Trong lịch sử Phật giáo Việt Nam, Thiền phái Liễu Quán chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng, với những đóng góp to lớn vào việc hình thành nên nét độc đáo của Phật giáo Huế. Năm 2023, nhân kỷ niệm 281 năm Tổ sư Liễu Quán viên tịch (1742-2023), cộng đồng Phật tử Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học “Thiền phái Liễu Quán: Lịch sử hình thành và phát triển” – một sự kiện học thuật có ý nghĩa sâu sắc để tôn vinh di sản Phật giáo và khắc sâu giáo pháp của một vị Tổ sư vĩ đại.
Hội Thảo Khoa Học Vĩ Đại Về Thiền Phái Liễu Quán
Hội thảo khoa học “Thiền phái Liễu Quán: Lịch sử hình thành và phát triển” được tổ chức từ ngày 18 đến 21 tháng 11 Quý Mão (tương đương 30/12/2023 đến 2/1/2024). Sự kiện này do Học viện Phật giáo Việt Nam tại Huế phối hợp với Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Thừa Thiên Huế, Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam, Viện Nghiên cứu Tôn giáo thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam và Đại học Huế cùng tổ chức.
Ban tổ chức thông tin rằng hội thảo đã nhận hơn 100 bài tham luận từ các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước. Những bài tham luận này được phân thành ba diễn đàn chính, bao gồm: “Tổ sư Liễu Quán – Cuộc đời, đạo nghiệp và nền tảng tư tưởng”; “Pháp hệ truyền thừa và quá trình phát triển của Thiền phái Liễu Quán”; và “Trường tác, kiến trúc, mỹ thuật và di sản – tư liệu”.
Hội thảo khoa học Thiền phái Liễu Quán tại Thừa Thiên Huế với sự tham gia của các nhà nghiên cứu Phật học trong nước
Ngoài chương trình hội thảo chính, còn có các hoạt động liên quan trong khuôn khổ sự kiện này. Các phật tử sẽ được tham dự lễ tạo thập tháp Tổ sư theo truyền thống Phật giáo Huế, triển lãm mỹ thuật Hoan gia lý tại Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán, cùng triển lãm tư liệu “Bảo đắc trường minh” tại Cơ sở I của Học viện Phật giáo Việt Nam tại Huế (chùa Hồng Độc, P.Thuỷ Xuân, TP.Huế).
Ý Nghĩa Lịch Sử và Phật Giáo của Hội Thảo
Hòa thượng Thích Hải Ấn, Ủy viên Thường trực Hội đồng Trị sự, Viện trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam tại Huế và Trưởng ban Tổ chức Hội thảo, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kiện này. Ngài cho biết: “Đây là một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bởi lần đầu tiên, chúng ta tổ chức một hội thảo khoa học về một vị Tổ sư có tầm ảnh hưởng hệ thống rất lớn, tạo nên diện mạo, bản sắc của Phật giáo Huế, và cũng từ đó góp phần tạo dựng bản sắc văn hóa Huế với những nét đặc thù.”
Tổ sư Liễu Quán – một vị Tổ sư vĩ đại trong lịch sử Phật giáo Việt Nam được tôn kính suốt nhiều thế kỷ
Lời phát biểu này phản ánh một chân lý sâu sắc: Thiền phái Liễu Quán không chỉ là một truyền thống tu tập, mà còn là di sản văn hóa Phật giáo Việt Nam, góp phần định hình bản sắc tâm linh của dân tộc.
Tổ Sư Liễu Quán – Vị Đại Sư Vĩ Đại
Theo các tư liệu lịch sử Phật giáo, Tổ sư Liễu Quán, người tên thế gia là Lê Thiết Diễu (1667-1742), sinh năm Đinh Mùi tại làng Bạch Mã, huyện Đông Xuân, tỉnh Phú Yên. Tổ sư đã biến Thiền phái Lâm Tế – một truyền thống tu tập có nguồn gốc từ Trung Quốc – trở thành một tông phái độc đáo và linh động, phù hợp với nền tảng tâm linh và văn hóa của người Việt.
Trước khi Tổ Liễu Quán xuất hiện, Thiền phái Lâm Tế chịu ảnh hưởng sâu đậm của Trung Quốc, từ văn hóa, kiến trúc đến nghi lễ. Chính Tổ Liễu Quán đã thực hiện công cuộc Việt hóa toàn diện, biến nó thành biểu hiện chân thực của Phật giáo Việt Nam. Tổ sư có bốn vị đệ tử lớn là Tổ Huấn, Trạm Quan, Tế Nhân và Tứ Chiếu. Những vị này đã thiết lập bốn trung tâm hoằng dương Chính pháp lớn khắp Đông Trong, từ đó Thiền phái Liễu Quán chính thức hình thành với danh xưng riêng biệt từ thế kỷ 18 trở về sau.
Những Đóng Góp Lâu Dài Của Thiền Phái Liễu Quán
Di sản của Thiền phái Liễu Quán vẫn tỏa sáng trong Phật giáo Việt Nam hiện đại. Những đạo tràng tu học, những kiến trúc chùa chiền, và đặc biệt là pháp hệ truyền thừa của các vị tổ sư đã truyền lại cho chúng ta những bài học quý báu về tu tập. Hội thảo khoa học này không chỉ là dịp để học hỏi kiến thức lịch sử, mà còn là cơ hội để các Phật tử hiểu sâu hơn về căn bản tư tưởng của những vị Tổ sư mà mình đang hành đạo trong truyền thống.
Thông qua các bài tham luận và diễn đàn, các nhà nghiên cứu và Phật tử sẽ khám phá những khía cạnh khác nhau của Thiền phái Liễu Quán – từ cuộc đời và đạo nghiệp của Tổ sư, đến quá trình truyền bá giáo pháp và những tác phẩm quý báu mà các Tổ sư để lại. Những kiến thức này giúp chúng ta quý trọng hơn di sản Phật giáo và thấy rõ hơn con đường tu tập mà các Tổ sư đã mở ra.
Hướng Tới Sự Bảo Tồn và Phát Triển Di Sản Phật Giáo
Hội thảo khoa học về Thiền phái Liễu Quán là một bước tiến quan trọng trong công cuộc bảo tồn và phát triển di sản Phật giáo Việt Nam. Đây cũng là dip để toàn bộ cộng đồng Phật tử Việt Nam tôn kính các Tổ sư, học tập từ giáo lý và đạo hành của họ, rồi áp dụng vào tu tập hàng ngày của mình.
Những giáo lý của Thiền phái Liễu Quán vẫn còn nguyên giá trị và ý nghĩa trong thời đại ngày nay. Bằng cách hiểu sâu về lịch sử hình thành và phát triển của truyền thống này, Phật tử sẽ có thêm động lực tu tập và khả năng truyền bá Chánh pháp một cách có hiệu quả hơn. Hy vọng rằng, qua hội thảo này, di sản Phật giáo của các Tổ sư sẽ được quý trọng, bảo tồn và phát triển để phục vụ độc sinh tại thời đại mới.
