Trích từ Lời Dạy của Thiền Sư Hòa Thượng Viên Minh
Cuộc sống hiện đại đầy những tác động tâm lý từ con đường bên ngoài, từ những lời nói, hành động của người khác. Nhiều người cảm thấy mất hướng, lo âu, sợ hãi khi bị ảnh hưởng bởi những điều này. Tuy nhiên, theo giáo lý Phật giáo, có một con đường chắc chắn để vượt qua những ảnh hưởng này: luôn tự biết mình, giữ vững chính niệm tỉnh giác. Khi nội tâm được tu dưỡng, khi chúng ta sống đúng pháp, nội tâm sẽ dần mạnh mẽ và vững vàng như một tảng đá vạn năm trước những gió bão của cuộc đời.
Khi Tâm Lạc Lối, Tìm Kiếm Giải Đáp Qua Phật Pháp
Một vị Phật tử trẻ, 27 tuổi, đã gặp phải những khó khăn trong cuộc sống. Người nhà đi xem bói vui, nói rằng cô ta có duyên âm theo sau, do đó đường tính duyên trắc trở, ảnh hưởng đến sức khỏe. Cô ta hay bị đau nhức, đi khám bệnh viện nhưng không phát hiện bệnh gì. Tâm cô ta luôn bị ám ảnh bởi những lời nói này, mặc dù luôn hướng tâm theo Phật pháp để tìm kiếm sự an tâm nhẹ nhõm.
Tình cảnh này không hiếm gặp ở những Phật tử Việt Nam. Khi lạc lối, chúng ta dễ dàng bị ảnh hưởng bởi những lời nói bên ngoài, mặc dù trong lòng luôn khao khát tìm kiếm sự an lạc và hạnh phúc qua con đường Phật giáo.
Người Phật tử ngồi thiền định dưới ánh nắng yên tĩnh, biểu tượng của tâm niệm sanh kỳ
Hiểu Rõ Nhân Quả Để Không Bị Ám Ảnh Bởi Duyên Âm
Thực tế, ảnh hưởng của duyên nghiệp giữa cái âm và cái dương rất phức tạp. Cũng như trong thế gian có người có khả năng độc lập, có người phải lệ thuộc vào người khác, cơn ảnh hưởng này tương tự. Lệ thuộc là vì chưa đủ sức tự lập tự chủ. Những người bị ảnh hưởng bởi duyên âm chính là vì tâm còn yếu, chưa có định lực vững chắc.
Theo giáo lý Phật giáo, duyên âm không phải là thứ siêu nhiên hoàn toàn không thể kiểm soát. Thay vào đó, nó là kết quả tự nhiên của những hành động, suy nghĩ, và trạng thái tâm lý từ những kiếp trước hoặc từ những tâm niệm hiện tại không lành. Nếu chúng ta hiểu rõ nhân quả, chúng ta sẽ không quá sợ hãi trước những ảnh hưởng từ bên ngoài.
Giống như trong sạch được nêu trong Kinh Pali: “Tâm là tiền đề của tất cả mọi điều”. Nếu tâm của chúng ta lẫn lộn, loạn xạ, thì chúng ta sẽ dễ dàng bị ảnh hưởng bởi bất kỳ lực lượng ngoài nào. Ngược lại, nếu tâm của chúng ta sáng suốt, vững chắc, thì chúng ta có khả năng chống lại bất kỳ ảnh hưởng nào.
Người Phật Tử Phải Tu Tập Để Luôn Biết Mình Trong Chính Niệm Tỉnh Giác
Người Phật tử phải biết tu tập nhất là thường biết mình trong chính niệm tỉnh giác. Chính niệm là kỹ năng thiền định để giữ vững ý thức, luôn biết những gì đang diễn ra trong tâm. Tỉnh giác là trạng thái của tâm sáng suốt, không bị mê muội. Khi chúng ta có chính niệm tỉnh giác, chúng ta có thể quan sát những gì diễn ra trong tâm mà không bị cuốn đi.
Để đạt được điều này, người Phật tử cần phải:
Thứ nhất, thường sống hiện thiện: Hành động, nói nắng, suy nghĩ tích cực và đúng pháp. Khi chúng ta sống theo những hành động lành, những tiếng nói lành, những suy nghĩ lành, tâm sẽ dần trở nên sáng suốt và mạnh mẽ.
Thứ hai, nuôi dưỡng lòng từ ái: Có lòng tự ái, vị tha, không nên buồn phiền, lo lắng hay sợ hãi làm cho bức xúc căng thẳng. Lòng từ ái là phương thuốc tinh thần, giúp chúng ta giải tỏa những cơn áp lực và lo sợ từ bên ngoài.
Thứ ba, tu tập thiền định: Qua thiền định, chúng ta có thể làm sạch tâm, loại bỏ những suy nghĩ lẫn lộn, và kết nối với trạng thái tâm sáng suốt, yên bình.
Hình ảnh thiền định trong chùa chiều tối bình yên, tượng trưng cho đạo hành tu tập
Muốn Vượt Qua Ảnh Hưởng Thế Lực Bên Ngoài
Muốn vượt qua ảnh hưởng của thế lực bên ngoài, ngoài việc thường sống hiện thiện, nuôi dưỡng lòng từ ái và sợ hãi, chúng ta còn phải tu tập để có được tự tin và tự chủ. Khi có được tự tin, tự chủ thì sẽ không bị ảnh hưởng của âm giới nữa. Đây chính là ý nghĩa của việc nắm vững chính niệm tỉnh giác.
Khi chúng ta thường biết mình, thường tỉnh thức với những gì đang xảy ra, tâm chúng ta không còn bị che phủ bởi những lớp vô minh. Lúc này, duyên âm hay những ảnh hưởng từ bên ngoài không còn có thể lực để ảnh hưởng đến chúng ta nữa. Đó là bởi vì nội tâm chúng ta đã đủ mạnh, đủ sáng để chống lại bất kỳ áp lực ngoại cảnh nào.
Ánh sáng chiếu vào tâm, biểu tượng của sự tỉnh giác và an lạc nội tâm
Từ Kinh Điển Phật Giáo Đến Cuộc Sống Hàng Ngày
Kinh Tứ Niệm Xứ (Pali: Satipatthana Sutta) là một kinh điển quan trọng nói về cách tu tập chính niệm tỉnh giác. Kinh này dạy rằng khi chúng ta thường tỉnh thức về cơ thể, cảm giác, tâm, và những hiện tượng, chúng ta có thể dần dần loại bỏ những ưu phiền và đạt được giải thoát.
Áp dụng vào cuộc sống hàng ngày, điều này có nghĩa là:
- Khi nghe những lời nói xấu từ người khác, hãy tỉnh thức và nhận ra rằng đó chỉ là tiếng nói bên ngoài, nó không có thể lực thực sự ảnh hưởng đến tâm chúng ta nếu chúng ta không cho phép.
- Khi cảm thấy đau nhức cơ thể, hãy quan sát nó bằng chính niệm, nhận ra rằng đó có thể là kết quả của căng thẳng tâm lý, lo lắng và sợ hãi.
- Khi tâm bị xao lẫn bởi những suy nghĩ tiêu cực, hãy hướng chúng trở lại những suy nghĩ tích cực, những hành động lành, những tiếng nói lành.
Hành Trình Chuyển Hóa Từ Lo Sợ Đến An Tâm
Trong trường hợp của vị Phật tử 27 tuổi, thay vì cứ mãi lo lắng về những lời nói của bà ngoài hay nhà báo, cô ta nên:
Bước 1: Nhận diện
Nhận diện rằng cô ta vẫn còn lệ thuộc vào những lời nói và nhận thức của người khác. Đó là lý do tại sao cô ta bị ảnh hưởng quá nhiều.
Bước 2: Thay Đổi Tâm Niệm
Thay vì cứ tin tưởng hoàn toàn vào những lời nói này, cô ta hãy quay trở lại với Phật pháp, với những lời dạy của các vị Tháy, các kinh điển. Kinh điển dạy rằng mỗi người là chủ của tâm mình, và tâm là điều kiện tiên quyết cho tất cả mọi điều.
Bước 3: Tu Tập Chính Niệm
Cô ta hãy bắt đầu tu tập thiền định, thường tỉnh thức về những gì đang xảy ra trong tâm. Qua đó, cô ta sẽ dần nhận ra rằng những sợ hãi, lo lắng không phải do bên ngoài mà do chính tâm của cô ta.
Bước 4: Sống Theo Phật Pháp
Cô ta hãy sống theo chánh kiến, chánh tư duy, chánh tâm pháp, chánh mưu sinh, chánh tinh tấn, chánh niệm và chánh định – chính là Tám Chánh Đạo mà Đức Phật dạy. Qua đó, cô ta sẽ từng bước từ bỏ những sợ hãi, lo lắng và đạt được hạnh phúc thực sự.
Luận Tự Biết Mình Là Nền Tảng Của Hạnh Phúc
Tóm lại, luận tự biết mình không phải là một triết lý trừu tượng mà là một thực hành thiết thực. Khi chúng ta luôn biết mình, luôn tỉnh thức, nội tâm chúng ta sẽ dần mạnh mẽ và vững vàng. Những ảnh hưởng từ bên ngoài, dù là từ duyên âm hay bất kỳ lực lượng nào khác, cũng không còn có thể làm lay động tâm chúng ta.
Hạnh phúc thực sự không phải đến từ bên ngoài, không phải đến từ những lời nói của người khác hay những thay đổi của hoàn cảnh. Hạnh phúc thực sự đến từ trong tâm – từ tâm được tu dưỡng, tâm được sáng suốt, tâm được giải thoát khỏi những phiền não. Đó chính là ý nghĩa của lời Phật dạy: “Mỗi người là chủ của tâm mình”.
Hãy bắt đầu hôm nay, bắt đầu từ giây phút này, hãy tu tập để luôn biết mình, để nội tâm mạnh mẽ và vững vàng. Khi đó, chúng ta sẽ thực sự tìm được an lạc, hạnh phúc và giải thoát mà lâu nay chúng ta khao khát.
Tham Khảo Kinh Điển:
- Kinh Tứ Niệm Xứ (Satipatthana Sutta) – Bộ Kinh Trung Bộ
- Kinh Dhammapada – Kệ Pháp Cú: “Tâm là tiền đề của tất cả mọi pháp”
- Lời dạy của các vị Thiền Sư Phật giáo Việt Nam về tu tập chính niệm và tỉnh giác
Xin mời Phật tử tiếp tục theo dõi những bài viết Phật học tiếp theo trên website Phật Học 247 để nâng cao kiến thức và tu tập Phật pháp.
