Có một dòng suối nhỏ từ núi chảy xuống. Nó rất nhỏ tuổi, và nó mong muốn chạy ra tới biển thật nhanh chóng. Dòng suối không biết sống với hiện tại một cách bình an, không biết thực tập chánh niệm. Nó rất vội vàng, vì nó còn rất trẻ. Nó không biết thực tập “đã về đã tới” – bài học sâu về sự tiếp nhận hiện tại từ kinh điển Phật giáo. Vì thế từ núi đó xuống, nó hãy vượt qua cánh đồng và trở thành một dòng sông.
Lúc nó là sông thì nó chảy chậm hơn. Điều này làm cho nó bực rirritated vì nó sợ không bao giờ gặp được biển. Vì là sông nên nó chảy chậm hơn, và mặt nước tĩnh lặng hơn. Dòng sông bắt đầu soi bóng đám mây đầy màu sắc trên bầu trời – mây hồng, mây bạc, mây trắng với nhiều hình dáng thật đẹp đẽ. Suốt ngày sông trôi chảy theo mây. Nó trở nên vương mắc với những đám mây xinh đẹp. Và dòng sông đau khổ vì mây thì vô thường. Mây di động luôn luôn theo các cơn gió, chúng bị dòng sông, đi tới những chỗ xa xôi. Sông đau khổ vô cùng. Nó cố gắng hoài hủy để đuổi theo mây.
Dòng sông chảy qua thung lũng xanh tươi, phản chiếu bầu trời xanh và những gợn sóng nhẹ
Thật là đáng buồn vì mây không ở yên một chỗ với sông bao giờ. Đây chính là khổ đuệ trong Phật giáo – đau khổ sinh ra từ sự tham lam, từ khát vọng không ngừng. Sông mong muốn chiếm giữ những gì không thể chiếm giữ được, những gì vốn dĩ là vô thường.
Một hôm trời giông bão, mây bị cuốn đi hết. Bầu trời trở nên trắng, trong vắt và xanh tuyệt. Dòng sông thấy vô vùng đến nỗi nào! Không có một gợn mây trên trời. Tâm lòng tan nát vì bầu trời trở nên trắng trải. “Không có mây thì sông làm sao? Không có người thương nữa thì sống làm gì?” Dòng sông muốn tự tử, nhưng nó không biết làm sao để chết. Cả đêm sông than khóc.
Đêm hôm đó, dòng sông có cơ hội để nghe được tiếng khóc của chính mình. Đó là tiếng sóng vỗ vào hai bên bờ sông. Khi nó nghe được tiếng sóng vỗ của chính nó, dòng sông tĩnh ngó. Nó hiểu ra là bản chất của sông cũng là bản chất của mây. Nó chính là mây. Mây đang nằm trong sông vì cả hai đều có bản chất là nước. Mây làm bằng nước. Vậy thì tại sao mình phải chạy theo mây? Sông tự nhủ: “Ta chỉ chạy theo mây nếu như ta không phải là mây mà thôi!”
Đêm đó, trong tăn cùng tuyệt vọng và cô đơn, dòng sông thức tỉnh và nhận ra nó cũng là mây. Buổi sáng hôm sau, bầu trời trong vắt trước đây làm cho sông cảm thấy cô đơn, lại hiện ra thật mới lạ, kỳ diệu và trong sáng. Màu xanh của bầu trời biểu hiện sự hòa nhiên và tự do mà dòng sông mới nắm được. Sông biết bầu trời là nơi trú ẩn của tất cả các đám mây, mây không thể ra khỏi bầu trời được.
Bản Chất Không Sinh Không Diệt – Giáo Lý Cốt Lõi
Dòng sông hiểu rằng bản chất của mây là không sinh – không diệt, không đến – không đi, vậy thì tại sao sông lại khóc? Sao ta lại khóc như bị chia lìa với mây vậy? Đây là bài học thâm sâu về Niết Bàn – trạng thái giải thoát hoàn toàn khỏi vòng luân hồi sanh tử. Niết Bàn không phải là một chỗ đến, mà là nhận thức được bản chất thực tế của mọi vật – đó là không sinh không diệt.
Trong kinh Pháp Hoa, Phật dạy: “Tất cả chúng sinh đều có bản chất Phật”. Bản chất Phật này không sinh không diệt, không có lúc nó không tồn tại. Sự đau khổ của con người cũng giống như dòng sông – nó chạy theo những gì vô thường, những gì sẽ biến đi. Nó không nhận ra chính nó đã là điều mà nó tìm kiếm.
Dòng sông còn có một giác ngộ khác buổi sáng hôm đó. Nó nhìn thấy bản chất không sinh-diệt của bầu trời. Điều này làm cho sông trở nên rất an nhiên tự tại. Nó bắt đầu tiếp nhận và phản chiếu bầu trời. Trước kia nó không phản chiếu bầu trời, nó chỉ biết tới những đám mây. Nay thì sông có bầu trời luôn luôn hiện diện ngày đêm.
Bầu trời xanh sáng phản chiếu trên mặt nước lặng, tạo hình ảnh đối xứng tuyệt đẹp
Trước đây dòng sông không tiếp xúc được với bản chất của thực tại, nó chỉ tiếp xúc được với những gì thay đổi, sinh diệt. Nay tiếp xúc với cả bầu trời, dòng sông trở nên bình an và thanh tịnh vô cùng, như chưa bao giờ được vậy. Đây chính là trải nghiệm của người tu tập khi họ tiếp xúc với chánh pháp – kiến thức chính xác về bản chất của thực tại.
Từ Khổ Đuệ Tới Giác Ngộ
Chiều hôm đó khi những đám mây trở lại, sông không còn vương bận vào đám nào nữa hết. Không còn đám mây nào sông cảm thấy là đặc biệt, là của riêng nó nữa. Nó mỉm cười với tất cả các đám mây, chào mừng và yêu mến tất cả.
Bây giờ dòng sông cảm nhận được hạnh phúc của sự buông xả. Nó không còn tùy thuộc hay yêu mến đặc biệt một đám mây nào. Sông yêu thương tất cả. Nó thường thức và phản chiếu bất cứ đám mây nào đi qua bầu trời. Khi mây bay xa, nó nói: “Tạm biệt mây nhé, gặp lại nay mai.” Và dòng sông thấy nhẹ lòng. Nó biết đám mây sẽ trở lại sau khi mây biến thành mưa hay tuyết.
Sự Giải Thoát Của Con Người
Dòng sông được tự do. Hầu như nó cũng không còn thấy cần chạy ra ngoài biển nữa. Đêm đó trăng tròn và chiều sáng cả là lòng sông. Mặt trăng, dòng sông và nước đều thiền quán bên nhau. Dòng sông thường thức sự tự do nhiệm màu của giây phút hiện tại. Nó được giải thoát khỏi mọi đau buồn.
Khi chúng ta chạy đuổi theo một thứ gì, muốn nắm bắt nó, ta sẽ đau khổ. Khi không có gì để đuổi theo, ta cũng khổ đau. Nếu bạn đã là dòng sông, nếu bạn đã từng chạy theo mây, đau khổ, than khóc vì cảm thấy cô đơn, xin hãy nắm lấy tay chính mình như nắm tay một người bạn. Hãy quán chiếu thật sâu, bạn sẽ thấy rằng thứ mà bạn tìm kiếm kia vẫn thường hiện diện ngay đây, đó chính là bạn!
Khám Phá Chính Mình – Trường Vệ Của Phật Pháp
Bạn là thứ mà bạn muốn trở thành. Vậy thì tìm kiếm làm gì nữa? Bạn là một sự biểu hiện tuyệt diệu. Tất cả vũ trụ đều góp phần vào việc làm cho bạn hiện hiện. Không có gì không ở trong bạn cả. Vương quốc của Thượng đế, Niết Bàn, Tịnh độ, Hạnh phúc và Tự do, tất cả đều trong bạn.
Đây là bản chất của chánh pháp Phật dạy – chúng ta không cần phải đi tìm giác ngộ ở đâu xa xôi, vì giác ngộ chính là nhận thức rõ ràng về bản chất thực tế của chính chúng ta và mọi vật. Sự tu tập là quá trình tỉnh thức, quá trình nhìn rõ sự thật, không phải là quá trình trở nên điều gì đó mà ta chưa phải.
Lời Phật dạy là: “Các ngươi hãy tự do, các ngươi hãy tự mình chứng thực điều mà ta nói”. Đây là tinh thần của Phật giáo – khích lệ mỗi người phải tự mình tu tập, tự mình khám phá sự thật, không phải chỉ tin tưởng một cách mù quáng.
Trích từ bài học về Niết Bàn và giác ngộ trong truyền thống Phật giáo Đại Thừa, với cảm hứng từ tác phẩm “Không diệt, không sinh đừng sợ hãi” của Sư Ông Lâm Mai
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyền góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568 – Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + Tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
