Những câu hỏi sâu sắc thường được nhiều Phật tử đặt ra trong quá trình tu học: Tại sao Đức Phật ra đời lại được coi là một sự kiện hiếm có? Tại sao sự xuất hiện của một vị Phật lại quý giá đến thế? Trong các bộ kinh Phật giáo, nhất là kinh Vô Lượng Thọ, sự xuất hiện của một vị Phật được ví như hoa ưu đàm nở trở lại sau hàng ngàn năm – một sự kiện hiếm hoi đến nỗi gần như không thể có. Hình ảnh Thái tử Tất Đạt chỉ trời, chỉ đất bằng hai bàn tay trong bảy bước trên hoa sen đó vẫn còn mãi mãi sống động trong tâm hồn của muôn vàn Phật tử trên toàn thế giới.
Ngày Khánh Đán của Đức Từ Phụ Thích Ca là một trong những ngày lễ quan trọng nhất không chỉ trong cộng đồng Tăng Ni, Phật tử Việt Nam mà còn trên toàn cầu. Ngày này không đơn thuần là một lễ hội tôn giáo, mà là cơ hội để mỗi người suy ngẫm về ý nghĩa sâu sắc của sự xuất hiện của Phật pháp trong cuộc sống nhân loại. Để hiểu rõ hơn về tại sao sự kiện này lại mang ý nghĩa to lớn như vậy, chúng ta cần tìm hiểu thêm về lý thuyết của kinh điển Phật giáo và cách mà các bậc tiền nhân diễn giải nó.
Hoa Ưu Đàm Trong Kinh Điển Phật Giáo
Trong kinh Vô Lượng Thọ, quyển Thượng, Đức Phật dạy: “…Như Lai đem lòng đại bi vô tận, thương xót chúng sanh trong ba cơi, nên mới thị hiện ra đời, khai sáng đạo giáo, để cứu vớt quần sanh, khiến cho họ được nhiều lợi ích chơn thật. Như Lai vô lượng kiếp khó gặp, khó thấy, cũng như hoa ưu đàm trải qua bao kiếp mới trổ một lần…”. Lời dạy này giải thích rằng sự xuất hiện của Phật không phải là sự cố mà là kết quả của quá trình dâng hiến và tu tập vô cùng dài lâu.
Hoa ưu đàm, hay hoa liên hoa tứ sepal, là một loài hoa rất quý hiếm ở Ấn Độ cổ đại. Trong truyền thuyết Phật giáo, hoa này được cho là chỉ nở một lần sau mỗi ba ngàn năm. Do vậy, nó trở thành biểu tượng của những sự kiện hiếm hoi và quý báu, những sự kiện mà con người chắc chắn không bao giờ chứng kiến trong cuộc đời của mình. Khi so sánh sự xuất hiện của một vị Phật với hoa ưu đàm nở ra, kinh điển muốn nhấn mạnh rằng cơ hội gặp gỡ Phật và nghe Phật pháp là một phần duyên lành vô cùng quý báu.
Hoa ưu đàm nở trở lại biểu tượng sự kiện hiếm hoi trong kinh điển Phật giáo
Không phải cứ một ngàn năm lại có một vị Phật ra đời mà lâu hơn thế rất nhiều lần. Từ bây giờ cho đến ngày Đức Phật Di Lạc ra đời còn rất lâu. Đức Phật Di Lạc hiện đang An trú tại cung trời Đâu Suất. Ngài sẽ hưởng hết tuổi thọ của cơi trời Đâu Suất, khi ấy mới giáng sinh xuống trần gian để truyền bá giáo pháp. Tuổi thọ ở cơi trời Đâu Suất là bốn ngàn năm; một năm ở cơi trời Đâu Suất có ba trăm sáu mươi ngày, một ngày ở cơi trời Đâu Suất bằng bốn trăm năm ở cơi người. Tạm tính khoảng năm trăm bảy mươi sáu triệu năm rưỡi thì Bồ Tát Di Lạc mới hạ sinh xuống trần gian tu hành thành Phật.
Khó Gặp Nhân Duyên Để Gặp Gỡ Phật Pháp
Nhân duyên để một vị Phật ra đời thật là hiếm hoi. Điều này không có nghĩa là sự kiện này khó xảy ra trong vũ trụ vô tận, mà là nó hiếm hoi đối với con người sống trong một kiếp luân hồi. Mỗi vị Phật phải trải qua vô số kiếp tu hành, phát nguyện và tích tụ công đức mới có thể thành Phật. Lúc sinh ra, Thái tử Tất Đạt đã toát hiện hình ảnh bước đi trên bảy bông sen vàng rực rỡ, đương đầu hướng lên trời, tay kia hướng xuống đất, phát nguyện ra “Trên trời dưới đất, ta là tôn”.
Hình ảnh Thái tử Tất Đạt bước trên hoa sen biểu hiện ý nguyện cứu độ chúng sanh
Để được gặp gỡ một vị Phật, con người cần phải có công đức từ các kiếp trước tích tụ. Đó là lý do tại sao việc biết đến Đức Phật Thích Ca và thực hành giáo pháp tối thượng của Ngài là một nhân duyên rất thù thắng trong nhiều kiếp sinh tử luân hồi của tất cả chúng ta. Mỗi lần tu tập theo lời Phật dạy, mỗi lần phát tâm hướng về giáo pháp, chúng ta đang thiết lập những hạt giống của nhân duyên quý báu này. Phật pháp đã truyền tới tay chúng ta, điều này chứng tỏ rằng chúng ta đã có một sự liên kết mạnh mẽ với Tam Bảo từ các kiếp trước.
Ý Nghĩa Ngày Khánh Đán Đức Phật Cho Người Cầu Đạo
Ngày Khánh Đán Đức Phật không chỉ là dịp để chúng ta vui mừng về sự ra đời của một vị Phật vĩ đại. Nó còn là cơ hội để chúng ta suy ngẫm về cơ hội quý báu của mình. Trong kinh điển, có một câu kệ rất nổi tiếng: “Vui thay, Phật ra đời! Vui thay, Pháp được giảng! Vui thay, Tăng hòa hợp! Hòa hợp tu, vui thay!”
Kệ này nhấn mạnh bốn nguồn hạnh phúc đích thực: sự xuất hiện của một vị Phật, việc giáo pháp được truyền bá, sự hòa hợp của cộng đồng tu tập, và quá trình tu hành đem lại hòa hợp trong tâm. Mỗi khi nhắc đến ngày Khánh Đán Đức Phật, chúng ta cần nhớ rằng những niềm vui này vẫn đang mở ra trước mặt chúng ta mỗi ngày.
Lễ Khánh Đán Đức Phật là dịp chúng ta suy ngẫm về cơ hội quý báu của mình
Để khôn ngoan tận dụng cơ hội này, Phật tử không nên chỉ vui mừng một cách hình thức mà cần phải thực hành giáo pháp một cách thực tế. Đó có thể là những hành động nhỏ như tu tâm, giữ giới, hành thiện, hay tham gia các khóa học Phật pháp. Mỗi hành động này đều là một cách để tôn vinh sự xuất hiện của Đức Phật và biến sự xuất hiện này thành một phần của cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
Niềm Tin Vào Phật Pháp Là Hạt Giống Của Nhân Duyên
Có một câu nói rất có ý: “Có niềm tin ở Đức Phật là đã gieo được quả ngọt”. Câu nói này muốn nhắc nhở rằng nếu chúng ta có niềm tin sâu sắc vào Phật pháp, chúng ta đã bắt đầu tích tụ công đức để trong các kiếp tương lai, gặp gỡ Phật pháp lần nữa và tiến đến được cứu độ.
Sự kiện Đức Phật ra đời hiếm hoi đến mức này, nhưng chúng ta lại có duyên được sống cùng thời với giáo pháp của Ngài, ít nhất là qua các bộ kinh được lưu lại. Đây là một cơ hội không thể lãng quên. Vì vậy, mỗi ngày Khánh Đán Đức Phật, chúng ta cần nhớ kỳ vọng và yêu cầu của Ngài dành cho chúng ta: hãy thực hành giáo pháp, hãy giáo dục tâm trí, hãy tích tụ công đức, hãy truyền bá pháp lành cho những người xung quanh. Đó chính là cách chúng ta tôn vinh sự xuất hiện của Đức Phật.
Tài liệu tham khảo kinh điển:
- Kinh Vô Lượng Thọ (Sukhavativyuha Sutra)
- Kinh Pháp Cú (Dhammapada), câu 194, phẩm Phật Đản
- Kinh Địa Tạng Bồ Tát (Ksitigarbha Sutra)
