Trong kho tàng kinh điển Phật giáo, Kinh Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật Đa được xem như viên ngọc quý, là tinh hoa của trí tuệ Bát Nhã. Bộ kinh này không chỉ mang ý nghĩa sâu sắc về mặt giáo lý mà còn là kim chỉ nam cho hành giả trên con đường tu tập, giúp chúng ta vượt qua mọi chấp trước, sống với tâm thanh tịnh và giải thoát. Vậy Kinh Kim Cang có xuất xứ từ đâu và ý nghĩa thực sự của bộ kinh này là gì? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Xuất Xứ Và Bối Cảnh Ra Đời Kinh Kim Cang
Kinh Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật Đa thuộc quyển thứ 577 trong bộ Đại Bát Nhã Ba La Mật gồm 600 quyển, và nằm trong hội thứ 9 trong tổng số 16 hội. Đây là một trong những bộ kinh quan trọng nhất của Phật giáo Đại Thừa, cùng với Bát Nhã Tâm Kinh, tóm gọn những thâm ý áo nghĩa của toàn bộ Đại Bát Nhã 600 quyển.
Địa điểm Đức Phật thuyết giảng Kinh Kim Cang là tại khu vườn của trưởng giả Cấp Cô Độc (Anathapindika), phía nam kinh thành Xá-Vệ (Sravasti), Trung Ấn Độ. Thời điểm này, ở Trung Quốc đang là triều đại nhà Châu, vào năm thứ 9 đời Vua Mục Vương.
Bản dịch Kinh Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật Đa mà chúng ta đang lưu hành rộng rãi hiện nay do Ngài Cưu-Ma-La-Thập (Kumarajiva) dịch từ tiếng Phạn sang Hoa ngữ. Sau đó, Hòa Thượng Thích Trí Tịnh đã dịch từ Hoa ngữ ra tiếng Việt, giúp Phật tử Việt Nam dễ dàng tiếp cận giáo lý cao siêu này.
Giải Nghĩa Tên Gọi “Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật”
Để thấu hiểu sâu sắc ý nghĩa của bộ kinh, chúng ta cần tìm hiểu từng thành phần trong tựa đề Kinh Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật Đa, bao gồm bốn phần chính: Kim Cang (Vajra), Bát Nhã (Prajna), Ba La Mật (Paramita) và Kinh (Sutra).
Kim Cang – Biểu Tượng Của Bản Tính Bất Hoại
Kim Cang hay Kim Cương là một loại khoáng chất từ tinh hoa của đất đá. Theo địa lý học, nguồn gốc của kim cương là chất lỏng nóng từ núi lửa chảy ra, gặp khí hậu lạnh kết lại thành đá và trải qua một thời gian rất lâu từ 1 đến 3.3 triệu năm mới kết tinh lại thành chất kim cương trong sáng góc ánh như pha lê.
Viên kim cương lấp lánh tượng trưng cho bản tính thanh tịnh sáng suốt của tâm Phật
Tiến sĩ Friedrich Mohs cho biết do quá trình hình thành rất lâu năm nên kim cương có độ cứng chắc là 10 trong khi các loại đá khác thì độ cứng chắc chỉ từ 1 đến 9. Do đẹp như pha lê, bền chắc hoàn hảo và rất khó kết thành nên kim cương rất quý giá và hiếm có trên thế gian.
Đức Phật đã mượn những tính chất ưu tú này để đặt tên kinh là Kinh Kim Cương với những ý nghĩa sâu xa:
Tính kiên cố bất hoại: Dù trải qua trăm kiếp nghìn đời, lưu chuyển trong sáu cõi của trời, người, a tu la, súc sinh, ngạ quỷ và địa ngục, nhưng tính giác, tính hay biết của chúng ta vẫn không tan hoại hay biến mất. Đây chính là bản tính Phật vốn sẵn có trong mỗi chúng sinh.
Tính trong sáng như pha lê: Biểu tượng cho tính Phật sáng suốt thanh tịnh của chúng ta, có khả năng chiếu phá các màn lưới vô minh, tham ái, sân hận, ích kỷ của thất tình lục dục từ vô thủy kiếp đến nay.
Tính quý giá vô song: Kim cương quý giá như vua của các loại đá, ý nói tâm của chúng ta quý giá hơn bất cứ những của cải vật chất, nhà cửa, danh lợi trên thế gian này. Không có gì có thể sánh bằng giá trị của tâm thanh tịnh giác ngộ.
Bát Nhã – Trí Tuệ Siêu Việt
Bát Nhã là trí tuệ, nhưng không phải trí tuệ thông thường của thế gian. Đây là trí tuệ siêu việt, trí tuệ Bát Nhã có khả năng nhìn thấu bản chất thực tại, thấy được tánh Không của vạn pháp, vượt lên trên mọi phân biệt chấp trước. Trí tuệ Bát Nhã giúp chúng ta nhận ra rằng tất cả các pháp đều không có tự tính, đều do duyên sinh, từ đó buông bỏ được mọi chấp thủ và đạt đến giải thoát.
Ánh sáng trí tuệ chiếu rọi con đường giác ngộ của hành giả
Ba La Mật – Đến Bờ Giác
Ba La Mật là phiên âm tiếng Phạn, Trung Hoa dịch là “đáo bỉ ngạn”, nghĩa là đến bờ kia. Chúng ta đang lặn hụp trong biển khổ phiền não, Kinh Kim Cang này có khả năng giúp chúng ta vượt qua tam tai, bát nạn và các khổ của sáu loài để đến bờ giải thoát an lạc.
Bờ bên này là bờ sinh tử luân hồi đầy khổ đau phiền não. Bờ bên kia là bờ Niết Bàn, giải thoát, an lạc, tự tại. Trí tuệ Bát Nhã chính là con thuyền đưa chúng ta qua sông, từ bờ mê sang bờ ngộ, từ chúng sinh thành Phật.
Kinh – Lời Phật Dạy Hợp Lý Hợp Cơ
Kinh là lời Phật dạy hợp với chân lý (khế lý) và hợp với căn cơ thính chúng (khế cơ) trong tất cả mọi không gian và thời gian. Lời Phật dạy không chỉ đúng vào thời Phật còn tại thế mà còn đúng cho mọi thời đại, mọi không gian, phù hợp với căn cơ của mọi chúng sinh.
Kinh điển Phật giáo là kho tàng trí tuệ vượt thời gian dẫn dắt chúng sinh
Công Đức Vô Lượng Của Kinh Kim Cang
Kinh Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật này có công đức vô biên không thể nghĩ bàn bởi vì kinh này nói đến pháp lớn, công đức lớn, tức tính Kim Cang Bát Nhã. Kinh Kim Cang nói về bản tính ở khắp mười phương pháp giới, không có ngăn mé, gọi là vô lượng vô biên.
Nói về không gian, tính Kim Cang là vô cùng, vô tận, khắp mười phương pháp giới. Nói về thời gian, tính Kim Cang không sinh không diệt, không có quá khứ, hiện tại, vị lai. Bởi tính Kim Cang Bát Nhã có chức năng vượt không gian và thời gian như vậy, cho nên nếu sống với nó, chúng ta cũng được công đức vô cùng, vô tận suốt không gian, khắp thời gian ba thời.
Do đó, ai trở về với tính Kim Cang này thì công đức cũng không thể nghĩ bàn. Bởi vì tính này rộng lớn như vậy, cho nên Như Lai nói những người nào tin và sống được với tính này là những người thích tu pháp lớn, công đức lớn, là những người phát tâm lớn, phát tâm Đại Thừa.
Kinh Kim Cang – Pháp Môn Tối Thượng Thừa
Chúng ta còn là chúng sinh nhưng nếu chúng ta hiểu được, tin được, cầu sống với tính Kim Cang Chân Không Bát Nhã thì gọi là phát tâm Đại Thừa, tối thượng thừa.
Tiểu Thừa là cỗ xe nhỏ, chở mình ra khỏi lửa sinh già bệnh chết, chỉ lo cho sự giải thoát của riêng mình. Đại Thừa là cỗ xe lớn, chở được nhiều người, không chỉ lo cho mình mà còn có lòng từ bi muốn đưa mọi người đến giải thoát. Chúng ta có tâm rộng, mong cho mọi người hưởng được những quả báu tốt đẹp như mình, tức là chúng ta phát tâm thực hành hạnh Đại Thừa.
Phát tâm tối thượng thừa là cỗ xe đi xa lắm, đi tới cùng tận cho đến thành Phật quả, tức là phát tâm cầu thành Phật, khiến cho trí tuệ khai mở đến rốt ráo. Kinh Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật này là pháp tối thượng thừa viên đốn, vượt cả Tiểu Thừa và Đại Thừa thông thường, là kim chỉ nam của nhà thiền triết để mạnh mẽ phá các chấp thủ về tướng, giúp chúng ta trực thăng chân tâm, thấy tính thành Phật.
Kết Nguyện Hộ Trì Chánh Pháp
Kinh Kim Cang là bảo kiếm trí tuệ Bát Nhã, phá tan mọi chấp thủ về ta, người, chúng sinh, thọ giả. Khi chúng ta thấu hiểu và thực hành theo giáo lý trong Kinh Kim Cang, chúng ta sẽ sống với tâm thanh tịnh, không còn bị vướng mắc bởi các tướng trần gian, không còn phân biệt chấp trước, từ đó đạt đến tự tại giải thoát.
Bộ kinh này không chỉ dành cho những người tu hành chuyên nghiệp mà còn là kim chỉ nam cho mọi Phật tử, mọi người đang tìm kiếm sự bình an trong tâm hồn. Hãy cùng nhau trân trọng, học hỏi và thực hành giáo lý cao siêu này, để ánh sáng trí tuệ Bát Nhã chiếu rọi đời sống của chúng ta, giúp chúng ta vượt qua biển khổ sinh tử, đến bờ giải thoát an lạc.
Nguyện cho tất cả chúng sinh đều được nghe pháp vi diệu, phát tâm Bồ Đề, tinh tiến tu hành và sớm chứng ngộ Bát Nhã, thành tựu quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác.
