Chúng ta thường nghe những cụ già nói: “Người tử trước, người may mắn không kéo dài.” Nhưng ít ai hiểu thực nghĩa sâu sắc của lời dạy này. Trong Phật giáo, có một pháp tắc tự nhiên gọi là “hoạnh tài, hoạnh tử” – khi tài lộc xuất hiện quá nhanh mà không đi kèm với phước báo tương xứng, hoặc được tích tụ bằng những cách trái nghĩa vụ, thì thường kéo theo kết quả đau lòng. Đây không phải cái xui xẻo mà là luật nhân quả bất biến, cho dù chúng ta có nhận ra hay không.
Hoạnh Tài Là Gì? Sự Giàu Có Ngoài Dự Kiến
Hoạnh tài – chữ “hoạnh” có nghĩa là quá lớn, quá bất thường – ám chỉ những khoản tài sản khổng lồ, những cách kiếm được tiền không phải nhờ vào sức lao động chính đáng. Hoạnh tài xuất hiện trong cuộc sống ngày nay rất phổ biến: trúng vé số độc đắc, lừa gạt tiền tài của người khác, làm những việc phi pháp mà thu lợi, hay cắp cúp tài sản người khác.
Các bậc thánh hiền thường nhấn mạnh: “Miếng ăn, miếng uống đều đã được định sẵn.” Nhưng ai là người định? Chính là kết quả của những tác nghiệp thiện ác mà chúng ta tạo tác trong kiếp quá khứ. Nếu kiếp quá khứ bạn bỏ tâm tài vật nhiều thì kiếp này bạn được của cải rất nhiều; nếu bạn bỏ tâm tài vật ít thì bạn được ít.
Ngay cả khi trong đời này bạn dùng những thủ đoạn không chính đáng để đạt được tài vật, thì cũng là những gì vốn đã có sẵn trong vận mạng của bạn. Nếu trong vận mạng của bạn không có, dùng thủ đoạn gì bạn cũng không thể đoạt được. Phước báo của chúng ta được ghi chép rõ ràng trong “sổ tích” của từng con người.
Hoạnh Tử: Khi Phước Tàn, Thọ Cũng Theo Mà Chết
Vậy thế nào là hoạnh tử? Thọ mạng chưa hết nhưng vẫn phải chết đi, thì gọi là hoạnh tử. Ví dụ minh họa như sau: cái nhân duyên trong vận mạng của bạn có thể dùng được trong 80 năm. Điều này có nghĩa bạn có 80 năm tuổi thọ để tư dưỡng tình cảm. Tuy nhiên, đến năm 40 tuổi, bạn dùng những thủ đoạn không chính đáng để phát tài ngoại lệ, là bạn gom tất cả tài lộc trong 80 năm lại dùng hết một lần.
Khi điều này xảy ra, 40 năm phía sau của bạn sẽ không còn tài lộc nữa. Khi tài lộc này bạn hưởng hết rồi, thì vận mạng của bạn cũng hết luôn. Tục ngữ có nói: “Lộc tàn, người mất.” Mặc dù bạn vẫn còn tuổi thọ – nghĩa là thời gian sống trên đời vẫn còn – nhưng vì lộc đã hết nên phước cũng hết. Phước hết thì dù vẫn còn tuổi thọ, bạn cũng phải chết đi. Những năm tuổi thọ còn lại trở nên vô ý nghĩa, như bị đánh mất vô cớ.
Luật nhân quả bất biến trong Phật giáo: hành động quá khứ quyết định vận mạng hôm nay
Con Đường Vượt Thoát: Tiếc Phước và Tu Phước
Vậy có cách nào để tránh miễn được hoạnh tử không? Có, chỉ cần bạn chịu tiếc phước và chịu tu phước. Tiếc phước là giảm thiểu sử dụng các phước báo quá nhanh; tu phước là tích tụ thêm những phước báo mới thông qua hành động đạo đức. Khi bạn chịu tiếc phước, bạn đang kéo dài phước báo của mình ra; khi bạn chịu tu phước, bạn đang tích tụ thêm phước báo mới.
Bằng cách này, tuổi thọ của bạn theo đó mà kéo dài ra. Bao lâu? Đến khi nào bạn hưởng hết phước báo tương xứng trong đời này. Đây là cách xử trí thông minh với tài lộc – không phải từ chối hay sợ hãi tiền tài, mà là sử dụng một cách khôn ngoan, tôn trọng luật nhân quả.
Sai Lầm Cơ Bản: Tham Lam Và Sự Mù Quáng
Đối với chân tướng sự thật này, ngươi thế gian thường không hiểu được. Chính vì sự mù quáng này mà họ đã tạo tác rất nhiều tội nghiệp. Họ niệm niệm chỉ mong cướp đoạt thật nhiều của cải của người khác vào tay mình, sử dụng những cách cướp đoạt thì vô lượng vô biên. Tất cả những hành động này đều là tổn người lợi mình – những việc làm mang tính chất bạo lực và tham lam.
Họ cứ luôn cho rằng mình thông minh, mình tài giỏi, thực ra đều hoàn toàn sai lầm. Họ không biết rằng thiên địa quỷ thần ngày ngày đều nhìn thấy rất rõ ràng. Những bậc có tâm huyết với tu hành biết rằng thời gian để chính mình chạy đi lánh nạn còn không kịp, từ đâu mà có phước báo để mong cầu hứa hẹn thêm nữa? Sự tham lam chỉ mang đến thêm nhiều phiền toái và tai ương.
Cách Sống Khôn Ngoan: Thực Hành Phước Đức
Những ai sâu sắc hiểu biết luật nhân quả sẽ chọn cách sống khác. Họ biết rằng mỗi đồng tiền kiếm được một cách chính đáng đều mang theo phước báo. Họ biết rằng việc bỏ tâm để giúp đỡ người khác không phải là tổn thất, mà là tích tụ thêm nhân duyên tốt lành.
Hành động này gọi là thực hành phước đức. Trong Phật giáo, tu phước không phải chỉ là sự sưng sóc bản thân, mà là tạo tác những hành động có ích cho đời. Khi bạn cho đi một cách từ tâm, phước báo sẽ quay lại bạn theo những cách không tưởng. Đó là luật tự nhiên của vũ trụ, chứ không phải điều kỳ diệu hay tôn giáo mê tín.
Bạn có thể lựa chọn: giàu có một lúc rồi mất tất cả, hay giàu có bền vững qua nhiều kiếp sinh? Lựa chọn này hoàn toàn nằm trong tay bạn, từng hành động của bạn hôm nay chính là câu trả lời.
Bài Học Cho Muôn Vàn Người
Người Phật tử cần nhận thức rõ: tài lộc không phải là thứ để ôm chặt, mà là thứ để sử dụng một cách thông thái. Hoạnh tài không phải lỗi của người khác hay số mạng sắp đặt, mà là kết quả của những tác nghiệp quá khứ và những lựa chọn hiện tại của chúng ta.
Thay vì chạy theo hoạnh tài bằng bất kỳ cách nào, hãy tập trung vào việc tích tụ phước báo chính đáng. Hãy là người chịu tiếc phước – sử dụng tài lộc một cách cẩn thận, không lãng phí. Hãy là người chịu tu phước – giúp đỡ người khác, sống đạo đức, tôn trọng luật nhân quả.
Khi bạn hiểu được sâu sắc lý tưởng này, bạn sẽ không còn sợ hãi về cái chết hay lo lắng về tương lai. Phước báo sẽ tự động kéo dài theo thời gian. Tuổi thọ sẽ tương xứng với hành động. Đó là sự bình yên thực sự mà bất kỳ tài lộc nào cũng không thể mua được.
Hãy bắt đầu hôm nay – bằng cách thả lỏng tham lam, bắt đầu bỏ tâm giúp đỡ người khác, bạn đang mở cửa cho phước báo quay trở lại. Đó là cách tu hành thực tế, có thể áp dụng ngay trong đời sống hàng ngày của mỗi người.
