài học cho những ai đang tìm cách chia sẻ Phật pháp với người thân yêu của mình. Hãy tìm những cách thích ứng, những phương tiện khéo léo, để dẫn họ bước vào Pháp môn. Không cần vội vàng, không cần ép buộc. Chỉ cần lòng từ bi kiên trì, và những lời Phật dạy sẽ dần dần sáng tỏ trong tâm họ.
Khích Lệ Và Niềm Tin Trên Đường Tu Hành
Hành trình tu học của bất kỳ người nào cũng bắt đầu từ một bước đi nhỏ. Có khi động cơ bước đầu không hoàn toàn thanh sạch, nhưng nó vẫn là một khởi đầu quý báu. Giống như cậu con trai của ông Cấp Cô Độc, những gì cậu tìm kiếm lúc đầu là phần thưởng vật chất, nhưng nhờ vào sự khích lệ và dẫn dắt tâm huyết của cha, cậu dần dần thấy được vẻ đẹp thực sự của Phật pháp.
Đó cũng là lý do tại sao trong Phật giáo, ta không loại trừ hay khinh thường những người có động cơ tu học chưa cao thượng. Bởi vì Phật pháp có sức mạnh kỳ diệu, nó có khả năng biến hóa tâm hồn của bất kỳ ai nếu họ sẵn sàng lắng nghe. Mọi người đều có Phật tính, chỉ là cần thời gian và những điều kiện thích hợp để khai phóng nó.
Ngoài ra, truyện này còn cho thấy tầm quan trọng của sự ủng hộ và khích lệ từ những người thân yêu. Ông Cấp Cô Độc không bao giờ nản lòng dù lúc đầu con trai chỉ quan tâm đến tiền. Ông liên tục tìm những phương tiện mới, những lý do để khích lệ con trai, vì ông tin rằng tàm pháp sẽ tự thức tỉnh trong con trai. Đó là tình thương của một vị cha đích thực, và đó cũng là tinh thần của Phật giáo—sự từ bi và kiên trì trong việc dẫn dắt mọi người tới đế độ an lạc.
Kết Luận: Thỉnh Pháp Như Một Hành Trình Thiêu Thân
Trích “Góp nhặt lá Bồ Đề / Thích Tịnh Nghiêm
Truyện của ông Cấp Cô Độc và con trai không chỉ là một câu chuyện đẹp từ kinh điển Phật giáo, mà còn là một lời nhắc nhở cho chúng ta về sức mạnh thực sự của Phật pháp. Pháp không cần phải là thứ gì quá cao xa, không thể tiếp cận. Nó có thể vào tâm thông qua những cách khác nhau, những phương tiện khéo léo, và khi nó vào tâm, nó sẽ sáng tỏ mọi vô minh, mọi tâm tối.
Nếu bạn đang tìm cách tiếp cận Phật pháp, đừng lo lắng về động cơ của mình. Hãy bước vào chùa, hãy nghe pháp, hãy chịu khó học hỏi. Giống như cậu con trai trong truyện, dần dần bạn sẽ nhận ra rằng những lời Phật dạy không chỉ là những lời khôn ngoan, mà còn là những chân lý về cuộc sống, về con đường dẫn tới hạnh phúc thật sự.
Hãy coi thỉnh pháp, nghe pháp như một hành trình thiêu thân. Mỗi bước đi trên con đường này đều có giá trị, mỗi lời pháp nghe được đều là ánh sáng dẫn đường. Và khi bạn thực sự đạt được giác ngộ, bạn sẽ hiểu rằng quãng đường xa xôi đó đã đáng giá vô cùng, vì bạn đã tìm thấy chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa giải phóng, chiếc chìa khóa có tên là Phật pháp.
