Người Việt Nam ta có truyền thống vào chùa chiêu bạch vào các ngày đặc biệt: rằm, mùng một, ngày vía hay tết Nguyên Đán. Dù không theo đạo Phật, nhiều người cũng tìm đến chùa để lễ bái Phật, bộ Tát, Thánh hiền, phát nguyện tu nhân tích đức, và gieo duyên lành vào thừa ruộng Tam Bảo. Với tâm lòng hướng thiện như vậy, bao nỗi lo âu sẽ xua tan, tâm thần trở nên thanh thoát, nhẹ nhõm hơn. Tuy nhiên, khi bước vào không gian tâm linh linh thiêng này, chúng ta cần nắm vững những lệ nghi cơ bản để tỏ lòng kính trọng Tam Bảo.
Chùa là nơi thanh tịnh, trang nghiêm, dành cho những ai muốn tinh hóa tâm hồn và sống đời giải thoát khỏi muộn phiền. Vì vậy, khi bước vào chùa tham quan lễ bái, chúng ta cần chú ý những lệ nghi sau đây.
Bước Vào Cổng Chùa Với Lòng Tôn Kính
Khi bước vào cổng chùa, hãy thể hiện phong cách cư xử của người tu hành hoặc Phật tử, xuống huyền với những người xuất gia cho đúng cách. Cổng chùa thường được xây dựng như một cột mốc tinh thần, nơi bạn chuyển từ thế giới bên ngoài đầy bộn bề sang không gian linh thiêng. Bước qua cổng, hãy tự nhắc nhở bản thân rằng bạn đang bước vào một không gian tôn thánh nơi Phật, Pháp, Tăng được cộng vệ sinh sùng kính.
Cổng chùa truyền thống thể hiện ranh giới giữa thế giới trần lao và không gian linh thiêng
Điều này không chỉ là hành động bề ngoài, mà còn là cơ hội để chúng ta điều chỉnh tâm thức, chuẩn bị tinh thần trước khi tiếp cận Tam Bảo. Lúc này, hãy để bên ngoài những lo toan, những bực bội của cuộc sống hàng ngày, và mở lòng để tiếp nhận bình yên từ Phật pháp.
Quy Tắc Hành Động Trong Đền Thờ Phật
Khi bước vào đền thờ Phật, điều quan trọng nhất là giữ yên tĩnh, không nên lên tiếng nói chuyện, tranh cãi, bàn luận về các vấn đề thế tục. Không hút thuốc, ăn uống, khạc nhổ hay các hành động không tôn trọng. Đền thờ Phật là nơi thanh tịnh, nơi ánh sáng từ bi của Phật chiếu sáng lòng người, nên mọi hành động của chúng ta cần phản ánh sự kính trọng này.
Khi đứng, ngồi hay quỳ để lễ bái, hãy đảm bảo tư thế của bạn phản ánh tâm thế tuỳ phục. Không nên để chân hướng về Phật hoặc bảo tượng của các Thánh hiền, vì chân được xem là bộ phận không tôn trọng nhất trong Phật giáo. Nên nhớ rằng đây không phải là một địa điểm du lịch bình thường, mà là một nơi để tu tâm, bồi dưỡng đức hạnh và tìm kiếm sự giác ngộ.
Thích Hợp Khi Đốt Hương Và Lễ Phật
Hương là một biểu tượng quan trọng trong lễ bái Phật, đại diện cho sự tôn kính và tinh tấn tu học. Khi lựa chọn hương để đốt, bạn nên chọn những loại hương tinh khiết, không quá nồng hoặc kém chất lượng. Đốt hương là cách để bạn biểu đạt lòng thành kính của mình và đồng thời làm sạch không gian tâm linh.
Khi đốt hương, hãy hướng trước tiên đến Phật, sau đó đến Pháp và Tăng (Tam Bảo). Quỳ xuống hoặc cúi đầu tùy theo truyền thống của chùa, rồi cầu nguyện với tâm thứ từ và từ bi. Hãy từ từ tư duy những lời cầu nguyện của mình, để cho tâm thức chuyên tâm vào Phật pháp. Đốt hương không chỉ là hành thức mà còn là quá trình luyện tập sự tập trung tâm ý và biểu đạt quyết tâm tu hành.
Bảo Vệ Và Tôn Trọng Các Vật Chất Trong Tự Viện
Những pháp khí trong nhà chùa như trống, khanh, chuông, hay những kinh sách không nên tự ý sử dụng. Những pháp khí này được dùng riêng cho các buổi lễ, nghi thức, bảo hộ pháp hội và tạo không khí trang nghiêm. Sử dụng chúng một cách tùy tiện không chỉ thể hiện sự thiếu tôn kính, mà còn có thể cản trở các buổi lễ diễn ra.
Hãy biết tiếc quý những vật dụng, kinh sách, tượng thánh trong chùa. Mỗi vật này đều có ý nghĩa tâm linh sâu sắc, và cách chúng ta đối xử với chúng cũng là một cách thực hành từ tâm từ bi. Nếu muốn xem xét hay lật những cuốn kinh, hãy xin phép sư trưởng hoặc các vị sư cô trước, đảm bảo tay bạn sạch sẽ và hành động khẩn trọng.
Cách Ứng Xử Đúng Đắn Với Chư Tôn Sư
Khi gặp các vị sư, sư cô, hãy cúi đầu hoặc chắp tay kính thiết để chào hỏi. Không nên bắt tay hay ôm họ nếu bạn không quen biết. Lắng nghe những lời dạy một cách tâm đắc, tỏ ra tôn trọng và lễ độ. Khi các vị sư giảng pháp, hãy ngồi yên tĩnh, tập trung lắng nghe mà không gây xao lãng hoặc làm việc khác.
Nếu bạn là người mới quen với Phật giáo, đừng ngại hỏi những câu hỏi chân thành về pháp. Các vị sư sẽ vui lòng hướng dẫn bạn. Tuy nhiên, hãy chọn thời gian phù hợp, tránh làm gián đoạn các buổi lễ hoặc khi họ đang tham gia các hoạt động tu tập.
Giữ Gìn Sạch Sẽ Và Tôn Trọng Không Gian Tôn Giáo
Chùa là nơi thanh tịnh, vì vậy hãy giữ gìn vệ sinh cá nhân và không gian chùa. Không nên xả rác, viết bậy hay gây ô nhiễm. Nếu bạn ăn uống gì tại chùa, hãy làm sạch sau mình và không để lại dấu vết. Đôi giày nên tháo ra ngoài hoặc đi nhẹ nhàng nếu phép tắc cho phép.
Vệ sinh không chỉ là về không gian vật chất mà còn là vệ sinh tâm linh – giữ tâm sạch sẽ, không để những tư tưởng ô uế hay tham lam. Cách chúng ta chăm sóc không gian chùa cũng là cách chúng ta tu tập cẩn trọng và từ bi trong cuộc sống hàng ngày.
Tinh Thần Thực Hành Pháp Từ Bi Tại Chùa
Nhìn chung, phong cách ứng xử của người Phật tử tại chùa thể hiện một nếp sống cao đẹp, hướng tâm thiền, một cảnh giới tâm linh mầu nhiệm, là một điểm tựa của tinh thần để tìm lại khoảng lặng yên trong tâm hồn mà mình đã từng lãng quên. Lệ nghi không phải là những quy tắc cúng kỳ hay khắt khe, mà là những hướng dẫn để giúp chúng ta tu tập từ tâm từ bi, đạt được bình an và giác ngộ.
Mỗi lần vào chùa, hãy coi đó là một cuộc tu tập quý báu. Từ cách bước qua cổng, cách đứng, cách ngồi, cách nói chuyện – tất cả đều là cơ hội để rèn luyện tâm ý, nuôi dưỡng đức hạnh từ bi của mình. Khi chúng ta thực hành các lệ nghi này không chỉ vì tuân thủ, mà vì hiểu được ý nghĩa sâu xa của chúng, chúng ta sẽ cảm nhận được sự thay đổi tích cực trong tâm tư và cuộc sống.
Hãy ghé thăm chùa với tâm thành kính trọng, và bạn sẽ nhận được những phước báu vô hình, cũng như bình an từ Phật pháp. Phật dạy rằng, sự tu tập bắt đầu từ những hành động nhỏ hàng ngày, từ cách chúng ta đối xử với người khác, với không gian linh thiêng, và cuối cùng là với chính bản thân mình.
