Trí tuệ con người phải kèm theo lòng từ bi mới có thể phục vụ lợi ích cho nhân loại. Xây dựng thế giới Tịnh Lưu Ly, Đức Phật Dược Sư phát nguyện phát huy hiểu biết cao nhất để phục vụ cho người dân ở đó được hưởng cuộc sống sung sướng nhất. Nhân dân nơi đó sống không những được hưởng những tiện nghi vật chất tốt đẹp, mà còn được tu tập chánh pháp, hướng tới giải thoát. Những 12 đại nguyện của Đức Phật Dược Sư đúc kết đủ tất cả nhu cầu tâm lý lẫn vật chất của chúng ta ở Tây Tạ Bà.
Đức Phật Thích Ca cho biết trong thế giới mười phương đều có vô số các vị Phật. Ngài giới thiệu cho chúng ta hai vị Phật đặc biệt có duyên với chúng sinh ở Tây Tạ Bà. Đó là Đức Phật A Di Đà ở thế giới phương Tây và Đức Phật Dược Sư ở thế giới phương Đông. Hai vị Phật này đều phát xuất từ con người như chúng ta, đều bị vô minh ngăn che, phiền não quấy rầy. Nhưng các Ngài khác chúng ta ở điểm đã chuyển hóa những hiểu biết sai lầm của con người thành hiểu biết đúng đắn hoàn toàn và chuyển đổi những việc làm xấu trở thành công đức. Các Ngài đã phát huy được ba nghiệp thân khẩu ý đến mức thanh tịnh hoàn toàn, sáng suốt trọn vẹn và thành tựu nhiều việc làm lợi ích cho cuộc đời. Những thành quả tuyệt vời như thế trên bước đường hành Bồ tát đạo mới tạo thành quả vị Phật của Đức A Di Đà và Đức Dược Sư.
Đức Phật Thích Ca đến thành Quảng Nghiêm, nơi Kinh Dược Sư được Ngài thuyết dưới cây Tiếng Nhạc là cây Thông. Phật thuyết pháp trong rừng thông, gió lay động làm tiếng thông reo, người có tâm thanh tịnh cảm nhận như là tiếng nhạc Trời. Thành Quảng Nghiêm là tên khác của thành Tỷ Dạ Ly, nơi Phật đã thuyết kinh Duy Ma. Đây là thành phố tương đối văn minh, sạch đẹp, con người và thiên nhiên sống hài hòa với nhau. Đức Phật đưa đại chúng đến thành phố an vui, để nói việc vui; Phật thuyết pháp tùy duyên là như thế. Đến Quảng Nghiêm, một cảnh vui tươi, an lạc, khác với cảnh chết người của thành Vương Xá, Văn Thù Sư Lợi hỏi Phật về Tịnh độ của các vị Phật; nói cách khác, ngoài thành này còn có thành nào tốt đẹp hơn nữa hay không.
Thành Quảng Nghiêm là nơi Phật Thích Ca thuyết Kinh Dược Sư dưới cây Thông
Đức Phật trả lời rằng từ đây hướng đến phương Đông cách mười muôn ức cơi nước chư Phật, có một thế giới tên là Tịnh Lưu Ly. Giáo chủ cơi này là Phật Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Như Lai. Khi còn tu hành Bồ tát, Ngài có mười hai lời nguyện, để cứu giúp mỗi người có được cuộc sống vật chất và tinh thần tốt đẹp nhất. Nguyện thứ nhất, Đức Dược Sư phát nguyện chứng được Vô thượng Bồ đề là đạt được trí tuệ tốt định đủ để giúp cho mỗi người hết khổ, được an vui và hỡi biết phục vụ lại người khác.
Vì Ngài biết rõ tất cả chúng ta đều có khả năng mang an vui, hạnh phúc cho mình, cho người; nhưng vì thiếu trí tuệ, bị vô minh ngăn che, nên không thể giải thoát, không làm được việc lợi ích cho đời. Thời Phật Dược Sư xa xưa vậy mà Ngài đã biết được lợi ích vô cùng của trí tuệ. Ngày nay chúng ta dễ dàng nhận thấy sức mạnh của con người không bằng con khỉ, con voi, nhưng khoác chắc được chúng nhờ trí tuệ.
Thời hiện đại là thời văn minh khoa học, cũng do trí tuệ loài người được phát huy cao, nên tạo ra được những tiện nghi tốt đẹp cho cuộc sống của con người. Nhưng loài người phát huy trí tuệ mà không có tính từ bi chỉ đạo, không hướng đến việc phục vụ con người một cách tốt đẹp, mà lại gây ra đau khổ rất nhiều cho chính con người và cho muôn loài. Thí dụ con người tìm ra nguyên tố năng lượng là sức mạnh lớn nhất, nhưng không sử dụng để phục vụ hoàn toàn cho con người; trái lại, dùng nó để giết người. Điển hình là hàng triệu người chết vì bom nguyên tử thả xuống Hiroshima và Nagasaki ở Nhật Bản. Hoặc trong chiến tranh Việt Nam, người Mỹ cũng sử dụng vũ khí hiện đại là chất độc da cam, khiến cho chiến tranh chấm dứt đã qua nhiều năm mà vẫn còn để lại hậu quả thật là thảm khốc cho nhiều người.
Trí tuệ con người phải kèm theo lòng từ bi mới có thể phục vụ lợi ích cho nhân loại một cách toàn diện và bền vững. Xây dựng thế giới Tịnh Lưu Ly, Đức Phật Dược Sư phát nguyện phát huy hiểu biết cao nhất để phục vụ cho người dân ở đó được hưởng cuộc sống sung sướng nhất. Thế giới Cực Lạc của Đức Phật A Di Đà cũng vậy. Đó là hai mô hình thế giới văn minh của Phật chỉ có tính từ bi và xây dựng hạnh phúc tối đa cho người dân; ở Tịnh độ đó không có ác độc, nguy hiểm, giết người, đói khát, bệnh tật, đau khổ, v.v… như thế giới văn minh của loài người ngày nay thường hủy diệt mạng sống của con người và các loài hữu tình khác, cũng như gây ra vô số bệnh tật quái ác, tạo ra những rủi ro vô cùng, hiểm nguy vô tận.
Ý Nghĩa Đại Nguyện Của Đức Phật Dược Sư
Từ giáo pháp vừa trình bày, chúng ta có thể hiểu rằng các nguyện của Đức Phật Dược Sư không phải là những yêu sách siêu hình mơ hồ hay những hứa hẹn ảo tưởng. Những nguyện này là những mục tiêu cụ thể, hiện thực, phù hợp với nhu cầu thực tế của chúng sinh. Đức Phật Dương Sư với tâm từ bi bao la, đã quan sát kỹ những khổ đau của nhân loại và các loài hữu tình, từ đó phát nguyện tương ứng. Mỗi một nguyện đều hướng tới việc giải quyết một loại khổ hoặc tạo điều kiện thuận lợi cho sự tu tập. Nhờ vậy, Tịnh Lưu Ly là thế giới không khổ đau, nơi những điều kiện tối ưu cho tu tập tồn tại.
Nguyện của Đức Phật Dương Sư còn phản ánh sự hiểu biết sâu sắc về tâm lý con người. Ngài không chỉ quan tâm đến việc giúp người ta vượt thoát khổ đau tạm thời, mà còn hướng dẫn họ trên con đường giải thoát vĩnh viễn. Những điều kiện vật chất tốt đẹp, không bệnh tật, đủ đầy của cải trong Tịnh độ Dương Sư chỉ là nền tảng. Thực chất, những nguyện này giúp con người tập trung vào tu hành, không phải lo lắng về những nhu cầu sinh tồn cơ bản, từ đó có thể tiến bộ trên đường Bồ tát hoặc đạt được giải thoát.
Tinh Thần Tu Tập Thông Qua Kinh Dương Sư
Kinh Dương Sư chứa đựng những bài học quý báu cho người Phật tử tu tập ngay ở đời sống hàng ngày. Từ 12 đại nguyện của Đức Phật Dương Sư, chúng ta rút ra được rằng một người có tâm nguyện chân thật, kết hợp với hành động đúng đắn, sẽ tạo nên những thay đổi tích cực. Phật giáo không phải là tôn giáo của những lời hứa ảo ảnh, mà là đạo lý thực tế, khoa học, dựa trên nhân quả.
Niệm Phật Dương Sư không phải chỉ là niệm danh hiệu để cầu phúc hay cầu xin các loại phước lợi trần gian. Mục đích sâu xa hơn là tu tập tâm, làm sạch tâm thức, hướng tâm về phía Phật. Khi niệm Phật Dương Sư một cách chuyên tâm, người tu tập đang ghi nhớ những phẩm chất cao quý của Phật, qua đó lấy Phật làm gương, tu tập theo gương Phật.
Phật Dương Sư với 12 đại nguyện đã cho thấy rằng, để thực hiện lợi ích cho chúng sinh, cần phải có: thứ nhất là trí tuệ để nhận biết những khó khăn, nhu cầu thực tế của chúng sinh; thứ hai là tâm từ bi lớn để không lay chuyển; thứ ba là quyết tâm dẻo dai để công phu hành động thực hiện những nguyện. Đối với người tu tập, việc nuôi dưỡng ba yếu tố này sẽ giúp chúng ta tiến bộ trên con đường Bồ tát.
Khi hiểu sâu hơn về ý nghĩa của Kinh Dương Sư và những 12 đại nguyện, chúng ta nhận ra rằng Phật giáo không chỉ là một tôn giáo tôn thờ những vị Phật ở tầng trên cao, mà là một đạo lý tâm linh vô cùng cao siêu, đề ra những nguyên tắc sống đúng đắn cho mỗi cá nhân và cho cả xã hội. Mục tiêu của Phật giáo là giúp con người giải thoát khổ đau, trở nên an vui, hạnh phúc, và có khả năng phục vụ lợi ích cho nhân loại và muôn loài.
Niệm Phật Dương Sư là một phương pháp tu tập đơn giản nhưng hiệu quả. Thông qua việc thường xuyên ghi nhớ danh hiệu của Phật, chúng ta không chỉ tích lũy phước lợi mà còn ghi sâu vào tâm thức những phẩm chất cao quý mà Phật đại diện. Từ đó, khi gặp phải những hoàn cảnh khó khăn trong cuộc sống, tâm niệm Phật sẽ dâng lên tự nhiên, giúp chúng ta không đánh mất hướng đi, không rơi vào tuyệt vọng hay tham lam.
Tứ Pháp Niệm Phật Dương Sư
Phật giáo có nhiều phương pháp niệm Phật, trong đó tứ pháp niệm Phật là những cách thức cơ bản giúp chúng ta tu tập một cách toàn diện. Thứ nhất là niệm Phật bằng miệng, tức là lặp lại danh hiệu “Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Như Lai” hay “Phật Dương Sư” một cách nhịp nhàng, chuyên tâm. Cách này giúp con người loại bỏ những ý niệm tạp rộn, tập trung tâm ý vào việc niệm.
Thứ hai là niệm Phật bằng tâm, tức là hướng tâm ý về phía Phật, suy tưởng về những phẩm chất cao quý, những công đức vô lượng của Đức Phật Dương Sư. Cách này giúp tâm từng bước tinh tịch hơn, từng bước rời xa những ý niệm khác, đi sâu vào trạng thái thiền định.
Thứ ba là niệm Phật bằng tương, tức là hình dung, tưởng tượng hình ảnh Đức Phật Dương Sư với những đặc trưng của Ngài: bàn tay cầm bình dược, vẻ mặt từ bi, ánh sáng chiếu sáng khắp muôn giới. Cách này giúp tâm có điểm tựa cụ thể, dễ thành tập trung và định tâm hơn.
Thứ tư là niệm Phật bằng sự hành động, tức là thực hành những phẩm chất mà Phật đại diện. Niệm Phật Dương Sư không chỉ dừng lại ở miệng, tâm và tưởng, mà còn phải chuyển hóa thành những hành động thiết thực: tu tập tâm từ bi, phục vụ lợi ích cho người khác, sống đúng với 12 đại nguyện của Phật.
Tứ pháp niệm Phật này là bốn cấp độ của một quá trình tu tập liên tục. Từ những bước đầu tiên với miệng niệm, tâm dần tinh tịch, có sự liên kết giữa từng phương pháp, cuối cùng hành động sẽ tự nhiên tuân theo tâm. Khi tất cả bốn phương pháp này hòa hợp và thống nhất, người tu tập sẽ đạt được trạng thái “tu tập chân thật”, hay nói cách khác, là lúc tu tập và cuộc sống trở thành một.
Ứng Dụng Giáo Pháp Dương Sư Trong Cuộc Sống Hiện Đại
Mặc dù Kinh Dương Sư được thuyết ra cách đây hàng ngàn năm, nhưng nội dung của nó vẫn rất phù hợp với thế giới ngày nay. 12 đại nguyện của Đức Phật Dương Sư không những chỉ hướng tới việc giải quyết những khổ đau vật chất cơ bản như bệnh tật, đói khát, mà còn quan tâm đến những vấn đề tinh thần như giáo dục, tu tập, giác ngộ.
Ngày nay, xã hội ngày càng phát triển về mặt công nghệ, nhưng cùng lúc đó, những vấn đề như stress, trầm cảm, mất phương hướng sống lại ngày càng gia tăng. Đây là lúc giáo pháp của Phật Dương Sư lại càng trở nên cần thiết. Khi mỗi người học tập những phẩm chất mà Phật đại diện – trí tuệ, từ bi, quyết tâm – và áp dụng vào cuộc sống hàng ngày, họ sẽ tìm được hướng đi, cảm thấy yên tâm và có mục tiêu sống có ý nghĩa.
Phục vụ lợi ích cho người khác không phải là trách nhiệm của riêng những vị Phật hay những người tu hành, mà là trách nhiệm của mỗi con người. Khi mỗi người tuân theo những nguyên tắc của Phật Dương Sư, áp dụng trí tuệ để nhận biết những nhu cầu thực tế, có tâm từ bi chân thật hướng tới việc giúp đỡ, thì từng bước thế giới sẽ trở nên tốt đẹp hơn, gần với hình ảnh Tịnh Lưu Ly mà Phật mô tả.
Kết luận, Kinh Dương Sư và 12 đại nguyện của Đức Phật Dương Sư là một lộ trình tu tập pháp và tâm linh vô cùng giá trị, phù hợp cho mỗi người Phật tử ở Tây Tạ Bà. Niệm Phật Dương Sư không chỉ là một hình thức tôn kính, mà là một phương pháp tu tập sâu sắc, giúp con người từng bước loại bỏ những khiếm khuyết, phát huy những phẩm chất cao quý, và tiến bộ trên con đường giải thoát. Bằng cách tu tập thông qua bốn phương pháp niệm Phật và áp dụng giáo pháp vào cuộc sống hàng ngày, mỗi người chúng ta đều có thể tiến gần tới lý tưởng mà Phật hướng dẫn, và qua đó góp phần xây dựng một thế giới bình yên, hạnh phúc, tốt đẹp hơn.
