Bệnh là một trong bốn nỗi thống khổ lớn của con người. Đối với những người trên giàn năm mươi, khó tránh khỏi bệnh đau. Tùy theo nhân duyên nghiệp quả của mỗi người mà có những chứng bệnh nặng nhẹ khác nhau. Nhiều Phật tử lớn tuổi, sức khỏe yếu kém, lại mắc nhiều bệnh, thường gặp khó khăn trong việc tu tập các hình thức tu học truyền thống. Vì thế, biết cách ứng dụng pháp tu phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình là một vấn đề quan trọng đối với mỗi Phật tử.
Hiểu Rõ Mục Đích Tu Tập Là Gì
Trước hết, chúng ta cần hiểu rõ rằng mục đích chính của tu hành là làm cho tâm tư tĩnh lặng, sáng suốt và an lạc, chứ không phải chú trọng vào hình thức tu tập từ ngoài. Vì lý do đó, trong quá trình thực hành công phu, chúng ta không nên quá cứng nhắc với các hình thức tu luyện, mà cần phải linh hoạt thay đổi tùy theo điều kiện và hoàn cảnh của mình.
Phật pháp dạy rằng con đường tu tập không có công thức cố định cho tất cả mọi người. Mỗi cá nhân đều có căn cơ, duyên, thế và thích khác nhau. Do đó, cách tu tập cũng phải phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể. Khi thân thể yếu đuối, khi sức khỏe bị hạn chế, việc tiếp tục những hình thức tu tập khó nhọc không chỉ không mang lại kết quả mà còn có thể gây hại cho sức khỏe.
Một vị Phật tử cao tuổi đang tĩnh tâm niệm Phật trong ngôi chùa yên tĩnh
Pháp Tu Niệm Phật – Lựa Chọn Tối Ưu
Theo lời Phật Tổ dạy, đối với căn cơ của chúng sinh trong thời mạt pháp, không có pháp môn nào thù tháng vi diệu hơn là pháp môn niệm Phật. Pháp tu này có nhiều ưu điểm đặc biệt phù hợp với những Phật tử bị hạn chế về sức khỏe.
Thứ nhất, niệm Phật không đòi hỏi thân thể phải tập luyện khó nhọc như những pháp tu khác. Một người có thể ngồi yên tĩnh niệm Phật, hoặc thậm chí nằm nghỉ mà vẫn thực hành được. Điều này rất phù hợp cho những người cao tuổi, sức khỏe yếu, không thể đứng lâu hay thực hành những quỳ lạy, nước đi bộ.
Thứ hai, niệm Phật không giới hạn về thời gian và địa điểm. Nơi nào, lúc nào, Phật tử cũng có thể niệm Phật được cả. Chỉ ngoài những lúc ngủ hay những tình cảnh bất tiện, Phật tử chỉ cần niệm thầm trong lòng thôi. Nếu niệm ra tiếng ở những nơi công cộng có thể gây mang tới khó khăn cho người khác.
Thứ ba, phương pháp niệm Phật còn có sức mạnh của phần tha lực – sức mạnh tiếp trợ từ Phật Thích Ca Mâu Ni và Phật A Di Đà qua những lời đại nguyện. Vì thế, phương pháp này vừa dựa vào sức tự tu luyện, vừa có sự trợ giúp của lực Phật. Theo lời dạy của Phật, khi tâm chân thành, niệm Phật thì sẽ được Phật Bồ Tát bảo hộ.
Sáng sớm, các Phật tử tự tại tu tập niệm Phật tại gia đình mình
Cách Thực Hành Linh Hoạt Và Hiệu Quả
Khi tu tập phương pháp niệm Phật, Phật tử không cần nhất thiết phải tuân thủ một chuỗi hành động cứng nhắc. Sự linh hoạt chính là chìa khóa để tu tập được lâu dài và hiệu quả. Nếu tuổi cao, sức yếu, huyết áp cao không thể kiểm soát được, Phật tử hoàn toàn có thể ngồi êm tĩnh mà niệm Phật mà không cần đứng hoặc quỳ. Điều quan trọng là tâm tư phải thật sự tập trung vào Phật hiệu.
Nếu trong khi ngồi lâu cảm thấy mệt mỏi ở chân, Phật tử cũng có thể đứng dậy đi kinh hành niệm Phật. Hình thức dâng lễ thắp nhang, hương, đốc nến, phát triển những vẻ đẹp trang nghiêm của chánh pháp cũng rất tốt, nhưng nếu sức khỏe không cho phép, thì không cần ép buộc mình.
Điều cần nhớ là: ngoài việc lấy niệm Phật làm chính hạ, Phật tử cũng có thể thực hành những hạnh lành khác như tụng kinh, bái Phật (nếu được), cúng dường, và thực hành các giới luật đạo đức. Tuy nhiên, nếu sức khỏe không cho phép, niệm Phật là hành động tối quan trọng cần được duy trì.
Tâm Thế Sâu Sắc Hơn Hình Thức Bên Ngoài
Một điểm rất quan trọng mà nhiều Phật tử cần hiểu là: nếu thân thể hoạt động nhưng tâm tư lại lo âu, sợ hãi, chưa từng bỏ trí tuệ, thì đó không phải là tu tập đúng đắn. Ngược lại, nếu thân thể yên tĩnh, tâm tư an lạc, được tịnh lặng, sáng suốt khi niệm Phật, thì đó chính là tu tập có kết quả.
Phật pháp dạy rằng thân và tâm là hai mặt của cùng một tổng thể. Nếu chỉ lo cải thiện hình thức bên ngoài mà bỏ mặc tâm tư dao động, phiền não chồng chất, thì đó là tu tập sai lệch. Ngược lại, tu tập đúng đắn là phải chỉnh sửa tâm tư của mình, từ đó tâm mới thực sự lặng yên, sáng suốt.
Các Phật tử thực hành tu tập với tâm chân thành trong môi trường thiền định
Linh Hoạt Thích Ứng Với Tình Cảnh Thực Tế
Với tình cảnh cụ thể của một Phật tử tuổi cao, sức khỏe yếu kém như đã nêu, tôi xin tư vấn như sau: Phật tử nên chọn pháp môn niệm Phật làm chính để tu luyện. Lý do là hiện nay tuổi tác đã cao, lại thêm có nhiều căn bệnh, sức khỏe yếu kém, không được tốt lắm, nên chỉ có cách niệm Phật là thích hợp nhất cho hoàn cảnh này.
Tuy nhiên, ngoài việc lấy niệm Phật làm hạnh tu chính, Phật tử cũng có thể thực hành những hạnh lành khác: tụng kinh kinh điển (nếu sức khỏe cho phép), bái Phật (nếu thân thể khỏe), cúng dường Tam Bảo, và giữ gìn tâm tư từ bi, bỏ bỏ những tư tưởng lười biếng, tham, sân, si. Những hạnh lành này sẽ bổ sung cho niệm Phật, tạo nên một hoàn cảnh tu tập toàn diện.
Một điều rất cần lưu ý: khi niệm Phật, Phật tử không nhất thiết phải đứng hay quỳ. Chỉ cần ngồi yên tĩnh niệm Phật là đủ rồi. Niệm Phật không bị giới hạn bởi thời gian hay nơi chốn. Ở đâu, lúc nào cũng có thể niệm được. Chỉ trừ những lúc Phật tử đang ngủ hay những tình cảnh bất tiện khác, Phật tử chỉ cần niệm thầm trong lòng là đủ.
Khuyến Khích Và Kỳ Vọng
Xin khéo léo nhắc nhở Phật tử rằng: sự lựa chọn pháp môn nào cũng cần phải có chính kiến đúng đắn, tức là cần hiểu rõ lý do tại sao lại chọn pháp môn đó, và nó phù hợp như thế nào với hoàn cảnh của mình. Điều này rất quan trọng để có thể duy trì và phát triển công phu tu tập một cách bền bỉ lâu dài.
Kính chúc Phật tử luôn được sức khỏe tinh tấn, niệm Phật thuyên đạo, chóng đắt thành sở nguyện. Mong rằng thông qua tu tập pháp môn niệm Phật, Phật tử sẽ tìm được sự an lạc tâm linh, từ đó lan tỏa an vui đến gia đình và cộng đồng xung quanh.
