Khi còn là một vị thầy tu trẻ, Sư Ông Lâm Mai từng tự hỏi chính mình một câu hỏi sâu sắc: khi đã thành Phật rồi, liệu mình còn phải tiếp tục tu tập nữa hay không? Câu hỏi này phản ánh một điều rất thiết thực – nhiều Phật tử thường lầm tưởng rằng tu tập chỉ là để đạt được Niết bàn, rồi mọi việc sẽ kết thúc. Nhưng theo lời dạy từ các bộ kinh, Phật cũng tiếp tục thực hành thiền định, tu tập hành động từ bi và luyện tập an bàn thủ ý như các vị thầy tu khác vậy. Vậy tại sao vị Phật còn phải tiếp tục tu tập nữa? Tu tập là để thành Phật, nhưng thành Phật rồi sao lại còn tu tiếp? Đây quả thực là những câu hỏi rất thực tế, và câu trả lời cũng không quá phức tạp, nhưng Sư Ông đã loay hoay tìm lời giải đáp trong suốt nhiều năm. Lý do ở chỗ đó là hạnh phúc cũng vô thường – một nguyên lý Phật giáo sâu sắc mà ít người thực sự hiểu rõ.
Hạnh Phúc Cũng Tùy Thuộc Vào Chuyên Chuyển Liên Tục
Vị thầy tu thực hành thiền định để nuôi dưỡng hạnh phúc tâm linh
Theo giáo lý Phật giáo, hạnh phúc không phải là một trạng thái cố định mãi mãi. Phật có rất nhiều hạnh phúc, và bởi vì hạnh phúc của Phật cũng tuân theo quy luật vô thường – giống như hạnh phúc của chúng ta vậy – nên Ngài phải tiếp tục tu tập để tiếp tục chế tác và nuôi dưỡng hạnh phúc đó. Hạnh phúc là kết quả của các hành động tốt, của tâm niệm thanh tịnh, của sự tu tập không ngừng nghỉ.
Hãy hình dung lấy một ví dụ rất gần gũi: khi chúng ta đạp xe đạp, chúng ta phải tiếp tục đạp để xe chạy. Nếu chúng ta chỉ đạp vài cái rồi dừng lại, xe sẽ không chạy tiếp nữa mà sẽ dừng. Hạnh phúc của Phật cũng vậy – nếu ngài không tiếp tục tu tập, không tiếp tục thực hành từ bi và trí tuệ, thì hạnh phúc đó sẽ dần mất đi. Đây không phải là một sự suy giảm về chất lượng hay mức độ Phật quả, mà là sự thể hiện của quy luật vô thường áp dụng cho mọi hiện tượng trong vũ trụ, kể cả những điều liên quan đến Phật.
Sự Khác Biệt Giữa Nuôi Dưỡng Và Quên Bỏ Hạnh Phúc
Phật biết cách nuôi dưỡng hạnh phúc một cách thâu tóm và liên tục, đó là lý do tại sao hạnh phúc của Ngài kéo dài vô hạn. Hạnh phúc ấy không bao giờ bị mất đi hay suy giảm vì Phật hiểu rõ bản chất và nguyên nhân của nó. Ngài tu tập từ bi – yêu thương tất cả chúng sinh. Ngài tu tập trí tuệ – hiểu biết thực tướng vạn pháp. Ngài tu tập định – tập trung tâm ý vào những việc làm có ý nghĩa.
Còn chúng ta – người tu học chưa thành tựu – lại không biết rõ cách nuôi dưỡng hạnh phúc một cách đúng đắn. Chúng ta tìm kiếm hạnh phúc ở ngoài, ở những thứ vật chất tạm bợ, ở những mong muốn dục vọng. Chúng ta cho rằng nếu sở hữu cái gì đó thì sẽ hạnh phúc, nhưng khi có được, hạnh phúc đó lại rất ngắn ngủi. Tại sao? Vì chúng ta không biết tu tập để tạo ra nền tảng hạnh phúc thật sự – đó là một tâm ý thanh tịnh, một lòng từ bi, một trí tuệ sáng suốt.
Hạnh Phúc Thực Sự Cần Được Chế Tác Mỗi Ngày
Khi hiểu được nguyên lý này, chúng ta sẽ nhận ra rằng tu tập không phải là để đạt được một mục đích rồi dừng lại. Tu tập là một cuộc hành trình liên tục, là cách sống để nuôi dưỡng hạnh phúc nội tâm. Mỗi ngày, khi chúng ta:
- Thực hành thiền định, chúng ta đang nuôi dưỡng tâm ý thanh tịnh
- Thực hiện việc làm từ bi, chúng ta đang tạo ra nền tảng cho hạnh phúc
- Học hỏi giáo lý Phật, chúng ta đang phát triển trí tuệ
- Giữ gìn giới luật, chúng ta đang bảo vệ hạnh phúc của bản thân
Nếu chúng ta quên bỏ những thực tập này, nếu chúng ta có được chút hạnh phúc nhưng không biết nuôi dưỡng nó, thì hạnh phúc đó sẽ nhanh chóng tiêu tan như mây bay. Đó là lý do tại sao các thầy tổ cổ lại nhấn mạnh rằng “sự tu tập không có ngày kết thúc”.
Bài Học Cho Người Tu Học Hiện Đại
Bộ kinh Phật dạy rằng tất cả đều vô thường – không có cái gì là tồn tại vĩnh viễn không thay đổi, kể cả hạnh phúc cũng vậy. Nhưng chính vì sự vô thường này, chúng ta mới cần phải tu tập, mới cần phải nuôi dưỡng hạnh phúc một cách liên tục. Hạnh phúc không phải là một thứ gì đó để chúng ta đạt được rồi nằm yên, mà là một thứ chúng ta cần chủ động tạo dựng, chế tác, và bảo vệ từng ngày.
Sư Ông Lâm Mai đã tìm ra câu trả lời cho câu hỏi của chính mình qua nhiều năm tu tập và chiêm nghiệm. Ngài nhận thấy rằng cách duy nhất để giữ gìn hạnh phúc là không bao giờ ngừng tu tập. Cách duy nhất để mỗi ngày sống an vui là mỗi ngày nuôi dưỡng từ bi, nuôi dưỡng trí tuệ, nuôi dưỡng tâm ý thanh tịnh.
Vậy bạn – một người tu học – cũng đừng quên nuôi dưỡng hạnh phúc của mình. Đừng chờ đến khi hạnh phúc tiêu tan mới hối tiếc. Hãy tu tập hôm nay để có hạnh phúc ngày hôm nay. Hãy tu tập ngay bây giờ để giữ gìn một tâm ý yên bình, quý báu. Đó chính là cách một Phật tử thực thụ sống – tu tập không ngừng, nuôi dưỡng hạnh phúc không ngừng, và truyền bá hạnh phúc đó cho tất cả chúng sinh xung quanh.
