Tôi nhớ mình đã được nghe đâu đó một câu chuyện “cười ra nước mắt”: Rằng trong giờ học tiểu học, khi giảng về tiến trình sự sống trên địa cầu, một cô giáo đã trình bày xã hội loài người từ xa xưa qua nhiều thời đại: thời đại đồ đá, thời đại đồ đông… Giảng xong bài, cô giáo được một học sinh hỏi “Thưa cô, bây giờ loài người đang thuộc thời đại đồ gì ạ?”. Rõ ràng cô giáo rất lúng túng vì gặp phải một nội dung chưa được chuẩn bị. May mà có một học sinh “lanh trí” giơ tay xin phát biểu “Thưa cô, hiện nay loài người đang ở vào thời kỳ… đồ giả ạ”. Cả lớp cười vang.
Nghe xong tôi cũng cười, mỗi người cũng cười nhưng cười mà đau lắm. Cứ ngẫm nghĩ hoài “chết rồi, thế là các cháu đã nhận ra rồi, liệu chúng có đủ ‘trí khôn’ để ‘sống thật’ không? Hay rồi chúng cũng sẽ bị cuốn vào trong ‘vòng xoáy’ đồ giả đó để sống giả với nhau khi mà từng ngày từng giờ trên các thông tin đại chúng những sản phẩm đồ giả do người lớn sản xuất ra đang lan trận, cái chi cũng giả được hết!”
Cách đây mấy năm thôi rõ lên một sự kiện “đám cưới giả” để đưa mấy cô gái Việt sang làm “nô lệ” cho những người đã Đài Loan, Hàn Quốc… để rồi mấy đây hậu quả là hệ bị đánh đập và thậm chí bị… giết chết một cách dã man. Phật dạy: Người biết ơn và nhớ ơn là báu vật ở đời. Gần đây nhất và là đau lòng nhất là vụ cô Trần Thuỳ Dung dùng học bạ giả để đăng quang ngôi hoa hậu 2008. Xét đi xét lại vẫn cứ thấy đây là một sự giả dối mà đáng lẽ ra là tuyệt đối không nên có trong một cuộc thi có tầm cỡ quốc gia (và sẽ đại diện cho phụ nữ Việt Nam đi thi quốc tế nữa!) nên rất được nhiều người, nhiều giới quan tâm theo dõi. Ngẫm câu nói của cha ông ta “Cái nết đánh chết cái đẹp” mà thấy thấm thía vô cùng!
Những người nông dân cần cù lao động, bán lương cho trời bán mặt cho đất, đó mở hôi sôi nước mắt đầm máng mã để có được từng cắc, từng đồng rồi cuối cùng đem ra mua phân thì bị phải phân giả, có người vì buồn mà sinh bệnh rồi chết. Vụ sự giả đang tràn lan tại thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh thành phía Nam cũng là một biểu hiện mới “trong thời đại đồ giả” ngày nay. Sự, Tăng là một hình ảnh thánh thiện, là đại diện cho cái “chân thật nhất” đã bị lợi dụng. Dù cho động cơ là gì, đứng sau lưng họ là ai đi chăng nữa thì chúng tôi cũng thấy đây là một cuộc chơi “đồ giả” hiểm ác. Bởi đến nhưng như dân giang hồ còn có tiêu chí sống “Chơi gì thì chơi chứ cũng phải chừa lại một phương mà vẫn”.
Lời Phật Dạy Về Sự Tự Thắng Mình
Ngẫm lời Phật dạy “Thắng ba quân không bằng tự thắng mình” mà uất uể cho nguy cơ văn hóa của đất nước ta hiện nay. Trong bối cảnh xã hội có quá nhiều người vì vụ lợi mà “tự đánh mất mình” bằng những việc làm coi thường nhân cách, hủy hoại truyền thống văn hóa Việt Nam như thế sẽ dẫn đến cơ nguy mất dần chất Việt.
Trong Kinh Pháp Cú, Phật Tổ dạy rằng thắng được ba quân nhân đâu có bằng thắng được mình. Đây là một lời dạy sâu sắc về sức mạnh thực thụ của con người. Không phải ở ngoài, mà ở bên trong chính mình. Khi chúng ta có khả năng kiểm soát tâm ý, kiềm chế những dục vọng, tham lam, sân hận, những cơn nóng giận vô ích, chúng ta mới thực sự trở nên mạnh mẽ. Đó mới là chiến thắng lớn lao nhất.
Lời Phật dạy về tự thắng mình trong tu tập Phật giáo
Sự giả dối hiện nay chính là sự biểu hiện của tâm tham, tâm sân, tâm si – ba độc nhân mà Phật giáo gọi là ba tội lỗi gốc rễ của con người. Khi chúng ta không thắng được những dục vọng này, khi chúng ta để cho tâm tham dẫn dắt, thì những hành vi giả dối, xấu xa dần dần sinh ra. Và khi xã hội toàn là những người không thể tự thắng mình, thì chỉ có sự hỗn loạn, mất mát và đau khổ.
Nền Tảng Văn Hóa Truyền Thống Cần Được Gìn Giữ
Đất nước ta đang phát triển rất nhiều mặt nhưng cái nền tảng văn hóa thì đang xuống cấp và xuống có tổ chức. Thiết nghĩ phẩm trừ “phát triển bền vững” cần phải xem xét lại dưới khía cạnh văn hóa truyền thống của “con người Việt” của “dân tộc Việt”. Bởi đó mới là nền tảng bền vững nhất.
Lòng tốt lành, chân thật, tự trọng – những giá trị truyền thống này đang bị lu mờ bởi những cánh hoa “đồ giả” được khoe khoang qua các phương tiện truyền thông. Phật giáo dạy rằng muốn xây dựng một xã hội tốt đẹp, trước hết phải xây dựng con người tốt lành. Và con người tốt lành bắt đầu từ sự tu dưỡng tâm tính, từ khả năng tự thắng những yếu đuối bên trong mình.
Hành Động Thực Hành Ngay Hôm Nay
Mỗi chúng ta cần phải tự hỏi: Tôi có thể tự thắng mình được không? Có thể nói thật, sống chân thật trong hoàn cảnh khó khăn không? Có thể từ chối những lợi ích tạm thời bằng sự giả dối không? Khi chúng ta bắt đầu thực hành điều này từ chính mình, từ những việc nhỏ nhất trong cuộc sống hàng ngày, thì sức mạnh thực thụ sẽ được phát triển.
Phật dạy: “Tự mình là chủ của mình, ai khác có thể là chủ?” (Attā have attano nātho). Chúng ta là những người chủ động tạo ra những điều tốt hay xấu qua những hành động, lời nói, suy nghĩ của mình. Chính chúng ta tự quyết định số phận mình. Vậy nên, hành động thực hành ngay hôm nay là cách tốt nhất để bắt đầu.
Khi mỗi cá nhân trong xã hội đều có khả năng tự thắng mình, khi mỗi người đều chọn sống chân thật thay vì sống giả dối, thì từ đó sẽ tạo nên một xã hội mạnh mẽ, một văn hóa truyền thống được gìn giữ và phát huy. Đó chính là con đường xây dựng “phát triển bền vững” thực thụ – bền vững không chỉ về kinh tế, mà còn về văn hóa, tinh thần và nhân cách của con người Việt.
Kết Luận: Lấy Phật Pháp Làm Soi Đường
Lời Phật dạy “Thắng ba quân không bằng tự thắng mình” không chỉ là một khẩn cáo triết lý, mà còn là một lời cầu cứu thực tế cho mỗi người trong chúng ta hiện nay. Trong thời đại “đồ giả” này, tu tập Phật giáo chính là tu tập để tự thắng mình, để phát triển những phẩm chất tốt lành bên trong. Hãy bắt đầu từ những việc nhỏ: nói thật, sống chân thật, kiềm chế tham lam, sân hận. Khi chúng ta làm được điều này, chúng ta không chỉ cứu được chính mình, mà còn là một lực lượng tích cực giúp cứu rỗi cả xã hội.
Áp dụng lời Phật dạy vào cuộc sống ngày nay, mỗi người có thể trở thành một “chiến sĩ tinh thần” bảo vệ truyền thống văn hóa, tinh thần dân tộc. Hãy tự thắng mình – đó mới là chiến thắng thực sự, mới là nền tảng vững chắc cho một đất nước phát triển bền vững.
