Việc hành hương lễ Phật coi như là lời phát nguyện của người con Phật trước sự chứng giám của bậc Tự Phụ là Pháp Thân Như Lai, diễn ra trong bầu không khí cảnh chùa vừa trang nghiêm vừa ngọt ngào ấm cúng. Đây là một trong những pháp tu quan trọng trong Phật giáo Việt Nam, giúp Phật tử kết nối sâu sắc với Tam Bảo và rèn luyện tâm linh.
Sự phân loại việc hành hương thành hai trường hợp là thân hành hương và tâm hành hương, hay là hành hương hình giả và hành hương thực sự có giá trị rõ ràng. Trường hợp thân hành hương là khi du khách thăm cảnh chùa, tuy không có tín tâm như giới Phật tử nhưng cũng cảm nhận được cảnh thanh tịnh nơi chùa chiền. Trường hợp tâm hành hương là khi Phật tử hướng tâm niệm Phật đến mức cảm nhận mình đến nhà Như Lai như Con đến nhà Cha, trải qua sự vui vẻ tập thể cùng các bạn đồng hành hoặc yên tĩnh trong những lúc vãn cảnh chùa, cùng nhau trao đổi những điều thế tục bình thường hàng ngày.
Phân Loại Và Giá Trị Của Hành Hương
Người thiện học khéo tu ứng dụng lý Tùy Tưởng Nhập Tá Tính, nương theo sự kiến cụ thể thân hành hương để hập nhập vào thể tá tính tâm hành hương. Một trường hợp điển hình cụ thể: Phật tử chí thành nhiếp tâm niệm Phật để chứng ngộ được pháp tá tính Như Lai đã TAM BỘ NHẤT BÁI, đi ba bước thì lấy một lấy khi đi đến chùa trong cuộc hành hương. Quãng đường đến chùa đi chân bình thường hết độ mười lăm hai mươi phút, nhưng những người con Phật chí thành nhiếp tâm niệm Phật sẽ mất bốn năm giờ mới hoàn tất.
Người chưa chí thành nhiếp tâm niệm Phật sẽ cảm thấy một mệt mỏi, nản lòng không sao hoàn tất được. Người đã nhập tá tính thấy hoan hỷ, không chút mệt mỏi sau khi hoàn tất việc tam bộ nhất bái, trong tâm trí đầy niệm tin nhờ ơn Phật độ. Về mặt hình trì, việc hành hương chia làm ba giai đoạn theo sự diễn biến của thời gian: Từ nhà đến chùa, hành lễ niệm hương tại chùa và từ chùa trở về nhà.
Nhóm Phật tử thực hiện nghi thức hành hương trang nghiêm với hoa nến trước tượng Phật
Giai Đoạn Từ Nhà Đến Chùa
Giai đoạn thứ nhất chủ trọng đến HÀNH ở cả hai phần. Hành hương được chia thành hai khía cạnh cơ bản:
Thân hành hương: Hành giả di chuyển từ nơi xuất phát đến nơi lễ Phật cùng với các bạn đồng hành, đem theo lễ vật, hoa quả để chuẩn bị cho nghi thức lễ Phật. Đây là bước đầu tiên biểu hiện lòng thành tâm kính Phật qua hành động cơ thể.
Tâm hành hương: Hành giả tu tại gia tạm xa mọi sự lo toan, phiền não hay hướng lạc trong thế giới hữu vi hàng ngày, chuẩn bị tâm thức tiến tới thế giới vô vi, coi như sống xuất gia một thời gian ngắn với chỉ Tăng, chỉ Phật. Hành giả coi như đang tiến bước trên đường Giải Thoát, tạm rời cuộc sống thế tục tiến sang cuộc sống thanh tịnh.
Người chuyên tu nên hiểu rằng việc hành hương không phải chỉ là đi du lịch ngắm cảnh chùa. Khi kết hợp thân hành với tâm hành, người Phật tử phát triển sự liên hệ mật thiết giữa hành động vật chất và tinh thần tâm linh, từ đó tạo ra một không gian linh thiêng riêng trong tâm.
Hành Lễ Niệm Hương Tại Chùa
Giai đoạn thứ hai là phần chính, quy định giá trị nhiều hay ít của cuộc hành hương. Nếu không hành lễ niệm hương, việc đi hành hương chỉ là đi du lịch ngắm cảnh chùa mà thôi. Việc niệm hương lễ Phật coi như lời phát nguyện của người Con Phật trước sự chứng giám của bậc Tự Phụ là Pháp Thân Như Lai, diễn ra trong bầu không khí cảnh chùa vừa trang nghiêm vừa ngọt ngào ấm cúng.
Việc hành lễ niệm hương có tác dụng tâm linh nhiều hay ít, nói dễ hiểu hơn là hiệu năng Phật độ người phát nguyện. Người Cha là Thương Đế người phát nguyện, Phật dạy Phật không đem cho không chứng sanh những thứ người lễ Phật sơ tâm thường cầu xin như tiền tài, danh vọng, quyền thế, địa vị trong xã hội. Những thứ này thường được gọi là PHƯỚC, chứng sanh muốn có hãy tự kiếm lấy, bỏ công sức xây dựng thì mới đạt tới được.
Tâm Phật là Đại Bi Tâm vô cùng vô tận, lực nào và ở đâu cũng sẵn sàng cứu độ chúng sanh. Tâm hành giả thành kính ngưỡng mộ nguyện vâng lời là làm theo đúng lời Phật dạy trong khi hành lễ niệm hương lễ Phật tại chùa. Hai tâm này đều tỏa ra mùi hương thơm, do đó có danh xưng là TÂM HƯƠNG.
Cây trúc xanh bên hồ nước tịnh trong sân chùa tạo cảnh trí thanh tịnh
Khi hai mùi hương này tương giao, hài nhập vào nhau, đó là hiện tượng Phật độ hay nói cách khác đó cũng là người con Phật chứng ngộ đạo pháp vi diệu. Nhờ sự tương ứng tương giao này, tâm hương ở người con Phật được tâm hương ở Đức Phật nhuôi dưỡng thêm phần thơm ngát, tỏa rộng bay xa hơn cho đến khi mức độ mùi hương ở hai bên ngang bằng nhau. Đó là lúc người con Phật chứng ngộ Phật quả. Nói nôm na là Cha nhuôi dạy con khôn lớn, khi đã trưởng thành con nối nghiệp Cha như tục ngữ có câu “Cha nào Con ấy”.
Ý Nghĩa Sâu Sắc Của Thân Tâm Hương
Đây là tính Nhân Bản và tính Bình Đẳng trong đạo Phật: Phật là chứng sanh đã ngộ, chứng sanh là Phật sẽ ngộ. Cha và Con đều mang chung một huyết thống của tổ tông, một pháp tá tính Chân Như. Phật ban ơn cứu độ là chỉ dạy để hóa độ chứng sanh sống theo Chính pháp. Phật không đem cho không chứng sanh những thứ người lễ Phật sơ tâm thường cầu xin như tiền tài, danh vọng, quyền thế, địa vị trong xã hội.
Người chân tu tỏ lòng biết ơn và báo ơn Phật bằng cách vâng lời là làm theo đúng lời Phật dạy trong khi hành lễ niệm hương lễ Phật tại chùa. Người con có hiểu đối với Cha cũng vậy, tỏ lòng biết ơn và báo ơn Cha không phải mua món quà đắt tiền tặng Cha nhân dịp sinh nhật Cha là coi như thế là đã trọn đạo làm con.
Bàn thờ Phật với nến lửa cháy sáng vàng trong bóng tối chùa tạo không khí trang nghiêm
Người con có hiểu đối với bậc sinh thành phải là làm nên danh phần, rắng rỡ tông môn, đẹp mặt Cha Mẹ trong cuộc sống xã hội. Đây mới là hiếu tử thật sự – thể hiện qua những hành động cụ thể, những lựa chọn đúng đắn trong cuộc sống, và sự nỗ lực tu tập theo lời Phật dạy.
Giai Đoạn Từ Chùa Trở Về Nhà
Giai đoạn thứ ba là chặng đường cuối cùng từ chùa về nhà, trong suốt hành trình này Phật tử nên giữ gìn tâm hương đã phát sinh trong quá trình niệm Phật và hành lễ tại chùa. Đây là lúc kiểm chứng sự tu học thực tế của mình. Những gì đã học được trong chùa liệu có được áp dụng vào cuộc sống hàng ngày không?
Mục đích cuối cùng của hành hương không phải chỉ dừng lại ở tâm cảm xúc trong chùa, mà là làm sao mang lại những bài học, những tâm hương ấy về cuộc sống hàng ngày, vận dụng vào mối quan hệ với gia đình, xã hội và tất cả chúng sanh. Khi người Phật tử có thể giữ gìn tâm hương ấy trong sinh hoạt thường nhật, phát tâm độ tất cả chúng sanh như Phật Bổn Nguyện, thì cuộc hành hương mới có giá trị thực sự.
Kết Luận: Hành Hương Như Con Đường Tu Tập
Hành hương không phải là một hoạt động tôn giáo đơn thuần, mà là một đường lối tu tập toàn diện kết hợp cả thân tâm, rèn luyện ý thức và phát triển tâm linh. Từ những bước chân khập khiễng lên những bậc thang chùa, những lễ bái ba bước, đến những niệm hương xin Phật chứng giám nguyện vọng của mình – tất cả đều là những biểu hiện cụ thể của đường lối tu học.
Lợi ích thực sự của hành hương nằm ở việc người Phật tử có thể kiến thiết được một cuộc sống hàng ngày sâu sắc hơn, có định hướng rõ ràng hơn, và luôn nhớ tới lời Phật dạy: “Hành trì pháp là bạo ơn Phật”. Khi áp dụng những bài học từ hành hương vào thực tiễn cuộc sống, người tu học mới thực sự hoàn thành chặng đường tu tập của mình, từ đó bước dần vào con đường Giải Thoát vô ngã.
Xin mời bạn đồng hành quay lại Đi Hành Hương (Phần 1) để hiểu thêm về những giai đoạn chuẩn bị và ý nghĩa ban đầu của hành hương trong đạo Phật.
CÙNG NHAU XUYÊN DƯƠNG ĐẠO PHÁP PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyền góp một lần hoặc hàng tháng.
Mã QR thanh toán hỗ trợ chùa
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công Thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + Tài thí Xuyên Dương Đạo Pháp)
