Thưa Thầy kính,
Hai hôm nay con vừa trải nghiệm một điều con xin chia sẻ với Thầy ạ. Ngôn từ của con không giỏi và chuyên sâu, nên nếu có gì sai sót xin Thầy lượng tình chỉ bảo ạ. Con đã gửi Thầy câu hỏi về việc con có đang quen một bạn mà con cảm thấy lo lắng về sự xung khắc trong tính cách sẽ làm ảnh hưởng đến việc tu học Hành Pháp của con. Con sợ sự xung đột sẽ làm tăng trưởng tả tính săn si của mình, và đúng là con trải qua một giai đoạn giằn dứt, dễ nổng nảy căn si. Khi trải qua những giai đoạn đó con đều chú tâm quan sát, để căn giằn dứt xảy ra rồi tự nó một lẹ và rồi đi. Con nhận ra một điều là sự giằn dứt đa phần trở nên tồi tệ hơn khi con cãng bám vào một luồng suy nghĩ nào đó – mà trong lúc căn giằn dứt đang có mặt, căn giằn dứt cứ như thôi thúc thuyết phục con rằng việc bám vào luồng suy nghĩ đó để “làm cho ra” là điều đúng, nên làm để bảo vệ bản thân (mà theo con hiểu chính là cái ngã?). Khi con thiếu chính niệm và nghe theo căn giằn dứt, những gì nó để lại là đau khổ cho con và người khác và sự sợ hãi, một mối, căn rứt hối háy hạn. Rồi từ cái hối háy hạn đó con cũng mong muốn mãnh liệt hơn là phải dập bỏ căn giằn dứt, cũng làm săn si tăng trưởng.
Vậy mà khi nó đến ma lực của nó mạnh mẽ quá Thầy ạ, thật đáng sợ. Từ đó con nhìn ra được từ đâu mà nó hình thành. Đúng là đa phần đều tới từ cái “cho là, phải là, sẽ là”. Vì ép buộc bản thân phải “nhất nhất không được săn si”, con lại vô tình khiến săn si tăng trưởng – làm khổ mình khổ người Thầy ạ. Khi con buông ra, con nhận ra việc xung đột không đáng sợ như con nghĩ. Nó thậm chí còn giúp con học cách lắng nghe với sự kiên nhẫn, từ bi và chấp nhận Thầy ạ. Nhờ có sự xung đột trong tính cách mà quan điểm, mình mới có cơ hội học cách thấu hiểu thêm được một ai đó. Và cũng từ lúc con thôi không đấu tranh lại sự xung đột, mọi thứ lại trở nên nhẹ nhàng hơn. Thưa Thầy, mọi thứ đúng là do tâm mà ra.
Về vấn đề thứ hai, con có hữu duyên quen biết được một anh làm bên xem tướng số tử vi. Anh có nói với con anh cảm nhận được có vong thai nhi đang theo con ạ (trước đây con có phá thai, con không đi chữa làm lỗi lúc đó vì con còn trẻ và sợ người nhà biết, con chỉ biết đọc kinh sám hối xin lỗi bé). Anh khuyên con nên gửi vong vào đơn Cô Chín để Cô tầu gia tiên lên cho bé theo cô chủ không nên để bé lang thang. Con không theo tín ngưỡng Tây Phương nên sau khi bàn khoăn suy nghĩ, con quyết định là sẽ không gửi vong bé vào đơn ạ. Thay vào đó con sẽ kiếm chùa gần nơi con ở (hiện con đang sinh sống ở Canada) để nhờ các Thầy đọc kinh hồi hướng cho bé, rồi sẽ chăm làm phước nghe pháp thoại nghe kinh… Con làm vậy có đúng không ạ? Con không muốn chỉ gửi rồi phải trách nhiệm với bé. Con muốn bé sớm hiểu, được nghe pháp, hiểu pháp và siêu thoát khỏi cõi âm lạnh lẽo…
Anh ấy báo con nhiều bạn gửi vong vào chùa rồi cũng về xin anh gửi vong vào đơn thôi, làm con cũng có phần lo lắng. Xin Thầy từ bi cho con lời khuyên ạ. Con cảm ơn Thầy nhiều lắm. Con kính chúc Thầy thật nhiều sức khỏe.
Lời Phật Dạy Về Căn Phiền Não
Đức Phật dạy người đệ tử cách quan sát tâm ý lúc căn phiền não phát sinh
Câu hỏi của con thể hiện một quá trình tu học rất thực tế và sâu sắc. Theo giáo pháp Phật, căn phiền não (hay còn gọi là phiền não) là những hành động tâm lý làm cho tâm trở nên bẩn thỉu, khó có thể an định và chứng đắc trí tuệ. Trong ba căn phiền não chính được Phật dạy – tham (tham muốn, bám víu), sân (sân dữ, giằn dứt), si (si mê, vô minh) – con đã nhận thức được cơ chế hoạt động của chúng một cách rất cụ thể thông qua kinh nghiệm sống hàng ngày.
Nhận Thức Về Sự Xung Đột Tâm Lý
Nhiều Phật tử khi gặp sự xung đột trong mối quan hệ hay trong tính cách của người khác, thường có xu hướng tránh né hoặc chống lại. Nhưng con đã phát hiện ra một sự thật sâu sắc: sự xung đột là một cơ hội để tu học, chứ không phải một chướng ngại trên đường tu. Khi con nhận ra rằng căn sân (giằn dứt) đa phần phát sinh từ những quan niệm “phải là, cho là, sẽ là” – những khái niệm cứng nhắc về cách mọi thứ phải xảy ra – con bắt đầu thấy được nguồn gốc thực của khổ đau.
Trong kinh điển Phật giáo, đặc biệt là trong Bộ Kinh Trung Bộ, Đức Phật dạy rằng tất cả khổ đau đều phát sinh từ tâm. Con không cố gắng dập bỏ căn sân mà thay vào đó quan sát nó bằng chánh niệm, đó chính là phương pháp tu học của Phật giáo. Khi bạn bỏ cuộc đấu tranh, khi bạn thôi cố gắng kiểm soát tâm, mọi thứ trở nên nhẹ nhàng hơn vì tâm của bạn đã không còn tạo ra thêm khổ đau trên khổ đau ban đầu.
Ứng Dụng Chánh Niệm Trong Đời Sống
Chánh niệm (mindfulness trong tiếng Anh, Sampajañña trong tiếng Pali) là một trong những yếu tố quan trọng của con đường tám chính được Phật dạy. Chánh niệm không phải là cố gắng, không phải là kiểm soát, mà là quan sát sâu sắc những gì đang xảy ra trong tâm mà không phán xét. Con đã thực hành điều này rất tốt: quan sát căn phiền não xuất hiện, để cho nó tồn tại, rồi thấy nó tự mình biến mất. Đây chính là cách tu học thực tế của Phật giáo.
Khi con lắng nghe người khác với sự kiên nhẫn và từ bi, đó là biểu hiện của lòng từ bi (loving-kindness) – một trong bốn tâm vô lượng mà Đức Phật dạy. Sự xung đột trong tính cách trở thành cơ hội để phát triển những đức tính này. Con không cần cố gắng thay đổi tính cách của mình hay người kia, mà chỉ cần chấp nhận sự khác biệt và học từ nó.
Vấn Đề Hướng Phước Cho Vong Linh
Con đường tu học Phật Pháp không chỉ là cho người sống mà còn cho vong linh
Về phần thứ hai của câu hỏi, đây là một vấn đề rất quan trọng liên quan đến hiểu biết về định mệnh, nhân quả và cách tu học Phật Pháp để giúp đỡ những vong linh. Trong Phật giáo, chúng ta có khái niệm về “hướng phước” – việc dùng công đức từ việc tu tập, đọc kinh, làm lành để dâng hiến cho người khác hoặc vong linh.
Con đã đưa ra một quyết định có cơ sở rất vững vàng. Thay vì gửi vong bé vào đơn theo tín ngưỡng dân gian (có thể mang yếu tố của nhiều tôn giáo khác nhau), con chọn cách hướng phước theo Phật Pháp bằng cách nhờ các Thầy đọc kinh, hồi hướng công đức. Đây là cách tu học đúng với giáo lý Phật giáo, bởi vì:
Thứ nhất, kinh điển Phật giáo – đặc biệt là các kinh về Địa Tạng Bồ Tát – dạy rằng khi con người sống còn hộ trì Phật Pháp, đọc kinh, làm lành và hướng công đức này cho vong linh, vong linh sẽ được lợi lạc. Công đức đi kinh sách có sức mạnh to lớn trong việc giúp đỡ các vong linh ra khỏi cõi khổ.
Thứ hai, việc con tham gia vào quá trình này – không chỉ gửi rồi thôi, mà tích cực làm phước, nghe pháp, học Phật Pháp – là một cách to lớn hơn để giúp đỡ bé. Bởi vì khi con phát triển trong tu tập, những công đức của con sẽ được hướng đến, và điều này sẽ mang lợi ích lâu dài cho vong linh của bé.
Thứ ba, Phật Pháp dạy rằng mỗi tâm, mỗi hành động đều có sức mạnh. Khi con sống đúng pháp, thực hành chánh niệm, từ bi, con đang tạo ra những sóng năng lượng tích cực giúp mở đường cho vong linh.
Lời Khuyên Cho Con Trên Con Đường Tu
Điều đáng khen ngợi về con là con đã vượt qua được những khái niệm bề ngoài, vượt qua lo lắng và cái “tôi” để đưa ra những quyết định dựa trên chính pháp. Con không chỉ tin tưởng mà còn suy xét sâu sắc – đây là biểu hiện của tuệ giác.
Hãy tiếp tục thực hành chánh niệm hàng ngày. Khi các căn phiền não phát sinh, đừng cố gắng chống lại hay kiểm soát chúng, mà hãy quan sát chúng như một người quan sát những đám mây trôi qua bầu trời – chúng sẽ biến mất khi có điều kiện. Tiếp tục làm những việc lành, nghe pháp thoại, đọc kinh, và hướng công đức. Mọi hành động đều có ý nghĩa, và mọi công đức đều được nhân quả ghi nhận.
Con cũng đừng lo lắng về những lời khuyên từ những người theo đạo khác. Mỗi đạo có cách riêng của mình, nhưng Phật Pháp đã chứng minh hiệu quả của nó trong hàng thiên niên kỷ. Hãy tin tưởng vào Phật Pháp và tiếp tục con đường tu học của mình. Sự cứu rỗi của vong linh bé sẽ đi theo sự tu tập thật thà và công đức thực tế của con.
Kết Luận
Tâm là của cải vô giá nhất của chúng ta. Khi chúng ta biết cách quan sát tâm, hiểu được nguồn gốc của những căn phiền não, chúng ta đã bước lên một bậc thang mới trong con đường tu học Phật Pháp. Con đã nhận thức được sự thật này, và điều đó là rất quý báu. Hãy tiếp tục đi trên con đường này với chánh niệm và từ bi. Mọi thứ đúng là do tâm mà ra, nhưng tâm cũng có thể được tu tập, được khai sáng, và được giải thoát khỏi tất cả khổ đau. Đó là con đường Phật Pháp.
Nam-mô Bổn Sư Thích-ca Mâu-ni Phật.
