Trong lịch sử dài của nền văn minh nhân loại, chỉ có những khoảnh khắc hiếm hoi mà con người được gặp gỡ những điều tuyệt vời nhất. Tam Bảo – Phật, Pháp, Tăng – chính là ba ngôi bảu quý hiếm hữu nhất mà chúng sinh trên cõi đời này có thể gặp được. Đây không chỉ là ba khái niệm trong Phật giáo, mà là cơ sở nền tảng để tất cả chúng sinh tìm kiếm giải thoát khỏi vòng luân hồi khổ đau. Theo lời dạy của Đức Thích Tôn trong Kinh Niệm Phật Ba La Mật, “Tam Bảo là chỗ vỹ nương tựa của muôn loài, là ngọn đèn phá tan mọi hắc ám, là con thuyền đưa chúng sinh qua thăm bộ bên kia.” Nhờ nương tựa vào Tam Bảo với tâm niệm tin chắc và vững chải, chúng ta trở thành những kẻ vô ưu, tự thoát khỏi sự hận thù và xả, an nhiên sống trong thế giới loạn động với hướng về phát lạc và thưởng hưởng pháp lạc.
Bài viết này sẽ khai thác sâu sắc giá trị quý hiếm của ba ngôi bảu từ hai góc độ chính: thời gian và không gian, dựa trên những kinh điển Phật giáo và sự thực tế trong tu hành, nhằm giúp các Phật tử Việt Nam nhận thức rõ hơn về điều kỳ diệu mà Tam Bảo mang lại.
Sự Quý Hiếm Của Tam Bảo Trong Chiều Độ Thời Gian: Tỷ Lệ Xuất Hiện Không Tưởng
Để hiểu rõ hơn về sự quý hiếm của Tam Bảo, chúng ta cần xem xét một sự kiện lịch sử trọng đại trong Phật giáo. Phật pháp được chia thành ba thời kỳ phát triển: thời Chính Pháp, thời Tương Pháp, và thời Mạt Pháp. Theo những ghi chép trong các kinh điển, mặc dù các bác cổ đức có những tranh cãi về độ dài cụ thể, nhưng hầu hết đều tuân theo thuyết định thời kỳ Chính Pháp kéo dài 500 năm, Tương Pháp 1.000 năm, và Mạt Pháp 10.000 năm.
Vòng tròn thời gian biểu thị sự có mặt của Tam Bảo so với thời kỳ không có Tam Bảo
Hiện tại, chúng ta đang sống trong thời kỳ Mạt Pháp, cách khi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni nhập Niết bàn hơn 1.100 năm. Theo các kinh điển Đại Thừa, thời kỳ Mạt Pháp sẽ còn tiếp tục khoảng 8.900 năm nữa. Tuy nhiên, đó chỉ là khi Phật pháp còn tồn tại. Theo lời Phật dạy trong Kinh Pháp Diệt Tân, Phật pháp sẽ dần dần biến mất cho đến chỉ còn lại câu niệm Phật “Nam Mô A Di Đà Phật” trụ thế 100 năm nữa (theo Kinh Vô Lượng Thọ), rồi cuối cùng sẽ bị tận diệt hoàn toàn.
Khi Phật pháp bị tận diệt, Tam Bảo sẽ biến mất khỏi thế giới này. Từ đó cho đến khi Đức Di Lặc Bodhisattva hạ sanh thành Phật tại thế gian, sẽ là một khoảng thời gian dài vô tưởng. Theo một số tính toán dựa trên các đơn vị thời gian trong kinh điển, khoảng 60 đại kiếp phải trôi qua mới có Phật mới xuất hiện. Mỗi đại kiếp tương đương 1.334.240.000 năm, nghĩa là chúng ta đang nói đến một khoảng thời gian dài không thể tưởng tượng được.
Nếu so sánh hình ảnh với một vòng tròn, thời gian có Tam Bảo chỉ chiếm một phần nhỏ như một điểm sáng tí hon, còn lại toàn bộ vòng tròn là thời gian không có Tam Bảo. Tỷ lệ này đủ để chúng ta nhận thức rằng, sự xuất hiện của Tam Bảo trong vũ trụ là một sự kiện quay hiếm kỳ diệu. Mỗi một khoảnh khắc chúng ta được sống trong thời Tam Bảo, chúng ta đang sống trong thời gian phổ quý nhất của mọi thời đại.
Sự Quý Hiếm Của Tam Bảo Trong Chiều Độ Không Gian
Mặc dù Phật pháp được truyền bá sang khắp nơi, nhưng nếu nhìn từ góc độ địa lý toàn cầu, sự phân bố của Phật tử lại rất tập trung và hạn chế. Con số này rõ ràng cho thấy rằng, mặc dù thế giới có khoảng 8 tỷ người, nhưng chỉ có một phần rất nhỏ được may mắn theo học Phật giáo.
Phần Trăm Phật Tử Trên Thế Giới
Theo thống kê của Cơ Quan Tình Báo Trung Ương Hoa Kỳ (CIA) trong tập World Factbook năm 2010, số lượng người theo đạo Phật trên toàn thế giới là khoảng 380 triệu người, chỉ chiếm 5,4% dân số thế giới. Nếu so sánh với các tôn giáo khác, con số này thực sự khiêm tốn.
Biểu đồ phân bố tôn giáo toàn cầu cho thấy Phật giáo chiếm phần nhỏ
Nhân loại trên Địa Cầu được phân chia thành các tôn giáo khác nhau, với số lượng tín đồ Cơ Đốc giáo lên đến 33,32%, tín đồ Hồi giáo đạt 21,01%, tín đồ Hindu chiếm 13,26%, trong khi đó Phật tử chỉ chiếm 5,4%. Điều này có nghĩa là, so với Cơ Đốc giáo, số Phật tử chỉ bằng gần một nửa, và thấp hơn rất nhiều so với Hồi giáo. Đó là lý do tại sao tôi khẳng định rằng, sự xuất hiện của Phật giáo trong bối cảnh tôn giáo toàn cầu cũng là một hiện tượng quý hiếm.
Phân Bố Địa Lý Của Phật Giáo
Hơn nữa, nếu nhìn vào bản đồ thế giới, Phật giáo chỉ phát triển mạnh mẽ tập trung ở một số quốc gia châu Á nhất định như Thái Lan, Nhật Bản, Nam Hàn, Trung Quốc, Việt Nam, Sri Lanka, Lào, Campuchia, Đài Loan, Myanmar… Không giống như Cơ Đốc giáo hay Hồi giáo phân bố rộng khắp cả thế giới, Phật giáo còn có sự hạn chế về không gian địa lý.
Bản đồ thế giới thể hiện những vùng có mật độ Phật tử cao nhất
Theo dữ liệu từ trang Adherents.com, Trung Quốc có số lượng Phật tử nhiều nhất thế giới. Tuy nhiên, nếu xét theo tỷ lệ dân số, Thái Lan dẫn đầu với 95%, sau đó là Campuchia, Lào, Myanmar, trong khi Việt Nam xếp thứ sáu với khoảng 55% dân số là Phật tử. Điều này cho thấy rằng, sự may mắn được sinh ra tại các quốc gia này, nơi Phật giáo phát triển mạnh, là một điều kỳ diệu không thể tái hiện dễ dàng ở những nơi khác trên thế giới.
Sự Trân Quý Của Tam Bảo Và Những Bài Học Tu Hành
Nhân Duyên May Mắn Với Tam Bảo
Các Phật tử quý mến! Chúng ta thực sự may mắn khi được sinh sống trong thời gian Giáo Pháp của Đức Tây Tôn Thích Ca Mâu Ni còn tồn tại và phát triển. Sự may mắn này có thể được nhận ra rõ ràng thông qua tỷ lệ chênh lệch quá lớn: 1 năm có Tam Bảo so với 10.000 năm không có Tam Bảo. Còn may mắn hơn nữa là chúng ta được sinh ra và lớn lên ở những nơi Tam Bảo phát triển mạnh mẽ như Việt Nam, nơi mà cơ sở hạ tầng Phật giáo vô cùng phong phú.
Cuối cùng, chúng ta được may mắn trở thành những Phật tử được bảo vệ, chỉ dẫn và trưởng dưỡng bởi ngôi Tam Bảo quý hiếm này. Vì vậy, chúng ta phải trân quý ba ngôi bảu này và tôn kính người sẽ thân của mình bằng cách dành thời gian tu tập, tu hành nhân thiện, giải thoát – niết bàn, đó là trách nhiệm thánh thiêng mà Tam Bảo đặt lên vai chúng ta.
Hỗ Trợ Phát Triển Chính Pháp
Để Chính Pháp được trường tồn và phát triển trong thế giới hiện đại, chúng ta cần thực hành những hành lĩnh cụ thể. Hãy cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm tu tập với các bạn đồng tu khác. Các Phật tử của những Tông Phái Phật Giáo khác nhau cần đoàn kết, tôn trọng lẫn nhau, và coi như một gia đình Phật giáo lớn, hơn thế nữa hãy đối xử với những người ngoài đạo như những Phật tử đương lai.
Để Chính Pháp được trường tồn và phát triển, hãy tích cực thực hiện các hành lĩnh như xây dựng chùa, xây tháp, in sắc kinh sách, và mang giáo pháp của Như Lai (dù chỉ một bài kệ) tùy duyên mà gieo duyên với nhiều người khác, nhằm mang ánh sáng trí tuệ và tâm từ bi của đạo Phật đến công nhiều người càng tốt. Cuối cùng, những Ban Giáo hội và các Chị Tôn Đức Thế Giới cùng nhau chủ động xây dựng chương trình phát triển Phật Giáo ở những nơi chưa có Tam Bảo.
Siêng Tu Hành Lĩnh Và Tiêu Trừ Tất Xấu
Chúng ta không được bỏ qua bất kỳ cơ hội thực hiện một hành lĩnh nào, dù chỉ nhỏ như tình nguyện nhường ghế ngồi cho người cao tuổi trên xe buýt. Theo lời dạy của Đức Phật, để thành tựu một hành lĩnh cũng phải trải qua nhiều kiếp. Sống trong thế giới ngũ trược ác thế này trong thời có Tam Bảo ngắn ngủi, và ở những nơi có Tam Bảo phát triển như Việt Nam, Thái Lan, Lào là một ruộng phước lớn cho những ai tu pháp lĩnh như Bồ Tát Hành.
Sự may mắn này không phải ai cũng có được. Ví dụ, “thọ thiện” là cơ hội làm từ thiện ở Việt Nam cao hơn nhiều so với những nước phát triển như Úc, Mỹ, Đức. Muốn làm hành phóng sanh thì sẽ thực hiện được ngay ở Việt Nam nhưng ở Úc thì khó hơn nhiều. Hãy kiên tâm tiêu diệt và loại trừ vô lượng tất xấu. Để tiêu diệt một tật xấu nhỏ cũng đòi hỏi nhiều kiếp. Vì vậy, luôn giữ chính niệm và kiên tâm với pháp môn mà mình đã chọn với niệm tin chân thật và vững chải thì sẽ tiêu trừ được vô lượng nghiệp xấu và trí huệ hiện phát.
Phóng Sanh, Ăn Chay Và Bảo Vệ Môi Trường
Những chúng sinh khác nhau (Hóa sanh, Thai sanh, Hóa sanh và Thập sanh) sống chung với nhau ở những nơi có Tam Bảo phát triển mạnh như Việt Nam đều có một nghiệp chung, đó là công nghiệp nên mới ở cùng chung với nhau để báo ơn và trả nghiệp. Hãy nhận thức rằng chim, gà, dê, gà v.v. đều là cha mẹ, anh em với ta, thậm chí còn rất gần với ta.
“Chuyện Kiếp Xưa” là một mâu chuyện cổ Phật giáo kể lại rằng cách thời Đức Phật Thích Ca Mâu Ni nhập Niết bàn 700 năm, có một vị A La Hán Kỳ Đà Ða ở Ká Tân miền Bắc An Độ thần thông quang đại cùng với những môn đệ của ngài vân du về phía Nam, và khi đi ngang qua những suốn núi, hai bên đường có những ngôn cây cao vút, tôn giáo tình cờ ngước đầu nhìn lên cành cây có một con quạ đen đang đầu. Tôn giáo nhìn kỹ rồi nhẹm mỉm cười, gật gật đầu. Bạch Tôn Giáo, vì sao ngài lại mỉm cười với con quạ đó? Tôn giáo ân tôn trả lời con quạ đó là con trai của ta, không ngờ nó lại đến nơi này. Coi như còn có duyên nên hơn mười kiếp qua rồi mà còn gặp mặt nhau.
Vì vậy, hãy tích cực phóng sanh và tăng cường ăn chay để trưởng dưỡng tâm từ bi và để bảo vệ môi trường sống cho con người và tôn trọng sự sống của muôn loài chúng sinh trên quả Địa Cầu mà hiện nay đang bị con người tàn phá nghiêm trọng gần như đến kiệt sức.
Theo những báo cáo môi trường, 70% diện tích đất nông nghiệp và 30% tổng diện tích của trái đất được sử dụng để nuôi súc vật ăn thịt cho con người. Ở Châu Mỹ La Tinh, 70% diện tích của các khu rừng đã tàn phá để làm đồng cỏ nuôi bò. Báo cáo của Liên Hiệp Quốc cho hay nuôi súc vật để ăn thịt tạo ra nhiều chất khí như CO2, Mê-tan, NO… gây hiệu ứng nhà kinh nhiều hơn gấp đôi chất khí do các ngành công nghiệp và xe cộ trên trái đất nhả ra. Để sản xuất một kg thịt bò thì cần 50 ngàn lít nước và thải ra 36,4 kg CO2.
Hơn thế nữa, 90% các loài cá nhỏ bị chế biến thành viên cho chăn nuôi. Những chú bò xưa nay chỉ ăn rau cỏ bằng cách giản tiếp trở thành thứ ăn thịt nguy hiểm nhất dưới lòng đại dương chỉ để làm miếng thịt trên bàn ăn của con người. Đại dương đang hấp hối, và đến năm 2048, môi trường sống của chúng ta, của tất cả các loài cá biển sẽ không còn.
Chính vì vậy, ăn chay là giải pháp hiệu quả nhất để bảo vệ môi sinh và trái đất và nhất là để trưởng dưỡng tâm từ bi.
Kết Luận: Trân Quý Và Hành Động
Sau khi Pháp bị tận diệt, thế giới này sẽ chìm trong “bóng tối” ít nhất 100 triệu năm, trong khoảng thời gian đó danh từ Tam Bảo không được biết đến, huống gì nói đến lời kinh, tiếng kệ, và tiếng niệm Phật. Vì vậy, hội cả các Phật tử bất kỳ tông phái nào, hãy cùng nhau cầu nguyện, rải tâm từ, tụng kinh, trì chú cầu nguyện đến cho muôn loài gần ta và ở tất cả pháp giới.
Niệm rằng công đức này hướng về chúng sinh khắp pháp giới, hãy phát nguyện cho tất cả chúng sinh được sinh cõi Cực Lạc. Mỗi một hành động tu tập của chúng ta, dù nhỏ bé, đều giúp lan tỏa ánh sáng của Phật pháp và góp phần vào việc bảo vệ Tam Bảo cho các thế hệ mai sau. Đó chính là cách chúng ta thể hiện lòng trân quý đối với ba ngôi bảu quý hiếm này.
Tài Liệu Tham Khảo
[1] Hiện Kiếp Kinh, Ma-Ha-Ma-Gia Kinh, và Đại Tập Nguyệt Tạng Kinh
[2] Phật Thuyết Kinh Pháp Diệt Tân và Đại Bi Kinh
[3] Đại Bảo Tích Kinh. Tập I. Phẩm I: Pháp Hội Tam Tụ Luật Nghi. Hán Văn Bộ Độ Lưu Chi. Việt Văn Hoá Thượng Thích Trí Tính. Nhà xuất bản TPHCM. 1999.
[4] Phật Thuyết A Di Đà Kinh Yếu Giải Giảng Kỹ – Pháp Sư Tịnh Không
[5] World Religions by Percentage, according to the CIA World Factbook. June 20, 2010
[6] http://www.adherents.com/largecom/com_buddhist.html
[7] Bồ Tát Hành. Phần Văn, Hán Văn, Anh Văn: Sāntideva; Việt Văn: Thích Trí Siêu
[8] Truyền Cổ Phật Giáo
[9] Ăn Chay Bảo Vệ Trái Đất. Thích Nhất Hạnh (2007). Tu Viện Bích Nham. Làng Mai. [Online] Available http://langmai.org/cong-tam-quan/thu-thay/an-chay-de-bao-ve-dat-me
[10] Phillip Wollen (2016). Animals Should Be Off Menu Debate. St James Ethics Centre, the Wheeler Centre. The Melbourne Food and Wine Festival, The Age The City of Melbourne and the ABC. [Online] Available http://freefromharm.org/videos/educational-inspiring-talks/philip-wollen-australian-philanthropist-former-vp-of-citibank-makes-blazing-animal-rights-speech/
