Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Sravasti, trong khu vườn Anathapindika của ông, gọi các Tỷ kheo lại và nói: “Này các Tỷ kheo, những ai thành tựu pháp sâu sắc này, Tỷ kheo đó xứng đáng được cung kính, xứng đáng được tôn trọng, xứng đáng được cúng dường, xứng đáng được chắp tay lạy, là ruộng phước vô thượng cho người giới hạn tu đức.”
Đây là lời dạy sâu sắc mà Đức Phật dành cho chúng ta về tầm quan trọng của việc cung kính Tăng ni – những vị Giác ngộ, những vị thầy thực sự hành trì Chánh pháp. Nhưng giáo lý này không chỉ về phép lịch sự hay tôn kính hình thức, mà còn đó là một nguyên lý sâu xa về sự gieo trồng phước đức trong cuộc sống của chúng ta.
Hiểu Về Ruộng Phước Trong Phật Giáo
Khái niệm “ruộng phước” (Pali: puññakkhetta) là một ẩu dụ tinh tế mà Đức Phật sử dụng để giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quy luật nhân quả trong tu tập Phật giáo. Giống như một nông dân cần phải chọn đất tốt, hạt giống tốt để gieo trồng, người tu cũng cần phải biết chọn “đối tượng” để gieo tác cộng đức.
Trong Phật giáo, không phải mọi người đều có thể trở thành “ruộng phước”. Những vị Tăng ni có đức hạnh cao, thực sự hành trì Năm giới, Tám giới hay các pháp tu hành khác, họ mới xứng đáng được gọi là “ruộng phước vô thượng”. Khi bạn cung kính, cúng dường hay giúp đỡ những vị như vậy, công đức sinh ra sẽ to lớn, bởi vì chính bản chất cao quý của họ sẽ nhân lên mười lần, trăm lần các hành động tốt của bạn.
Đức Phật dạy rằng: “Ở đây, này các Tỷ kheo, khi mắt thấy sắc, nếu không có ưa thích, không có ghét bỏ, trừ xao xuyễn, chính niệm tỉnh giác – đó là sự tu tập cao nhất.” Điều này có nghĩa là người tu thật sự, khi tiếp xúc với các cảnh giới qua sáu căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý), họ không để bị cuốn hút bởi ham muốn hay ghét bỏ, mà luôn giữ tâm chính niệm tỉnh giác.
Tăng Ni Phật giáo thực hành pháp tập tu trong chùa chiều cơm – Ruộng phước tinh thần
Sự Liên Kết Giữa Hộ Trì Giác Quan Và Công Đức
Hộ trì giác quan (indriya-samvara) là một trong những nền tảng quan trọng của tu tập Phật giáo. Khi chúng ta nói đến việc cung kính Tăng ni là “ruộng phước”, chúng ta thực chất đang nói đến những vị tu sĩ đã thành tựu được hộ trì giác quan này.
Thường ngày, hàng Phật tử vâng lời Phật dạy, luôn kính lễ và cúng dường hàng xuất gia, bởi vì Tăng là ruộng phước tối thắng để mỗi người gieo trồng phước đức. Tuy nhiên, để làm thành ruộng phước đích thực cho tín thí không phải là điều khó song cũng không dễ dàng.
Đó là bởi vì hộ trì giác quan sâu cắn đang thời đó cũng là nhiệm vụ trọng tâm tu tập của hàng xuất gia. Khi sáu căn tiếp xúc với sáu trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp), nếu không có hộ trì thì tham, sân, si áp nghiệp sẽ được tạo ra. Nhưng nếu có chính niệm tỉnh giác, không nắm bắt, không chạy theo, thì ba nghiệp sẽ thanh tịnh.
Chính sự thanh tịnh về tâm thức này mới có khả năng tạo ra phước đức cho tín chủ; những người gieo trồng, vun bón cơ duyên phước đức. Điều này chứng tỏ rằng công đức không đến từ hành động hình thức, mà đến từ tâm thức thanh tịnh và sự giáo dục tâm hồn mà những vị Tăng ni gieo vào tâm chúng ta.
Hộ trì giác quan trong tu tập – Nền tảng của đạo Phật
Hộ Trì Giác Quan – Chìa Khóa Của Nhân Cách Toàn Hảo
Hộ trị giác quan chủ không đóng kín các giác quan, vẫn sống trong cuộc đời với đầy đủ sắc màu, vẫn thấy nghe hay biết đầy đủ, nhưng thực sự lý tâm chủ để không vương mắc. Tường hay ghét, thích hay không thích cũng đều kết được.
Sự an nhiên hay các căn được hộ trì là ở chỗ vượt lên sự thấy biết theo nghiệp bình thường để thấy biết với tâm chính niệm tỉnh giác. Chính tâm “trừ xao xuyễn”, buông bỏ, không dính mắc khi đối duyên xúc cảnh là tác nhân chính yếu để hình thành nhân cách của bậc Thánh, nền tảng của mọi phước đức vô thượng.
Những người xuất gia thường xuyên nhận sự cung kính và cúng dường hàng ngày, đó là vay, là nợ. Họ phải trả sở nợ này bằng cách nào? Đó luôn là sự lo lắng hàng đầu của những vị sư, tâm xuất gia. Theo lời dạy của Đức Phật, người tu chỉ cần hộ trì vững chắy sáu căn. Khi sáu căn được hộ trì, nghiệp mới được đoạn giảm, phước đức cũng tăng thêm.
Hộ trì sáu căn – Con đường tu tập thanh tịnh trong Phật giáo
Ứng Dụng Giáo Lý Ruộng Phước Trong Cuộc Sống Hiện Đại
Không chỉ xứng đáng là ruộng phước cho hàng Phật tử mà còn là cơ sở để người xuất gia bước lên những bậc Thánh vị, đạt được giải thoát và an lạc. Đây là triết lý sâu sắc về sự tương tác lẫn nhau giữa người tu và người cúng dường.
Trong cuộc sống đương đại, chúng ta có thể áp dụng giáo lý này theo nhiều cách. Trước tiên, hãy nhận ra rằng những người thực sự hành trì Chánh pháp, dù là xuất gia hay tại gia, đều xứng đáng được tôn trọng. Cung kính họ không phải là hành động cúi xuống, mà là thừa nhận giá trị cao quý của sự tu hành.
Thứ hai, chúng ta nên hiểu rằng công đức không đến từ số lượng hay giá trị của vật chất mà cung dường, mà từ tâm thực mà chúng ta cúng dâng. Một phát tâm chân thành, một lễ kính nên kính, còn hơn rất nhiều những món quà quý báu nhưng kèm theo tâm phân biệt hay mong cầu phước báo.
Cuối cùng, hãy tu tập hộ trì giác quan chính mình. Điều này không có nghĩa phải khắc kỷ hay tránh xa cuộc đời, mà là sống có nhận thức, không để bị tâm niệm tham, sân, si chi phối. Khi chúng ta tự mình thực sự hộ trì giác quan, chúng ta cũng trở thành “ruộng phước” cho những người khác – qua ảnh hưởng, thí dụ và lời dạy của mình.
Tầm Quan Trọng Của Sự Tôn Trọng Và Cúng Dường
Hàng ngày, các Tỷ kheo nhận sự cung kính, cúng dường từ hàng Phật tử và cộng đồng. Đây vừa là truyền thống Phật giáo lâu đời, vừa là cách thức để người cúng dường có cơ hội tích tập công đức. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất không phải là bản thân hành động cúng dường, mà là tâm thức phía sau nó.
Khi bạn cúng dường với tâm thanh tịnh, không kỳ vọng điều gì đổi lại, hoặc cung kính một vị Tăng ni có đức hạnh thật sự, công đức sẽ tự nhiên phát sinh. Đây là một quy luật vũ trụ được Đức Phật khám phá và dạy lại cho chúng ta – quy luật nhân quả liên hệ với tâm thức.
Ngược lại, nếu một vị tu sĩ không thực sự hành trì pháp, không có chính niệm và tuệ giác, thì dù người cúng dường có công đức, nhưng phước báo cũng sẽ ít hơn. Vì vậy, Đức Phật nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chọn những người thực sự xứng đáng tôn trọng – những vị thực sự hành trì Chánh pháp.
Kết Luận: Ruộng Phước Và Hành Trình Tu Tập
Giáo lý “Xứng Đáng Là Ruộng Phước” của Đức Phật là một nhắc nhở sâu sắc về mối liên kết hữu cơ giữa sự tu hành của người xuất gia và sự tích tập công đức của người cúng dường. Khi chúng ta cung kính những vị Tăng ni thực sự hành trì pháp, chúng ta không chỉ tôn trọng họ mà còn đang vun bón cho chính tâm mình những hạt giống thiện nghiệp.
Để thực sự hưởng được phước báo của hành động cúng dường, hãy làm cho nó từ một tâm thực sự, không vụ lợi, không kỳ vọng. Đồng thời, hãy tu tập hộ trì giác quan chính mình, để bản thân cũng trở thành “ruộng phước” cho những người quanh mình. Theo đó, bạn sẽ phát hiện rằng phước đức không phải là điều xa xôi hay khó tìm, mà là kết quả tự nhiên của sự tu hành chân thành và sống có nhận thức.
Chúng ta cùng nhau tiếp nối truyền thống Phật giáo, tu tập để đạt được tâm an lạc, thanh tịnh, và cùng gieo trồng phước đức cho tất cả chúng sinh. Đó là lời mời gọi của Đức Phật đến với mỗi chúng ta hôm nay.
