Trong kho tàng giáo pháp Phật giáo, có một câu chuyện cổ xưa kể về một vị vua từng sáng suốt, nhận ra rằng tài sản và quyền lực không phải là điều tạo nên hạnh phúc thực sự. Câu chuyện này từ bộ “Phật Giáo Cổ Sử Đại Toàn” không chỉ là một huyền thoại cổ đại, mà còn là một bài học sâu sắc về quy luật nhân quả, về cách tích phúc đúng cách để có được phúc báo thực thụ trong cuộc sống này lẫn kiếp sau.
Vườn Càp Cố Đức – Nơi Phật Tổ Thuyết Pháp
Gần thành Xá Vệ, nơi không xa có một khu vườn hoa tên là vườn Càp Cố Đức với những cây Kỷ rộng lớn, phong cảnh thanh tịnh. Trong vườn cây cổi sum sê, có những bông hoa ngào ngạt hương thơm, tạo thành một không gian đẹp lạ và thiêng liêng. Đây chính là nơi Đức Phật thường xuyên thuyết pháp để giáo hóa chúng sinh, nơi mà vô số chúng sinh đã được vãng sinh, tu tập và giác ngộ theo lời dạy của Thế Tôn.
Vườn Càp Cố Đức nơi Phật Tổ thuyết pháp, với những cây Kỷ cao vút và ánh sáng thiêng liêng
Cũng tại nơi này, có một ngày hôm kia, một luồng ánh sáng huyền ảo chiếu tỏa từ thiên cung xuống, báo hiệu rằng có một vị Phật sắp thuyết pháp. Thái tử Bích La tại thiên cung liền nhận ra đây là dấu hiệu Phật sắp giáo hóa, nên không dám chậm trễ. Trong chớp mắt, ngài đã xuất hiện tại vườn Càp Cố Đức, quỳ xuống lễ bái Đức Phật và yên lặng chỗ đứng nghe Pháp.
Câu Hỏi Của Thái Tử Bích La Về Hạnh Phúc Thật Sự
Khi cuộc pháp hội đã khai mạc và những giáo lý linh diệu được phát hành, Thái tử Bích La đứng dậy cung kính chắp tay thọ lễ với Đức Phật và nêu lên câu hỏi mà biết bao chúng sinh cũng đang phân vân:
“Thế Tôn! Từ quang bi nguyện của Như Lai đã làm lợi lạc cho chúng sinh khắp nơi, công đức vô đại ấy con tận tâm không bao giờ cùng. Hôm nay con có một câu hỏi, thỉnh Thế Tôn giải đáp cho con.”
Đức Phật đáp với lòng từ bi: “Tốt lắm, ông có điều chi cứ hỏi, ta sẵn sàng trả lời cho ông.”
Thái tử Bích La lìa xuống những mong muốn tấn công: “Thế Tôn! Làm người trong khắp cả thiên hạ, ai cũng ôm ấp những mong muốn: muốn mình được khỏe mạnh không ưu sầu, không bệnh hoạn, muốn con châu đầy nhà, quyền cao chức trọng, lại muốn ăn ngon mặc đẹp…rồi ngồi đó mà chờ những thứ ấy rơi vào tay mình! Kỳ thật, làm gì có chuyện không làm gì mà được tất cả, một người không chịu làm việc, vĩnh viễn không thu hoạch được gì hết!”
Thái tử tiếp tục với nỗi băn khoăn sâu sắc: “Cái mà người gặt hái được trái lại là khổ nhiều vui ít. Thế Tôn! Trong thế giới tam thiên đại thiên rộng lớn vô biên này, có bao nhiêu người đạt được những vui thứ hay sự bình an mà họ mong cầu? Phật là bậc đại giác, thỉnh Ngài cho con biết tại sao cuộc đời lại như thế?”
Pháp Luật Nhân Quả – Chìa Khóa Của Phúc Báo Thực Thụ
Đức Phật khen ngợi mà trả lời rằng: “Điều ông muốn nói là muốn cầu phúc báo thì có phương pháp để được phúc báo, song nếu cầu không đúng cách thì dĩ nhiên không đạt được gì hết. Ông nên biết, bất kỳ ở cõi trời hay cõi con người, điều tốt hay xấu mà tự mình đã làm nên thì cũng sẽ do tự mình gánh vác lấy.”
Đây là một trong những giáo pháp sâu sắc nhất của Phật giáo – pháp luật nhân quả (karma) – nguyên lý tự nhiên không ai có thể thay thế hoặc thoát khỏi. Đức Phật tiếp tục dạy: “Chỉ khi nghiệp báo tới lúc trổ quả thì trốn không thoát mà ai thay thế cho cũng không được. Một người tạo nghiệp lành thì sẽ được phúc báo, còn giả như một người làm ác bằng đủ mọi cách, thì sẽ gặt hái toàn là tai họa. Đó là nhân quả, không có ai do may mắn mà được quả phúc, cũng không có ai gặp nguy nan một cách vô cớ. Hỏa và phúc như cái bóng theo ta bên gót, như âm thanh vừa phát ra thì tai ta liền có phản ứng.”
Ngôi chùa cổ xưa nơi Phật dạy về nhân quả, quy luật tự nhiên của vũ trụ
Câu Chuyện Ông Vua Kiếu Mạu – Bài Học Sống Động Về Tích Phúc
Thái tử Bích La sau khi nghe giáo pháp, bạch: “Thưa Thế Tôn! Con nghĩ tới một câu chuyện xưa, cũng đúng như vậy. Trong đời quá khứ, con nhớ lúc còn là một vị vua trong loại người, vì rõ biết nhân quả đã có hình bộ thí nên mới được hưởng phúc báo, quốc gia của con mới thịnh vượng, nhân dân mới an lạc như thế.”
Vua Kiếu Mạu khi ấy có một suy tư sâu sắc. Ngài nhận ra rằng: “Đời người vốn ngắn ngủi, nên lợi dụng lúc còn thì giờ mà hành bộ thí và làm chút gì lợi ích cho chúng sinh, hậu thế trồng hạt giống phúc đức cho tương lai của chính mình.”
Vì thế, vào buổi liễu triều sớm, khi quần thần đã tụ tập đầy đủ, Vua Kiếu Mạu nói với họ: “Trẫm muốn bộ thí sâu rộng trong quân chúng nên cần có một cái trống lớn, mỗi khi giống trống lên thì tiếng của nó phải vang xa tới một trăm dặm để cho người ở xa có thể nghe thấy mà mau đến nhận bộ thí. Ai tạo cho trẫm được một cái trống như thế, trẫm sẽ thưởng.”
Quần thần ai nấy đều im lặng suy nghĩ, vì điều con Vua đòi hỏi không giản dị chút nào. Thật lâu sau, bỗng nhiên có một vị quan đứng dậy tâu: “Để đáp hồng ân của bệ hạ từ bi cứu tế muốn dân, thần xin nguyện cố gắng hết sức mình để đảm nhiệm việc này. Đó là một vị đại thần thần là Khuông Thương, mọi người ai cũng kính phục lòng trung tín cũng như tài năng của ông, nên họ đồng thanh tiến cử ông lên cho con.”
Bộ Thí Có Phương Pháp – Chìa Khóa Của Phúc Báo Bền Vững
Con vua cũng vui mừng tán thương: “Thế thì hay quá!” Tuy nhiên, Khuông Thương tiến lên tâu rằng, có lẽ sẽ phải cần rất nhiều tiền mới làm nên chuyện này. Con ra lệnh cho mộ ngân khố quốc gia, nói: “Điều đó không thành vấn đề, khanh cần bao nhiêu cứ từ tiền lấy mà chi dùng.”
Khuông Thương bên lấy trong kho nào tài sản, lương thực, tất cả những gì cần thiết cho đời sống, rồi cho người lấy xe chở hết ra ngoài cung thành, chia ra từng mục đích khác nhau tế, xong lại phải người đi khắp nơi truyên rao và dán cáo thị cho dân chúng biết: “Nhờ hồng ân của hoàng thương, những ai nghèo khó, ăn không đủ no, mặc không đủ ấm, đều có thể đến đây nhận sự trợ giúp.”
Ngoài ra, ông phải sơ giả được độ tài giới để đem phẩm vật cần thiết hàng năm cho các vị sa môn và bà-la-môn, tùy tháng, tùy khu tùy thời mà phân phát. Từ xa tới gần, một đơn mười, mười đơn trăm, dân chúng trong cả nước ai ai cũng nghe tin ấy, và ai ai cũng không quản lường xa nhằm hướng kinh thành mà đi.
Dân chúng ủng hộ vua kiếu mạu nhờ hành bộ thí, tạo phúc cho tương lai
Cho đến dân chúng trong những nước lân cận cũng nhập theo đoàn người đi nhận vật trợ. Những nước nhỏ nghèo đó thì cảm động trước từ bi đức độ tự bi cứu tế muốn dân, nên đua nhau đến xin quy phục. Mỗi ngày, trước mặt cung thành, khung cảnh nào nhiệt như buổi hợp chợ, trẻ giá lớn bé dìu dắt liên tục tới lãnh của bộ thí, họ tay ôm tay xách rất nhiều thứ, không ngừng hướng vệ vương cung lấy tặng, và cũng không ngừng tán thán nhân đức của nước con:
“Hội quốc vương nhân tế từ! Ngài thương yêu bảo bộc chúng thần như cha mẹ, chúng thần nguyện sẽ mãi mãi ủng hộ ngài, để mãi mãi được che chở dưới chính thể nhân đức của ngài.”
Qua một năm, con gặp lại Khuông Thương, hỏi xem ông ta làm cái trống tới đâu rồi, ông đáp: “Tuân lệnh của bệ hạ, thần đã làm xong từ lâu rồi!”
“Thế sao ta không nghe tiếng trống bao giờ cả?” Con sinh sốt hỏi.
“Kính thỉnh bệ hạ lên xa giá ra ngoài thành khảo sát, chắc chắn ngài sẽ nghe trống pháp của Phật vang xa. Không phải chỉ 100 dặm mà thôi, tới ngàn dặm cũng còn nghe được.” Khuông Thương cúi mình tâu lên.
Con bên lên xa giá cũng thử vệ ra khỏi cung điện khảo sát. Thử trận nào cũng sâm uất tập nạp, nhân dân sống trong sung túc, người nào cũng có vẻ rạo rạo hạnh phúc, và ai ai cũng cảm tạ ân đức của con.
Sức Mạnh Của Hành Bộ Thí Theo Phương Pháp
Từ mắt mình chứng kiến điều đó làm cho con rất ngạc nhiên, hỏi Khuông Thương rằng: “Nước chúng ta đông dân đến thế ư? Mà tại sao họ lại vui mừng đón tiếp ta một cách nồng hậu như thế?”
Khuông Thương đáp: “Năm ngoái thần tuân chỉ dụ của hoàng thương đức được cái trống to, với mục đích loan truyền rộng rãi trong quân chúng ý muốn tự bi hạnh đại bộ thí của hoàng thương. Nhưng thần tự nghĩ, làm sao một khúc gỗ khó cũng một tấm da thú có thể nói lên được đức độ của hoàng thương? Hoàng thương đã trao cho thần toàn quyền, thì thần tự làm theo ý mình, tức là đem của cải tài sản từ ngân khố quốc gia, tuyển người hiện đức tài năng đúng thời đúng chỗ mà đem phân phát trong từng đoàn, thay mặt hoàng thương cũng dương chỉ từng không hề giản đoạn để duy trì chính pháp.”
Khuông Thương tiếp tục giải thích: “Muốn cho quốc gia cường thịnh, nhân dân an lạc, thần nghĩ duy chỉ có một cách là làm cho Phật pháp vĩnh viễn lưu truyền trong nhân gian, lấy Phật pháp làm sáng đẹp nhân tâm thì thế gian tự nhiên biến thành tịnh độ. Một mặt lại đem tài vật ra bộ thí cho người nghèo khó bần cùng trong nước, từ xa tới gần, cho đến cả những nước nhỏ lân cận nghe tin ấy cũng mau đến xin bộ thí, họ cảm động trước nhân đức của hoàng thương nên đồng đến xin quy phục.”
“Có kẻ từ trăm dặm, từ ngàn dặm, mà cũng có kẻ đã từ vạn dặm đường xa mà đến. Hoàng thương nay tự chứng kiến sự vui vẻ của dân chúng, đã tự tai nghe họ tán tụng ngài, đó là vì thần đã áp dụng nguyên tắc của ‘trống pháp’ mà được trồng cho hoàng thương.”
Nhân Quả Vô Tạo, Phúc Báo Tự Phát
Đức Phật nghe thiên cung Thái tử Bích La kể xong, hoan hỉ nói: “Ông và ta giống nhau, lúc trước trên đường hành đạo, ta gặp ma nạn không ít mà gặp người hề trì ta cũng nhiều. Ta có ân với người, người cũng có ân với ta, muốn được mỗi sự như ý phải thi ân thật nhiều cho người khác!”
Thái tử Bích La nghe thế cảm động không cùng, thì ra sinh nơi cõi trời rồi mà vẫn còn phải hành bộ thí sâu rộng.
Bài Học Cho Người Tu Học Phật Pháp Ngày Nay
Câu chuyện về Ông Vua Kiếu Mạu không chỉ là một huyền thoại cổ xưa, mà còn là một bài học sâu sắc về quy luật nhân quả và phương pháp tích phúc đúng cách. Những điểm quan trọng từ câu chuyện này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách tu tập và sống trong Phật pháp:
Thứ nhất, phúc báo không phải do may mắn hay cơ duyên bất ngờ mà có. Nó là kết quả của những hành động thiện lành chúng ta tạo ra. Ông Vua Kiếu Mạu nhận ra rằng chỉ khi hành động tích cực, có phương pháp thì mới có phúc báo thực thụ.
Thứ hai, hành bộ thí phải có trí tuệ và phương pháp. Không phải chỉ cho đi mà phải biết cách cho đúng, đúng thời, đúng chỗ, và lấy Phật pháp làm cơ sở. Khuông Thương hiểu rằng để tạo phúc lâu dài, phải kết hợp giữa vật chất (tài sản) và tinh thần (Phật pháp).
Thứ ba, tích phúc không chỉ có lợi cho người khác mà còn tạo phúc lâu dài cho chính mình và con em trong kiếp sau. Vua Kiếu Mạu nhận được lợi ích kép: nước gia thịnh vượng, dân chúng an lạc, và bản thân tích được phúc lớn cho kiếp sau.
Thứ tư, lòng từ bi và trí tuệ luôn đi cùng nhau. Vua Kiếu Mạu không chỉ có từ bi muốn cứu tế dân, mà còn có trí tuệ biết cách làm cho từ bi của mình lan tỏa rộng lớn qua người tài như Khuông Thương.
Ứng Dụng Phật Pháp Vào Cuộc Sống Hiện Đại
Với tư cách là một Phật tử hay người quan tâm đến Phật giáo, chúng ta có thể rút ra những bài học quý báu từ câu chuyện này. Trong thế giới hiện đại, phúc báo vẫn theo nguyên tắc nhân quả như xưa. Mỗi hành động, mỗi suy nghĩ, mỗi lời nói của chúng ta đều tạo ra những tác động xung quanh và cũng sẽ quay lại với mình.
Hành bộ thí không nhất thiết phải là vật chất, nó có thể là tình yêu, sự giúp đỡ, lời khuyên chân thành, hay sự khoan dung. Quan trọng là lòng Phật tâm – lòng từ bi muốn giúp đỡ mọi người được hạnh phúc mà không mong cầu gì đáp lại.
Câu chuyện Ông Vua Kiếu Mạu cũng cho chúng ta thấy rằng, những người thực sự thông tuệ luôn biết tích phúc từ sớm. Họ không chỉ chăm sóc nhu cầu vật chất mà còn quan tâm đến sự tu tập tinh thần, sự lưu truyền Phật pháp. Bởi vì, sự giáo dục tinh thần và Phật pháp là món bộ thí quý nhất, là những gì mang lại lợi ích lâu dài và bền vững nhất.
Với mỗi bước đi, hành động, suy nghĩ, chúng ta đang vun đắp vườn phúc của chính mình. Câu chuyện này là một lời nhắc nhở rằng, hạnh phúc thực sự không phải tìm kiếm bên ngoài, mà là kết quả tự nhiên của những điều lành chúng ta tạo ra mỗi ngày. Áp dụng Phật pháp vào thực tế, chúng ta sẽ thấy cuộc sống trở nên có ý nghĩa hơn, bội phúc hơn, và đầy tính xây dựng.
