Lama Zopa Rinpoche dạy rằng: “Đau khổ này là một bài học cho ta. Bài học này dạy rằng nếu không muốn khổ nữa thì phải tự bỏ nguyên nhân của nó là các hành vi phi Đạo Đức.”
Nhiều người Phật tử khi gặp phải những rắc rối, khó khăn, mất mát trong cuộc sống thường cảm thấy chán nản, mất niềm tin. Tuy nhiên, trong Phật giáo, đau khổ không phải là sự vô nghĩa hay sự trừng phạt từ trên trời. Mà ngược lại, nó là một cơ hội tu tập quý báu để chúng ta tu sửa tâm hành, tiêu trừ ác nghiệp từ các tiếp đó quá khứ, và từng bước tiến gần hơn tới giác ngộ.
Hiểu Đúng Về Ác Nghiệp và Khổ Đau
Những rắc rối ta gặp có thể được dùng để tiêu trừ ác nghiệp. Đó là một trong những bài học sâu sắc nhất của Phật giáo. Hãy nghĩ: “Mỗi rắc rối ta gặp đều do ác nghiệp gây ra.” Khi có hiểu biết này, chúng ta bắt đầu thay đổi cách nhìn nhận về các khó khăn trong cuộc sống.
Theo lời dạy của Phật, giáo lý Karmavipaka (quả báo của nghiệp) cho biết rằng không có sự trừng phạt từ bên ngoài, mà chính các hành động của chúng ta tạo ra những kết quả tương ứng. Ác nghiệp – tức những hành động xấu, bất thiện – sẽ đem lại những quả báo khổ nhục trong tương lai.
Người tu tập thiền định tại chùa để tu sửa tâm hành và tiêu trừ ác nghiệp
Điểm quan trọng là Phật giáo không khuyến cáo người tu tập chỉ tránh gặp phải khó khăn. Thay vào đó, khi khó khăn đã xảy ra, chúng ta nên sử dụng nó như một công cụ tu tập. Đó là cách vận dụng 4 khía cạnh cơ bản của nghiệp vào những rắc rối hiện tại của chúng ta.
Bốn Khía Cạnh Của Nghiệp – Chìa Khóa Tu Tập
Lama Zopa Rinpoche dạy 4 khía cạnh quan trọng của nghiệp: một là định nghiệp khó tránh; hai là nghiệp có tính bình trường thêm; ba là không gây nhân thì không gặt quả; bốn là khi đã được tạo nghiệp không bao giờ mất.
Khía cạnh thứ nhất – Định nghiệp khó tránh: Nghiệp đã được tạo ra là rất khó để tránh thoát. Nếu chúng ta đã gây ra ác hành động trong quá khứ, chúng ta không thể hoàn toàn tránh được kết quả của nó. Vì vậy, khi gặp phải khó khăn, hãy nhận rằng đó là một hệ quả tự nhiên của các hành động quá khứ.
Khía cạnh thứ hai – Nghiệp có tính bình trường thêm: Nếu gây ra ác hành động, các quả báo sẽ tăng thêm theo thời gian. Điều này có nghĩa là nếu chúng ta không sửa sai, không tạo các hành động thiện để bù đắp, thì ác nghiệp sẽ ngày càng nặng nề. Tuy nhiên, điều tốt là ta có thể tạo các hành động thiện để cân bằng lại.
Khía cạnh thứ ba – Không gây nhân thì không gặt quả: Đây là một trong những giáo lý nhân quả cơ bản nhất. Nếu chúng ta không tạo ra ác hành động, thì ta sẽ không phải chịu các quả báo khổ. Vì vậy, từ bây giờ, chúng ta cần cẩn thận trong mỗi hành động, lời nói, tư tưởng để tránh tạo thêm ác nghiệp.
Khía cạnh thứ tư – Khi đã được tạo nghiệp không bao giờ mất: Các hành động mà chúng ta đã tạo ra không bao giờ hoàn toàn biến mất, chúng vẫn còn tích luỹ trong tâm thức. Tuy nhiên, những ác nghiệp này có thể được tiêu trừ thông qua tu tập, sám hối chân thành, và tu hành các hành động thiện.
Áp Dụng Bốn Khía Cạnh Vào Khó Khăn Hiện Tại
Khi gặp một bất hoà với bạn bè hoặc mất mát người yêu quý, hãy nhớ đến ác nghiệp đặc biệt của mình trong đời này. Chúng ta cũng cần nhớ rằng trong các đời trước, mình đã tạo ác nghiệp xấu trong quá khứ. Có lẽ xưa kia vì tính ích kỷ, ta đã từng ngoại tình hoặc gây chia rẽ cho người khác.
Khi hiểu rõ điều này, hãy tự nhủ: “Ta đã tạo nghiệp thì nhất định phải chịu hậu quả. Số dự tôi cứ phải gặp mãi những rắc rối này chính là vì nghiệp sinh sôi nảy nở. Nếu kiếp xưa tôi tự bỏ ngoại tình và những nhân xấu khác thì ngày nay tôi đâu có phải chịu nhục này. Gia đình tôi cứ lục đục mãi chính là vì kiếp trước tôi không tự bỏ tạo hành. Nếu kiếp trước tôi sống có đạo đức giới hạnh, thì kiếp này tôi đã được vui vẻ hạnh phúc. Vì không tạo nghiệp tốt nên tôi không được quả tốt.”
Cách suy tư này giúp chúng ta từng bước chuyển hóa khổ đau thành một công cụ tu tập. Thay vì cảm thấy bất công hay tức giận, chúng ta sử dụng những rắc rối để học hỏi, để sám hối, để quyết tâm tu sửa mình.
Câu Chuyện Của Milarepa – Tấm Gương Sáng
Dù cả hàng trăm thế kỷ sau, bạn chưa lãnh thụ hết quả báo, ác nghiệp vẫn vẫn không bao giờ mất. Khi gặp đủ thời tiết nhân duyên, thì ác nghiệp chín muồi. Vì vậy, hãy nghĩ: “Trước đây, vì cái thân tôi đại luôn chống trái nhau này, tôi đã không tính hoá ác nghiệp, không theo phương pháp cứu khổ, con đường giải thoát. Tôi đã không tạo cơ hội để chặn đứng quả báo ác nghiệp nên nay tôi phải lãnh chịu.”
Câu chuyện của Milarepa là một tấm gương sáng về điều này. Sau khi dùng phù phép để giết nhiều người và vật, Milarepa tự hỏi: “Sao tôi ác độc thế, tôi phải sám hối lỗi lầm và thực hành Phật Pháp.” Milarepa được người đã dạy ngài các phù phép khuyên đến gặp Marpa. Với niệm ao ước mãnh liệt được tu tập, Milarepa đến yết kiến Marpa, và sau đó đã giác ngộ.
Cũng vậy, nhiều người, sau khi gặp lắm gian nan đã quá chán ngán đời sống thế tục, đi tìm bậc đạo sư, thỉ giáo với ngài rồi sống ẩn cư nơi thanh vắng. Họ tu tập và chứng được ba quả chính yếu của đạo lộ vốn là những chứng đắc cao quý của một tông, và cuối cùng giác ngộ. Điều này đã xảy ra nhiều lần với nhiều người: cư sĩ, tăng và ni. Ban đầu, họ không có ý định dâng thân trên vận cho Phật Pháp, nhưng sau khi trải qua quá nhiều khủng hoảng, họ mạnh mẽ phát tâm xuất gia. Sau đó, họ trở thành những tu sĩ Phật giáo thuần tuỷ nổi lực tu tập dù gặp trở ngại và đắc những quả chứng rất cao trên đạo lộ.
Từ Bỏ Hành Vi Xấu – Con Đường Tu Tập Thực Tiễn
Không phải chỉ kiêng làm các nghiệp cực ác, mà còn phải cố gắng tự bỏ cả những hành vi xấu dù nhỏ nhất, càng nhiều càng tốt. Vì không nhất chỉ bạn muốn tận hưởng đỉnh cao của khoái lạc mà còn muốn có những tiện nghi nhỏ cả đến một giấc mơ đẹp. Và không nhất chỉ bạn không muốn gặp rắc rối to, mà những bất tiện nhỏ, một giấc mơ khó chịu bạn cũng không muốn có. Vì thế, bạn nên tự bỏ những hành vi bất thiện dù nhỏ bé.
Đây là lý do tại sao các kinh điển Phật giáo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ gìn giới hạnh (Sila). Giới hạnh không phải là những hạn chế áp đặt từ bên ngoài, mà là những quy tắc mà chúng ta tự chọn để bảo vệ tâm hành của mình, để tránh tạo thêm ác nghiệp.
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể bắt đầu bằng những hành động nhỏ: không nói dối, không lén lút, không gây tổn thương cho người khác, không tham lam, không tham ăn chúi sâu. Mỗi lần chúng ta tự chế ngự được một thói quen xấu, mỗi lần chúng ta thực hiện một hành động tốt, chúng ta đang tạo dở các hạt giống của phúc báo trong tương lai.
Kết Luận – Khổ Đau Là Cơ Hội Tu Tập
Vậy, khổ đau không phải là cái gì đó để sợ hãi hay chạy trốn. Nó là một thầy dạy quý báu. Khi chúng ta thay đổi cách nhìn nhận về khổ đau, khi chúng ta áp dụng 4 khía cạnh của nghiệp vào những tình cảnh khó khăn, chúng ta đang thực hành Phật Pháp một cách thực tiễn.
Câu dạy của Lama Zopa Rinpoche nhắc nhở chúng ta: “Đau khổ này là một bài học cho ta.” Với mỗi khó khăn, mỗi rắc rối, chúng ta có cơ hội để sám hối, để tu sửa, để quyết tâm không tạo thêm ác hành động. Và thông qua quá trình này, chúng ta từng bước chuyển hóa các ác nghiệp cũ, mở đường cho những quả báo tốt lành trong tương lai.
Vì vậy, hãy biến mỗi khó khăn thành cơ hội tu tập. Hãy nhớ rằng chúng ta không phải là nạn nhân của số phận, mà chính là tác nhân của những thay đổi tích cực trong cuộc sống của mình. Tu tập Phật Pháp là con đường dẫn ta từ khổ đến an vui, từ mê muộn đến giác ngộ.
CÙng NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠOĐẠO PHẬT
Theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568 | Ngân hàng Công Thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
