Gieo khổ đau cho người, cầu an vui cho mình—đó là điều không thể có. Sống với hận thù, bản thân cũng rơi vào vòng xoáy của khổ đau, hậu quả lâu dài khó lường. Tâm hận thù là thuộc độc cực kỳ độc hại mà chúng ta thường không nhận ra. Vô minh che khuất, người đời khó thấy rõ sự nguy hiểm của nó—cho đến khi quả báo đó trổ mầm.
Khi hôm nay mình gặp ai xử tệ, hay chuyện trái ý xảy ra khiến mình không vui, tâm hận thù bắt đầu âm thầm sinh ra. Bề ngoài, bạn có thể không nhận thấy gì, nhưng chính tâm hận thù đó đang từng ngày từng giờ giết chết mình mà ta không hay. Đó là kiểu độc hại mà không có thuốc chữa, vì chính ta đang tự nuôi nó.
Hành động tâm hận thù ảnh hưởng toàn bộ cuộc sống
Thí dụ đơn giản: Khi lòng chứa hận, bữa cơm ăn không ngon, vì trong khi ăn cứ nghĩ đến người làm ta giận, ăn sao được ngon. Lên giường mà nghĩ đến kẻ xứng tội, làm sao ngủ được yên. Tâm hận thù giết mình chết dần chết mồn theo thời gian, không cần bao lâu. Hoặc khi mình đang vui vẻ, người khác gặt hái được thành công, mọi người khen ngợi—bạn liền mất hứng thú, thấy đầy là khổ.
Xét lại từ đầu đến cuối toàn là khổ, nên tâm hận thù là thuộc độc hại cho mình. Giả sử bạn thấy người khác bị nạn, tâm mình thấy vui—vui trên đau khổ của người khác. Niềm vui này không phải vui chân thật, mà chính là nhân đau khổ cho chính mình, cũng là thuộc độc hại cho mình. Vui trên đau khổ của người khác như nhân ác, quả xấu sẽ đến với mình sau này.
Gieo hành động tốt để gặt những quả lành
Câu chuyện vua Liu Li và bài học về quả báo
Trong lịch sử Phật giáo, câu chuyện vua Liu Li (Lưu Ly) của vương quốc Ba-tư-nặc là bài học rõ ràng nhất về sức hủy diệt của tâm hận thù. Vua Ba-tư-nặc là người vua sùng kính Phật pháp, muốn kết thân với dòng họ Thích Ca nên sai sứ giả xin kết hôn. Dòng họ Thích Ca thấy không xứng nên chọn con của một phi tần sơ sài làm dâu. Sau này, người phụ nữ này trở thành hoàng hậu và sinh ra hoàng tử Liu Li.
Có lần, thái tử Liu Li vẫn con nhỏ, vợ của một phi tần khác đến lau rửa chế độ khi thái tử đi vắng. Nghe tin, hoàng hậu cảm thấy bị xúc phạm về danh dự mình, vì con mình được coi là “chế độ của cô gái không tốt như phụ nữ khác.” Từ hôm đó, hoàng hậu nuôi dưỡng tâm hận thù trong lòng suốt những năm tháng. Thái tử Liu Li lớn lên trong không khí đó, tâm hận được truyền lạc từ mẹ sang con.
Khi lớn lên, thái tử Liu Li đã nuôi tâm ham muốn quyền lực. Một hôm, vua Ba-tư-nặc đi nghe Phật thuyết pháp tại Tinh xá. Người giữ quyền bên ngoài nhân dịp này âm mưu, tự ý trao quyền ngai vàng cho Liu Li rồi đẩy vua xuống vị trí cai quản. Thái tử Liu Li nắm cơ hội cướp ngôi vua của cha.
Hậu quả của tâm hận thù đến với vua Liu Li
Quả báo không thể chống chọi được
Khi vua Ba-tư-nặc nghe tin sự cố, liền sai vua A-xà-thế (con của mình) đem quân sang bắt thái tử Liu Li để trừng phạt. Nhưng trên đường đi, trước khi vào thành, trời đã tối, gặp mưa gió lớn, vua Ba-tư-nặc bị trúng cảm nặng và chết ở ngoài trời. Buồn thay, một vị vua kính Phật phải mất mạng trong cảnh hoang vu. Tin tức truyền đến vua A-xà-thế, người ta đem vua Ba-tư-nặc vào cung, làm lễ an táng long trọng.
Khi vua Liu Li lên ngôi, lòng hận xưa cũ quay trở lại. Anh ta ra lệnh kéo quân giết dòng họ Thích Ca để trả thù. Hai lần đầu kéo quân, đều gặp Đức Phật khuyên can. Tại đó có hai cây: một cây lá sum sê, một cây chỉ còn trơ trọi cành lá. Đức Phật ngồi dưới bóng cây trơ trọi. Vua Liu Li hỏi:
“Cây kia lá sum sê, sao Ngài không ngồi?”
Đức Phật đáp: “Ngồi dưới bóng cây của gia tộc thân quyến mất hơn.”
Vua Liu Li hiểu rằng Đức Phật muốn nhắc nhở mình—giết dòng họ Thích Ca là trả thù cho gia tộc, điều này không được tốt. Nhưng lòng hận quá sâu, vua vẫn quyết định thực hiện. Lần thứ ba, Phật không ngăn nữa, vì biết đây là nghiệp của vua Liu Li phải gánh chịu.
Sau khi giết dòng họ Thích Ca, vua Liu Li kéo quân về. Đêm đó, trời mưa nước lũ dâng cao, dòng nước cuồn cuộn cuốn trôi hết cả đảo binh và chính phủ tướng. Vua Liu Li chết bị đưa vào địa ngục.
Phật pháp dạy ta tránh lối hận thù
Tâm hận thù không có lợi ích
Như vậy, trả thù có thực sự mang lại vui sướng không? Không một chút nào. Trả thù xong, lại càng thêm khổ. Đó là bài học cho thấy sự độc hại cực đại của tâm hận thù. Trong Kinh Pháp Cú, Phật dạy:
“Gieo khổ đau cho người,
Mong cầu lạc cho mình,
Bị hận thù rằng buộc,
Không sao thoát hận thù.”
Nơi nào mà bạn gieo khổ đau cho người khác bằng hành động, lời nói hay tâm niệm, quả báo sẽ lần lần quay trở lại. Hận thù là chiếc xích vô hình buộc chặt ta vào vòng luân hồi khổ đau. Người thông minh, người sắc dạo phải thấy rõ—không nên ôm lòng hận thù, vì đó là nuôi độc trong lòng của chính mình.
Khi bạn chọn tha thứ, lòng bạn mới được giải thoát. Tha thứ không phải yếu đuối, mà là trí tuệ. Tha thứ không phải quên, mà là từ bỏ cái vòng hận thù để mình tự do. Chính bạn là tác giả của hạnh phúc hay khổ đau của mình, không phải người khác.
Tài liệu tham khảo Phật giáo:
- Kinh Pháp Cú (Dhammapada)
- Truyền thuyết vua Liu Li và vương quốc Ba-tư-nặc
- Lời dạy của Đức Phật về Nghiệp và Quả báo
