Phật giáo hình thành bởi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni từ ấn độ, cách đây hơn 2.600 năm về trước. Trải qua bao nhiêu thăng trầm và biến thiên lịch sử, Phật giáo vẫn tồn tại, phát triển và truyền bá khắp thế giới. Những gì là chân lý, là chân – thiện – mỹ vẫn luôn sống mãi với thời gian. Đó chính là đặc tính của pháp “thiết thực hiện tại, không có thời gian, đến để ta thấy, có khả năng hưởng thụ, được người có trí chứng hiểu”.
Phật giáo có khả năng hòa hợp “tùy duyên nhi bát biến”, nghĩa là khi Phật giáo truyền vào một địa phương, một quốc gia nào đó, nó sẽ vận mình uốn theo phong tục, tập quán, sắc thái để phù hợp với văn hóa đặc trưng của nơi đó, nhưng bản chất của Phật giáo vẫn không thay đổi. Do đó, Phật giáo đi qua mỗi thời đại với vô vàn biến thiên lịch sử vẫn vương mình và đứng vững sống động đến ngày nay.
Cái Đẹp Từ Bên Trong
Cái đẹp của Phật giáo xuất phát từ bên trong nội hàm của chính nó. Tất cả những điều ấy được xây dựng bởi những người con Phật (tứ chúng – xuất gia và tại gia) học, hiểu và hành trì giáo pháp; giữ mình trong khuôn phép của sự thanh lương (tĩnh – Giới); chính niệm – tỉnh giác trong từng oai nghi, cử chỉ (đi, đứng, nằm, ngồi). Tất cả những điều ấy không phải bắt buộc hay mang hàm nghĩa cấm đoán, bắt người học Phật phải nhất nhất tuân theo. Mà đó chính là “giới thể trang nghiêm thanh tịnh” có sẵn nơi mỗi người con Phật.
Chính những điều ấy đã làm nên một Phật giáo thật đẹp. Từ giới thể thanh tịnh, từ bi và trí tuệ bên trong của Phật giáo đã biểu hiện ra bên ngoài bằng vô số hình thức, đó chính là “ứng – hóa thân Phật” để tiếp cận với chúng sanh, làm vơi đi mỗi niềm đau nơi khổ và thắp lên tia hy vọng, dẫn dắt họ đến bến bờ an vui, hạnh phúc.
Điều này chúng ta có thể thấy rõ ràng nhất thông qua việc nhìn lại lịch sử Phật giáo nước nhà từ hễ mới du nhập. Phật giáo được truyền bá vào Việt Nam từ rất sớm và được biết đến với trung tâm Phật giáo Luy Lâu, có thể xem là sớm hơn trung tâm Phật giáo Bình Thành và Lạc Dương ở Trung Quốc. Từ đó đến nay, Phật giáo Việt Nam vẫn luôn đồng hành cùng dân tộc, dù là thời Bắc thuộc hay khi đã giành được độc lập, dù thời chiến hay thời bình, dù bình an hay dịch dã, thiên tai. Phật giáo vẫn luôn kỳ vai sát cánh với dân tộc, chẳng hề sợ nguy nan, chẳng mang đến hiểm nguy, chỉ với niềm mong mỏi bình an, hạnh phúc cho toàn thể chúng sanh.
Tinh Thần Vươn Lên Của Con Người Phật
Như những lá trên cây cổ thụ, có những lá vàng, lá xanh, lá non, lá bị sâu ăn và những chiếc lá lành lặn. Hãy để ý xem, số lượng lá bị sâu ăn so với những chiếc lá lành, loại lá nào nhiều hơn? Cũng vậy, không có điều gì hoàn hảo, không có ai thập toàn, thập mỹ. Do đó, những người con Phật vẫn luôn tiếp tục cố gắng tu học để hoàn thiện chính mình nhằm “thiểu long Thánh chủng”. Những lá nào bị sâu quá sẽ rơi rụng, nhưng những lá lành vẫn tiếp tục sử dụng sinh lực của mình – làm nhiệm vụ quang hợp cho cây, che bóng mắt cho người, làm nơi nương tựa (tổ, nơi ở) cho các chúng sanh khác. Và những người con Phật cũng vậy.
Trong quá trình học theo Phật, tu theo Phật, những người con trai, con gái của Đức Như Lai cũng đều phải trải qua những thử thách, chông gai, những khó khăn, nghịch cảnh và cám dỗ của thế thái nhân tính để trau luyện nội tâm vững mạnh trước những ngon gió độc của cuộc đời (bát phong). Nhưng, sau tất cả, dù khó khăn thế nào, phải chịu bao gian lao, thử thách, người có nghị lực sẽ vượt qua tất cả và chiến thắng chính mình.
Người Phật tử tu học trong chùa chiếu sáng ngôi đèn tuệ giác
Họ sẽ tiếp tục bước đi vững chãi và hình ngang với chí nguyện bản thân, vẫn tiếp tục bộn chỉ tiếp nối sử mệnh của chư Phật, chư Tổ “thường cầu Phật Đạo, hạ hóa chúng sanh”. Sử mệnh ấy, con đường ấy không phân biệt nam nữ, giàu nghèo, dân tộc, chủng loại, nó bình đẳng cho tất cả những ai có đủ ý chí, nghị lực, đủ niềm tha thiết, tin yêu, đủ từ bi, trí tuệ và đức nhân. Do đó, những người xuất gia được gọi là bậc “xuất trần Thượng sĩ”. Đó không phải là một việc dễ làm.
Đơn cử, cạo tóc thôi đã là khó (đối với một người con gái ở tuổi xuân thì), nhưng việc cắt áo, ly gia cũng khó hơn. Và hướng nữa với chí nguyện ấy, sử mệnh ấy lại cũng khó hơn nữa. Vì thế, khi bạn nhìn vào một cây cổ thụ, bạn thấy vài chiếc lá bị sâu ăn, rơi rụng, bạn chớ vội báo rằng cây đã quá giã và sắp chết, mà hãy nhìn vào mặt tích cực của nó. Những giá trị, những lợi ích mà cây cổ thụ đó mang lại.
Chẳng phải lá lành trên cây còn rất nhiều ư, lá xanh trên cây cũng rất nhiều và lá non vẫn tiếp tục nảy nơ tốt đẹp hay sao? Và Phật giáo cũng vậy. Phật giáo vẫn rất đẹp!
Sự Tồn Tại Bền Vững Qua Bão Tố
Không có con đường nào bằng phẳng và chẳng có điều gì thuận lợi cho sự phát triển của bất cứ điều gì (bao gồm con người, vật vã, những giá trị vật thể và phi vật thể). Tất cả đều chịu thử thách của thời gian, vô vàn yếu tố ngoại cảnh, chịu sự đảa phá từ mỗi phía, chịu sự công kích từ bên trong lẫn bên ngoài. Những khó khăn đó chính là nguồn nguyên-nhiên liệu cho vật vã phát triển vững bền từ bên trong (nội tại chính mình).
Phật giáo cũng thế, trải qua bao thăng trầm lịch sử, bao sự công kích, đảa phá. Nhưng, như lời Phật dạy, “cái gì là lõi cây, cái ấy sẽ tồn tại lâu dài” (Yo sro so thassati). Vì thế, tất cả những khó khăn ấy như một sự chọn lọc tiến hóa và cộng cố hơn cho Phật giáo. Và đến ngày nay, Phật giáo vẫn luôn sống mãi và rất đẹp.
Cái đẹp của Phật giáo xuất phát từ bên trong nội hàm của chính nó. Tất cả những điều ấy được xây dựng bởi những người con Phật (tứ chúng – xuất gia và tại gia) học, hiểu và hành trì giáo pháp; giữ mình trong khuôn phép của sự thanh lương (tĩnh – Giới); chính niệm – tỉnh giác trong từng oai nghi, cử chỉ (đi, đứng, nằm, ngồi), yên tâm, từ bi, hướng thiện. Tất cả những điều ấy không phải bắt buộc hay mang hàm nghĩa cấm đoán, mà đó chính là “giới thể trang nghiêm thanh tịnh” có sẵn nơi mỗi người con Phật.
Kế Thừa Và Phát Triển Chính Pháp
Như một dòng sông chảy từ núi cao xuống thung lũng, dù gặp bao nhiêu chướng ngại, bao nhiêu khúc quanh, nó vẫn tiếp tục chảy và tìm đường thoát ra biển. Phật giáo cũng vậy, dù gặp bao nhiêu biến cố, bao nhiêu thách thức, nó vẫn tiếp tục phát triển, lan tỏa và mang lại nguồn tinh thần sâu sắc cho nhân loại.
Những người con Phật, như những chiếc lá còn sống trên cây, vẫn tiếp tục thực hiện sứ mệnh của mình – truyền bá chánh pháp, giáo dục chúng sanh, và tạo nên một xã hội tốt đẹp hơn. Họ là những người có ý chí vững mạnh, không sợ khó khăn, luôn hướng đến mục tiêu cao cả của Phật đạo.
Kết Luận
Phật giáo thật đẹp chính vì nó xuất phát từ những giáo lý chân – thiện – mỹ, chính vì nó có khả năng thích ứng với mọi hoàn cảnh, mọi thời đại, mọi xã hội mà vẫn giữ nguyên bản chất sâu sắc của mình. Phật giáo đẹp vì những người con Phật luôn cố gắng tu học, hoàn thiện mình, sống có đạo đức và làm lợi ích cho chúng sanh.
Trong cuộc sống ngày nay, khi chúng ta đối diện với bao nhiêu thử thách, bao nhiêu khó khăn, hãy nhớ rằng Phật giáo vẫn là ngọn đèn sáng, hướng dẫn chúng ta vượt qua bóng tối, hướng tới ánh sáng của giác ngộ và hạnh phúc thật sự. Những lời dạy của Phật, những lẽ sống của các tổ tiên Phật giáo vẫn còn nguyên giá trị, còn thích ứng với đời sống hiện đại.
Hãy tiếp tục bước đi trên con đường Phật Đạo, tu học chính pháp, và đóng góp sức mình vào việc lan tỏa chánh pháp, mang lại bình an và hạnh phúc cho mọi người. Phật giáo vẫn luôn đẹp, miễn là chúng ta biết nhìn thấy và giữ gìn những giá trị quý báu ấy.
Tài liệu tham khảo:
[1] Kinh Vị Dụ Tâm Vãi, Trung Bộ.
[2] Kinh Đại Không, Trung Bộ.
[3] Ứng – hóa thân Phật là một trong ba thân Phật (Tam thân – tiếng Trung: 三身, tiếng Phạn: तुरीकाय trikāya) là ba loại thân của một vị Phật. Đó là Pháp thân, Báo thân và Ứng hóa thân. Quan điểm này xuất phát từ tư tưởng của Đại Chúng bộ, về sau được Phật giáo phát triển tiếp nhận.
[4] Xem thêm: Nguyên Lang, Việt Nam Phật giáo sử luận; Mâu Tứ, Lý Hoặc Luận.
[5] Bát phong: tám loại gió của cuộc đời, làm cho cuộc sống con người bị xáo trộn. Tám ngon gió này gồm: “lợi-suy, hủy-dự, xưng-cơ, khổ-lạc”, lợi dương – suy hao, hủy bằng – tán thần, tôn kính – chê bai, đau khổ – vui mừng, hay còn gọi là được – mất, khen – chê, tốt – xấu, khổ đau – hạnh phúc. Tám ngon gió làm cho chúng ta quay cuồng trong thế gian. Khi nội tâm vững mạnh thì sẽ làm chủ được mình, không bị tám ngon gió này chi phối “bát phong xuy bất động”.
