Người Phật tử cần phải luôn vận dụng trí tuệ trong mỗi lúc mỗi nơi, lấy tinh thần lục hòa của nhà Phật để cùng nhắc nhở nhau tu tập, giữ gìn giới luật, sống hòa nhã với nhau, chia sẻ sự quan tâm, sự hiểu biết với nhau và coi những điều ấy như là tư trang trong cuộc sống.
Một thời, Thế Tôn trú giữa dân chúng Sakka, trong vườn cây bòn. Rồi Mahã nãma đi đến đảnh lễ Thế Tôn:
— Cho đến thế nào, bạch Thế Tôn, là người Cư sĩ?
— Ai quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng, cho đến như vậy, nàyMahã nãma, là người Cư sĩ.
— Cho đến thế nào, bạch Thế Tôn, là người Cư sĩ đầy đủ giới?
— Nàymahã nãma, người Cư sĩ từ bỏ sát sinh, từ bỏ lấy cáu của không cho, từ bỏ tà hạnh, từ bỏ nói láo, từ bỏ đắm say rượu. Cho đến như vậy, nàyMahã nãma, là người Cư sĩ đầy đủ giới.
Lời Phật dạy về các tiêu chuẩn đạo đức cơ bản của người cư sĩ Phật tử
Tiêu Chuẩn Đầu Tiên: Quy Y Tam Bảo
Để được gọi là người Cư sĩ Phật tử, thì một trong những tiêu chuẩn cơ bản nhất là quy y Tam bảo — còn gọi là ba ngôi bảu Phật, Pháp, Tăng — để làm chỗ nương tựa vững chắc cho mình. Khi đã phát nguyện quy y trước Tam bảo thì nhờ năng lực của chư Phật, chư Đại Bồ Tát vả Thái Hạn Tăng sẽ giúp cho chúng ta giữ vững được tín tâm và phát khơi tâm Bồ Đề độ rộng lớn, tinh tấn giữ trọn lời phát nguyện quy y.
Khi đã quy y rồi — tức là ta đã quy về nương tựa và vào Tam bảo, hằng ngày chiêm ngưỡng, quán tưởng lễ bái và nguyện noi theo gương Phật để tinh tấn tu hành. Đó là một việc làm rất khó. Người được quy y Tam bảo là người đã đặy đủ duyên lành trong nhiều kiếp, nên có câu:
“Nhân thân nan đắc,
Phật pháp nan văn”.
Nghĩa là: làm được thân người đã khó, còn gặp được Phật pháp thì lại khó hơn. Bởi vậy, ngoài việc phát tâm ý quy Tam bảo, người Cư sĩ cần phải tích cực trau dồi đạo đức để tiến lên thêm một nấc thang cao hơn nữa.
Người cư sĩ tu học giáo pháp trong chùa chiền để hoàn thiện đạo đức
Năm Giới Cơ Bản Và Sự Giáo Dục Đạo Đức
Để trở thành người Cư sĩ Phật tử hoàn thiện, việc thực hành năm giới là nền tảng không thể thiếu. Năm giới — bỏ sát sinh, bỏ lấy cáu của không cho, bỏ tà hạnh, bỏ nói láo, bỏ đắm say rượu — không phải là những luật lệ cộng cố áp đặt từ ngoài, mà là những nguyên tắc sống phù hợp với con đường giải thoát mà Phật dạy.
Người Cư sĩ cần phải tích cực trau dồi đạo đức để hoàn thiện bản thân. Điều này bao gồm việc thọ trì ngũ giới, trau giồi phát triển thêm các hành lành và xây dựng niềm tin chắc chắn vào ngôi Tam bảo. Tin rằng Thế Tôn đã chứng đắc vô thượng Bồ Đề, tin rằng Phật pháp do Thế Tôn thuyết giảng rất thiện xảo, đưa con người đến ly tham, ly sân; tin rằng chư Tăng là những vị đi trên con đường giải thoát, đang sống trong sáu pháp hòa kính, là những bậc có thể chỉ đường giải thoát cho đời; tin rằng mỗi người đều có sẵn trong tự thân khả năng giác ngộ, đoạn trừ tham, sân, si.
Thiền định và quán chiếu là những phương pháp tu học quan trọng của người cư sĩ
Tự Bi Và Quán Chiếu Trí Tuệ
Ngoài ra, người Phật tử còn phải tinh tấn học hỏi giáo lý kinh điển và phát triển lòng từ bi, nơ lực quán chiếu vô thường, sinh diệt của con người và vũ trụ, không có vật chi là trường tồn bất biến. Người Phật tử phải luôn vận dụng trí tuệ trong mỗi lúc mỗi nơi và luôn lấy tinh thần lục hòa của nhà Phật để cùng nhắc nhở nhau tu tập, nhắc nhở nhau giữ gìn giới luật, sống hòa nhã với nhau, chia sẻ sự quan tâm cũng như sự hiểu biết với nhau và coi những điều ấy như là tư trang trong cuộc sống; tin tưởng và vào Chính pháp để phòng tránh những nỗi khổ, niềm đau.
Người Cư sĩ cần phải lập hành bỏ thí cũng dường để tẩy xóa xan tham, cơ bám vào vật chất — một tâm lý cơ hữu của con người — cũng là nguyên nhân chủ yếu làm cho con người phải khổ đau và luân hồi tái sinh. Quán chiếu như vậy, ta sẽ xả bỏ được sự cơ chấp, diệt trừ tham ái và có được đời sống an lạc.
Lục Hòa Và Tinh Thần Cộng Đồng Phật Tử
Lục hòa — sự hòa hợp, đoàn kết và tương trợ giữa các thành viên trong cộng đồng Phật tử — là nền tảng để xây dựng một cộng đồng Phật giáo mạnh mẽ và bền vững. Mỗi người Cư sĩ phải hiểu rằng tu tập không phải chỉ là công việc riêng lẻ của mình mà còn là trách nhiệm chung của toàn bộ cộng đồng Phật tử.
Người Phật tử phải luôn vận dụng trí tuệ trong mỗi lúc mỗi nơi và luôn lấy tinh thần lục hòa của nhà Phật để cùng nhắc nhở nhau tu tập, nháy nhở nhau giữ gìn giới luật, sống hòa nhã với nhau, chia sẻ sự quan tâm cũng như sự hiểu biết với nhau và coi những điều ấy như là tư trang trong cuộc sống; tin tưởng và vào Chính pháp để phòng tránh những nỗi khổ, niềm đau. Một khi mê mờ đã bị trí tuệ diệt sạch, thì những khổ đau sẽ không thể tiếp diễn nữa. Khi đó, chúng ta sẽ có cuộc sống yên vui trong hiện đời và mãi mãi về sau.
Kết Luận: Con Đường Tu Hành Của Cư Sĩ Phật Tử
Lời Phật dạy về người Cư sĩ không chỉ là những quy tắc hạn chế, mà là những hướng dẫn quý báu để chúng ta xây dựng một cuộc sống ý nghĩa, đầy lòng từ bi và trí tuệ. Việc quy y Tam bảo, thọ trì năm giới, phát triển tâm từ bi và vận dụng trí tuệ trong cuộc sống hàng ngày là những bước đi cần thiết trên con đường giải thoát.
Mỗi người Cư sĩ là một hạt giống của Phật pháp, và qua hành động, lời nói và tư tưởng của mình, chúng ta góp phần lan tỏa giáo lý Phật đến cộng đồng. Hãy tinh tấn tu hành, tôn trọng Tam bảo, và nỗ lực hoàn thiện bản thân để trở thành một người Cư sĩ xứng đáng, một lằng đèn sáng trên con đường tìm kiếm chân lý của nhiều người khác.
