Trong Kinh Pháp Cú số 54, Đức Phật đã dạy: “Người Phật tử giữ đúng ngũ giới, siêng năng bỏ thí, nhờ đó mà danh thơm tiếng tốt, được mọi người xa gần đều quý mến. Bởi chỉ có hương người đức hành mới ngược chiều gió toả khắp mọi phương trời.”
Kinh Pháp Cú lưu truyền rằng, Đức Phật ngụ tại chùa Kỳ Viên, nước Xá-vệ, khi có Tôn giả A-nan tỏ ra thắc mắc về một hiện tượng tự nhiên. Một buổi chiều, A-nan đang ngồi một mình suy tư: hương thơm của thân cây, của bông hoa, của rễ cây, các loại hương thơm đều bay theo chiều gió mà lan rộng ra. A-nan tự hỏi liệu có mùi hương nào vừa bay theo chiều gió, lại vừa ngược với chiều gió, hay có hương thơm nào toả rộng bất ngờ khắp nơi. Không tìm được câu trả lời, A-nan đến bên Đức Phật để xin Phật giải đáp cho mình.
Đức Phật nói: “Này A-nan, chúng ta hãy dùng ví dụ. Nếu có người quy y Tam bảo, tu tập năm giới tại gia, tỏ ra rộng rãi trong việc bỏ thí cũng dưỡng, thì người đó thật sự có đức hành và đáng được khen ngợi. Danh tiếng của người này sẽ lan rộng ra khắp chư tỳ kheo, các Bà la môn, cả những người bình thường ai ai cũng đều biết khen ngợi người đó, dù người đó cứ trú ở bất cứ nơi nào.”
Đức Hành là Nền Tảng của Sự Thực Tập
Muốn trở thành một người đức hành, người tu tập phải luôn luôn biết nhìn kỹ những lỗi nhỏ nhất của mình để khắc phục. Đứng trước Tam bảo, cần phải biết thực tập nhìn sâu để thấy sự thật nơi mỗi vấn đề qua hình tướng; biết nghe sâu để hiểu sự thực qua ngôn ngữ, âm thanh; biết ngửi sâu để hiểu sự thực qua hương thơm; biết nếm sâu để hiểu sự thực qua mùi vị; biết tiếp xúc sâu để hiểu sự thực qua xúc giác; biết suy nghĩ sâu để hiểu sự thực qua tâm ý.
Đức Phật dạy về sự thực tập đúng pháp tại chùa Kỳ Viên
Hơn thế nữa, mọi hành xự hay ẩn tàng đều vì lợi ích chung mà không phải vì bản thân. Người tu tập cần sống khoan dung, độ lượng đối với những ai đã từng làm cho mình khổ đau. Ai thực tập được như vậy là người đức hành, là người sống có đạo và đang đi trong chính đạo. Người đó không tranh người để ngồi trên mà thường ngồi trên người; không tranh người để đứng trước mà thường đứng trước người.
Ý Nghĩa Của Việc Không Làm Ác Và Thành Tựu Hành Lành
Trong Kinh Pháp Cú, Đức Phật đã dạy: “Không là làm mọi điều ác, thành tựu các hành lành, tâm ý giữ trong sạch, chính lời chỉ Phật dạy.” Quả thật, chỉ cần làm được những điều đơn giản này thì hiện đời ta được an vui, mà đời sau cũng được viên mãn ý nguyện.
Không làm các điều ác, bao gồm tất cả các hành vi dù nhỏ nhất mà có thể gây tổn hại đến người khác hoặc chúng sinh. Người ta thường nghĩ, chỉ có những việc lớn như gây thương tích, giết hại, hoặc làm tổn thương đến đời sống, danh dự, hạnh phúc của người chung quanh thì mới gọi là việc ác. Nhưng những việc nhỏ như sống phóng túng, buông lung, dùng lời khiếm nhã, ác ý, vu oan, những điều đó không phải cũng là ác sao?
Có người nghĩ, vì hoàn cảnh sống của bản thân khó khăn, chẳng hạn như nghèo khó, rất ít thời gian để làm những “điều lành lớn” nhằm có công đức, đức hành nên không cố gắng “thành tựu các hành lành”. Tuy nhiên, chúng ta cần ghi nhớ lời dạy của Đức Phật trong Kinh Pháp Cú, phẩm Ấc:
Chớ chê khinh điều thiện,
Cho rằng “Chưa đến với mình”,
Như nước nhỏ từng giọt,
Rồi bình cũng đầy trần.
Người trí chứa đầy thiện,
Do chất chứa đầy dần dần.
Một lời nói khiêm nhường, hòa nhã, thiện lành, tùy hợp với mọi người cũng là một điều lành mà ai ai cũng có thể làm tốt được. Đức Phật đã cảnh dạy rất kỹ: “Hãy gấp làm điều lành, ngăn tâm làm điều ác. Ai chậm làm việc lành, ý ưa thích việc ác.”
Đức Hành Là Hương Ngược Gió Khắp Mười Phương
Khuyến dạy về hương đức hành cần thiết cho mọi người, Đức Phật đã từng nhắc lại lời dạy của mình trong rất nhiều kinh điển. Đức hành được xây dựng nên từ sự khép mình vào giới luật trong cuộc sống đời thường. Chính nhờ giới luật mà đức hành được vun bồi, là nguồn sinh lực của Tăng giới, là kim chỉ nam cho sự sinh hoạt Tăng đoàn và giữ vững hành lành cho Phật tử tại gia và cộng đồng xã hội nhân loại.
Đúng như vậy, các mùi hương đều bay theo chiều gió, chỉ có “giới” hương mới có thể ngược gió mà bay khắp mọi phương. Người Phật tử giữ đúng ngũ giới, siêng năng bỏ thí, nhờ đó mà danh thơm tiếng tốt, được mọi người xa gần đều quý mến. Khi đã “Không làm mọi điều ác – Thành tựu các hành lành” thì tâm ta sẽ luôn trong sáng, an tĩnh trước mọi cảm dỗ, mọi cầu uẩn của đời sống.
Thực tập hành trì, chúng ta sẽ phát huy nhân cách phạm hành được viên mãn, ngộ hậu đạt đến an lạc giải thoát. Những người sống đúng pháp sẽ tự tây dựng được một không gian linh thiêng quanh mình, nơi mà sự chân thành, từ bi, và trí tuệ luôn chiếu sáng. Đó là hương đức hành – hương cao quý nhất, vừa ngược gió lại vừa bay khắp mọi nơi, làm sen tâm của những ai tiếp xúc được.
Kết Luận: Truyền Hương Đức Hành Qua Thực Tập
Lời dạy của Đức Phật về hương người đức hành ngược gió bay khắp mười phương là một chân lý bất biến. Đức hành không phải là những việc làm ngoạn mục hay công đức to tát, mà nó xuất phát từ những nỗ lực nhỏ từng ngày – giữ giới luật, bỏ thí tâm, lời nói lành, hành động chánh. Khi mỗi người Phật tử tu tập được như vậy, tâm ta sẽ sáng suốt, danh tiếng tốt lành sẽ tự nhiên lan tỏa.
Hãy bắt tay thực tập từ ngay hôm nay. Không cần chờ cho đến mai, không cần chờ hoàn cảnh thuận lợi. Bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, từ việc giữ ngũ giới, từ một lời nói tốt, từ một ý nghĩ từ bi. Khi hành động của chúng ta được dẫn dắt bởi trí tuệ và từ bi, thì hương đức hành của mình sẽ tự động vượt qua mọi chướng ngại, vượt qua chiều gió, để bay khắp mười phương trời, mang lại phúc lành cho tất cả chúng sinh.
